Bakı, 3 noyabr, AZƏRTAC

Məlum olduğu kimi, COVID-19 pandemiyası XXI əsrin qorxunc kabusu kimi tarixə düşüb. Qəfildən əksər ölkələri ağuşuna alan virus dünyanı çalxaladı. Prezident İlham Əliyevin vaxtında verdiyi düzgün qərarlar, eyni zamanda, bu işə cəlb olunmuş mütəxəssis həkimlərin fədakarlığı sayəsində Azərbaycan digər dövlətlərlə müqayisədə daha az itki verdi. Hazırda dünyada COVID-19 infeksiyasına yoluxma davam edir. Doğrudur, 2020-2021-ci illə müqayisədə aqressiv olmasa da öz aktuallığını itirməyib.

Bunu AZƏRTAC-a Bakı Şəhər Xətai rayonundakı 2 saylı Ağciyər Xəstəlikləri Dispanserinin həkim-infeksionisti Afət Novruzova deyib.

Rusiyada COVID-19-un yeni variantlarının müəyyən olunduğunu diqqətə çatdıran mütəxəssis deyib: “Alimlərin fikrinə görə, bunlar “omikron” ştamının genetik mutasiyaya uğraması nəticəsində yaranan alt variantlardır. Bunlardan biri “serberus” adlandırılıb. “Serberus” yayılması baxımından çox epidemioloji önəm daşıyır. Onun epidemioloji vəziyyətinin daha da inkişafı proqnozlaşdırılır. Çox sürətlə yayılma ehtimalının proqnozlaşdırılmasına baxmayaraq, bununla bağlı hər hansı bir məhdudiyyət tətbiqi nəzərdə tutulmayıb. Çünki “serberus” alt variantı digər “omikron” növlərindən təhlükəli deyil. Həm omikronun, həm də “serberus”un gedişatı, simptomları demək olar ki, oxşardır. Sadəcə olaraq, həmin xəstəlik daha yüngül keçir, lakin “omikron”un əvvəlki versiyalarından daha yoluxucudur. Məhz buna görə də qabaqlayıcı əks-epidemik tədbirlərin görülməsi son dərəcə vacibdir.

“Omikron” ştamının digər genetik mutasiyaya uğramış yarımnövü “nindza” adlandırılır. “Nindza” yarımnövü daha təhlükəli hesab olunur. Çünki o, antikorlardan yaxşı yayına bilir və daha sürətlə çoxalır. Virus bütün bədənə yayılana qədər immunitet bu gərginliyi, yoluxmanı hiss eləmir. Buna görə də bədənin heç bir reaksiyası olmur və müdafiə funksiyası fəaliyyətə başlamır. Məhz elə həmin virusun da immunitet reaksiyasından yayınma, gizlənmə qabiliyyəti olduğuna görə “nindza” adlandırılıb. “Nindza” ştamı Cənubi Afrikadan gələn və koronavirusun mutasiyaya uğramış 5-ci xəttidir”.

Dünyada bəzi alimlərin pandemiyanın sona çatması ilə bağlı fikirlərinə münasibət bildirən A.Novruzova bununla razılaşdığını vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, həmin qənaətə gəlinməsinin əsas səbəblərindən biri hər yeni dalğanın öncəkindən daha zəif olmasıdır. Buna baxmayaraq, koronavirusla bağlı hansısa bir proqnoz verməyin çox çətin olduğunu da bildirib: “Düşünürəm ki, istər “serberus”, istərsə də “nindza”nın özünü necə aparması barədə mülahizə yürütmək hələ ki tezdir. Hazırda dünyanın bəzi ölkələrində - Afrikada, Amerika qitələrində COVID-19-a yoluxma saylarında artım var. Azərbaycanda isə cari vəziyyət çox dəyişkəndir. Yoluxanların sayında gah artım, gah da azalma qeydə alınır. Ölüm halları çox az hallarda müşahidə edilir. Dünyadakı vəziyyət də nəzərə alınaraq Nazirlər Kabinetinin Qərarı ilə karantin rejimi gələn il yanvarın 1-dək uzadıldı. Ölkəmizdə yoluxma saylarının az olmasına baxmayaraq, əhalini ayıq-sayıq olmağa dəvət edirəm. Əks-epidemik tədbirləri davam etdirməyi, gigiyena qaydalarına əməl etməyi tövsiyə edirəm. Ən birinci növbədə maskalardan istifadə etmək lazımdır. Xüsusilə də özündə respirator əlamətlər hiss edənlərin vətəndaş məsuliyyəti hiss etməsi daha məqsədəuyğundur. Maska taxmaq təkcə koronavirusdan deyil, digər yoluxucu xəstəliklərdən də qorunmağa kömək edir. Təcrübəmdən görürəm ki, son il ərzində vərəm xəstələrinin sayında da azalma müşahidə olunur. Bunun da səbəbi maskalardan istifadə olunması, o cümlədən kütləvi toplanma hallarında qaydalara riayət olunması, gigiyena tədbirlərinin tətbiqidir. Vətəndaşlara hər zaman tövsiyə olunan qızıl qaydalara riayət etmələri məsləhət görülür. İmmun sistemini gücləndirmək üçün bol maye qəbulu, qidalanma rejiminə xüsusi fikir verilməsi, meyvə-tərəvəz qəbulunun artırılması vacibdir. Əsəb sistemi qorunub saxlanılmalı, yuxu rejimi normal olmalıdır. Bədən temperaturunun nəzarətdə saxlanılması, dəyişiklik olan kimi tədbir görülməsi məsləhət görülür. Bu zaman xüsusilə qızdırmasalıcılardan istifadə olunması, bol maye qəbul edilməsi tövsiyə olunur. Çünki bol maye qəbul edilməsi virusun az zədə törətməklə bədəndən xaric olunmasına imkan yaradır. Antibiotiklərin istifadəsi məsləhət görülmür. Hərarət beş gündən çox davam edərsə və yaxud xəstəni narahat edən başqa səbəblər olarsa, mütləq həkimə müraciət etmək tövsiyə olunur.

Xəstəni müalicə etməkdənsə, xəstəliyin qarşısını almaq daha münasibdir. Çünki xəstəliyin qarşısını almaq minlərlə insanı həmin virusdan, xəstəlikdən qorumaq deməkdir. Bu illər ərzində gördük ki, yoluxanların bir qismi həyatını itirdi, bir qismi ömürlük şikəst qaldı, bəzilərinin müəyyən həyati funksiyaları zəiflədi. Mənəvi stress, qorxu yaşanmasın deyə xəstəliyin qarşısını almaq daha səmərəlidir. Əhali əks-epidemik tədbirləri daha düzgün yerinə yetirərsə, peyvəndləmədə daha aktiv iştirak edərsə, virusla mübarizədə üstünlüyümüzü qoruyub saxlaya bilərik. Xüsusilə risk qrupuna aid olanlar həmin qaydalara daha ciddi əməl etməli və peyvəndləmədən qəti yayınmamalıdırlar”.