CƏMİYYƏT
İstiyə davam gətirməyə kömək edən Çin təbabəti qaydaları
Bakı, 17 iyul (AZƏRTAC). Sən demə, istiyə davam gətirmək üçün öz emosiyalarını cilovlamağı bacarmalısan. AZƏRTAC-ın verdiyi xəbərə görə, bu, Pekin İynəbatırma Mərkəzinin Rusiyadakı rəsmi nümayəndəsi “Dao klinik”in banisi və baş həkimi İqor Roqaninin Rusiya KİV-ləri ilə bölüşdüyü Çin təbabəti qaydalarından biridir.
İ.Roqanin qeyd edir ki, məlum olduğu kimi, insanın emosional reaksiyaları daxili orqanların işinə təsir göstərir. Hərarət Çin təbabətində təkcə xarici mühitin təzahürü deyil, həmçinin daxili faktor hesab edilir. Daxili hərarət hər şeydən əvvəl ürəyə mənfi təsir göstərir, yüksək temperaturda məhz ürək əziyyət çəkir. Əgər bu zaman insan emosional yük daşıyırsa, ürək-damar sistemi daha yüksək riskə məruz qalır. Yüksək daxili hərarət isti temperaturda ürək döyüntüsünü artırır, arterial təzyiqi yüksəldir, baş ağrısı, zəiflik yaradır. Qidanın, içkilərin, düzgün fiziki yükün və müalicəvi metodların köməyi ilə tarazlığı bərpa etmək olar.
Daha sonra İqor Roqanin “sərin” və “soyuq” qruplardan olan qidalar yeməyi məsləhət görür. Çin təbabətinin təsnifatına görə, bütün ərzaq məhsulları beş qrupa bölünür: qaynar, isti, neytral, sərin və soyuq. Təbii ki, isti havalarda isti yeməkləri (qoyun, quzu, donuz əti, salyami, aktiv souslar, ədviyyatlar - acı istiot, sarımsaq, zəncəfil, darçın, karri) azaltmaq lazımdır. Yaxşı olar ki, soyuq və sərin qidalarla vəziyyət tarazlaşdırılsın: buğda, buğda cücərtiləri, arpa, darı, yabanı düyü, ördək, qaz, dovşan, balıq əti, kalmar, ilbiz, Çin kələmi və gül kələm, brokkoli, bolqar bibəri, kabaçok, badımcan, xiyar, pomidor, qulançar, turp, vəzəri, ənginar, avokado, ravənd, kərəviz, şomu, soya, soya südü, sous, günəbaxan, küncüt, zeytun yağları, lobya, noxud, zəfəran, göbələk, yoğurt, banan, xurma, kivi, naringi, limon, portağal, qreypfrut, motmutu, alma, qaragilə, böyürtkən, qarağat, qarpız, yemiş, manqo, armud, nanə, ananas, heyva, moruq, çiyələk. “Daxili hərarəti” olan insanların bu təsnifatı nəzərə alması xüsusilə vacibdir. Yeməyin temperaturunun da əhəmiyyəti vardır: soyuducudan çıxardığınız yemək, əlbəttə, sərinləşdirici təsir göstərir.
Gün ərzində suyu kiçik porsiyalarla içmək lazımdır. İstidə tərləmə daha intensiv xarakter alır və itirilən mayenin yerini doldurmaq lazımdır, axı insan orqanizmində bütün biokimyəvi proseslər su mühitində gedir.
Fiziki fəallıqdan imtina etmək olmaz, amma adi rejimdə ağlabatan məhdudiyyətlər qoyulmalıdır. Biz qaçanda orqanizmin səthi sərinləşir. Adi fiziki fəallıq rejimində düzəlişlər etmək lazımdır. Qızmar günəş altında deyil, otaqda, səhər və axşam.
Kəskin temperatur dəyişikliklərindən qaçmaq lazımdır. İstidə bədənimiz müxtəlif patogen faktorlara qarşı daha həssas olur. Yuxarı tənəffüs yolları xəstəlikləri riski artır, axı ağciyərlərin Si enerjisi orqanizmi təbii patogen faktorlardan qoruyur. Əgər soyuq əvvəlcə dəriyə, sonra əzələlərə təsir göstərirsə, temperatur fərqi səbəbindən əzələlərin iltihabı (miozit) meydana çıxa bilər. Odur ki, sərinləşdirici sistemlərdən gələn birbaşa soyuq hava axınından qaçın.
Nəhayət, Çin təbabəti üzrə ekspert isti havada əhvalı yaxşılaşdırmaq üçün baş beyin damarlarını məşq etdirməyi məsləhət görür. Ən sadəsi, adi qalxma və enmə hərəkətləri etmək lazımdır. Səhərlər bir neçə dəfə əyilib düzəlməyə çalışın. Bu sadə hərəkətlər baş beyin damarlarını məşq etdirməyə, qan dövranını yaxşılaşdırmağa kömək edəcəkdir. Bundan başqa, vegetativ sinir sisteminin işini sabitləşdirmək üçün baş beyin yarımkürələrinin tarazlaşdırılması üzrə hərəkətlər edilməlidir. Məsələn, yoqa təcrübəsi üzrə növbə ilə müxtəlif burun deşiklərindən nəfəs almağa çalışın, ağac görkəmi alın. Hər hərəkətə gündə 7 dəqiqə vaxt sərf edin: o zaman nəinki istilərə, hətta müxtəlif temperatur və atmosfer təzyiqi dəyişikliklərinə asanlıqla davam gətirəcəksiniz.