CƏMİYYƏT
Karateçi xanım, həyatı qurtarılan şəxsin bıçaqla hədələməsi, pişiyin saatlarla sürən xilası... – XİLASEDİCİLƏRİN POSTUNDAN REPORTAJ VİDEO
Bakı, 13 oktyabr, Aytac Haqverdiyeva, AZƏRTAC
Onlar yaranmış təhlükəli hadisələrdə zərərçəkən insanlara yardım göstərən real super qəhrəmanlardır. Söhbət Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Xüsusi Riskli Xilasetmə Xidmətinin peşəkar xilasedicilərindən gedir. Xilasedicilər zəlzələ, daşqın, yol-nəqliyyat qəzaları və bu kimi hadisələr zamanı insanların həyatını xilas etmək üçün zamanla yarışırlar. Bəzən qarşılaşdıqları hadisələr onlara emosional anlar yaşadır. Lakin xilasedicilər öz peşələrinin çətinliyini dərk edib, insanlarla yanaşı digər canlıları həyata qaytarmaq üçün özlərini təhlükəyə atırlar.
AZƏRTAC xilasedicilərin günlük fəaliyyətlərini, onların yaşadığı çətin anları göstərmək üçün Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Xüsusi Riskli Xilasetmə Xidmətinin Çevik Xilasetmə İdarəsinin Suraxanı Postundan reportaj hazırlayıb.
Postun tək qadın əməkdaşı olan Gülnarə Əliyeva 2008-ci ildən etibarən xilasedici kimi fəaliyyət göstərdiyini bildirib: “Kiçik yaşımdan peşəkar şəkildə idmanın karate növü ilə məşğul oluram. Bu isə peşəmi uğurla icra etməyimdə çox böyük rol oynayır. Əlbəttə, bir qadın olaraq xilasedici işləməyin özünün müəyyən çətinlikləri var. Lakin mən artıq bu çətinliklərə öyrəşmişəm. Bəzən xilasedici kimi fəaliyyət göstərdiyimi eşidən insanlar düşünür ki, bir qadının belə ağır işdə çalışması nə dərəcədə doğrudur. Onlar təhlükəli vəziyyətlərin sadəcə kişilərin başına gəlmədiyini bilməlidir”.
G.Əliyeva xilasedicinin günlük fəaliyyəti barədə məlumat verib: “Xilasedicinin bir günü bölmə rəisinin şəxsi heyətin zahiri görünüşünü yoxlaması, təhlükəsizlik qaydaları ilə təlimatlandırılması ilə başlayır. Daha sonra xüsusi təyinatlı nəqliyyat vasitələri, xilasetmə alətləri, avadanlıqlar və ləvazimatlar səhər növbəsinə təhvil verilir. İş saatı hadisəyə hazırlıq məşğələləri ilə davam edir. Posta hadisə ilə bağlı çağırış daxil olduğu zaman bir dəqiqə ərzində idarədən çıxırıq. Bəzən çağırışlar nahar vaxtları gələ bilir. Lakin bizim üçün vaxtın heç bir fərqi yoxdur. Təhlükəyə hər an hazır olmaq peşəmizin əsas şərtidir. İş hər gün saat 9-dan axşam 8-ə qədər davam etsə də, postda 24 saat növbətçilik aparılır. Çox zaman qadın xilasedicilərə öz peşəsini icra edərkən müəyyən güzəştlərin olduğu düşünülə bilər. Lakin bu qətiyyən belə deyil. Xüsusi Riskli Xilasetmə Xidmətinin Çevik Xilasetmə İdarəsinin hər postunda ən azı bir qadın xilasedici fəaliyyət göstərir. Hadisə zamanı qadın həmkarlarım kişilər qədər fəal iştirak edirlər. Bəzən Azərbaycan mentaliteti səbəbindən təhlükəli vəziyyət yaranmasına baxmayaraq evdə bağlı qalmış qadınlara kişi xilasedicilərin müdaxiləsi istənilmir. Xüsusilə hadisə zamanı uyğun vəziyyətdə olmayan qadın və qızlara müdaxilə qadın xilasedicilər tərəfindən həyata keçirilir. Hətta, xatırlayıram ki, hadisə yerinə müdaxilə etdiyimiz zaman bir qadının liftdə qaldığını gördük. Liftin qapısının açılması üçün müəyyən güc tətbiq edildi. Baxmayaraq ki, xanım təhlükəli bir vəziyyətdə idi, ancaq onu oradan çıxartmaq istəyən kişi xilasedicələrimizin heç birinə icazə vermədi. Daha sonra mən vəziyyətə müdaxilə etdim və xanımı liftdən çıxartdıq”.
G.Əliyeva qeyd edib ki, peşəkar xilasedici olmaq üçün təlimlərin davamlılığı əsas şərtdir. O, hadisənin daha qısa müddətdə həll olunması üçün bütün sahələrdə təlimlərə cəlb olunduqlarını deyib: “İşə qəbul zamanı xilasedici olmaq istəyən namizədlərə 2-3 ay müddətində təlimlər keçirilir. Təlimlər, əsasən, ilkin yardım, psixoloji dəstək, özünü müdafiə və digər sahələri əhatə edir. Təbii ki, peşəmiz ağır və təhlükəlidir. Söhbət canlının həyatı üçün yaranan risklərdən gedirsə, burada böyük məsuliyyət var. Elə peşəmizin ən gözəl hissəsi də bir canlının həyatını xilas etməkdir. Uğurlu əməliyyatlardan sonra xilasedicilərin yaşadığı qüruru təsvir etmək çətindir”.
Posta fəaliyyət göstərən xilasedici Ruslan Əsgərov xilasedicilərin bütün canlılar üçün yaranan təhlükəli vəziyyətlərə müdaxilə etdiyini bildirib: “Bəzən bir pişiyin quyudan çıxarılması üçün saatlarla hadisə yerində qalırıq. Əlbəttə, müəyyən mənada çətinliklər var. Lakin vicdanımız xidmət etdiyimiz peşə ilə bağlı olduqca rahatdır.
Hadisə zamanı avadanlıqlarda hər hansı problemin yaranmaması üçün davamlı olaraq alət və avadanlıqlara yoxlama baxışı keçirilir. Şəxsi heyətin bilik və bacarıqlarını artırmaq, daim hazır vəziyyətdə saxlamaq üçün məşğələlər olur. Hazırlıqlar zamanı alpinist dərslərinə xüsusi fikir verilir. Çünki binada bağlı qapı arxasında qalmış şəxslərin xilasetmə əməliyyatında xüsusi alpinist avadanlıqları istifadə olunur və bir eyvandan digərinə məhz alpinist üsulu ilə enirik. Günün bütün saatları ərzində texnika hazır vəziyyətdə saxlanılır. Ümumiyyətlə, posta hadisə ilə bağlı məlumat daxil olan zaman biz artıq hazır vəziyyətdə oluruq. Bəzən çağrı yekunlaşmadan yola çıxdığımız halları xatırlayıram”.
Xilasedici intihara cəhd halları zamanı edilən müdaxilədən də danışıb: “Öncə həmin şəxslə danışıqlar aparılır. Onu intihar düşüncəsindən uzaqlaşdırmaq üçün söhbət edirik. Lakin bu söhbətin əsas məqsədi vaxt qazanmaqdır. Bəzən elə olur ki, şəxs intihar etmək fikrindən əl çəkmir. Bu zaman söhbət müddətində aşağıda doldurulan hava şarlarından istifadə olunur. İntihar etmək istəyən şəxslə söhbət zamanı yarana biləcək təhlükələrə qarşı aşağıda bütün tədbirlər öncədən görülür. Bəzən hadisə yerində təhlükəli vəziyyətlərlə qarşılaşırıq. Həyatını xilas etmək istədiyimiz şəxsin bizə bıçaq çəkdiyini xatırlayıram. Təbii ki, bu hal həmin adamın psixoloji problemi ilə bağlıdır. Xüsusilə, intihara cəhd hadisələri ilə bağlı xidmət tərəfindən postlara həftədə bir dəfə psixoloq göndərilir. Həmin psixoloqlar bizə müəyyən psixoloji dərslər keçir, eyni zamanda bizim psixoloji sağlamlığımızı yoxlayırlar. Xilasedicilər günlərlə yarana biləcək bütün vəziyyətlər üçün təlimlər keçir. Məhz bu səbəbdən bütün xilasedicilər peşəkardır. Hətta bəzən xilasedicilər hadisə yerinə ilkin tibbi yardımdan daha tez çatır və ya həkimlərin daxil ola bilmədiyi yerlərdə qapalı qalan şəxslərə ilkin müdaxiləni edir. Bütün xilasedicilərin ilkin yardımla bağlı sertifikatları var”.
Xilasedici Rəşad Mahmudovun sözlərinə görə, xilasedicilərin hadisə yerinə tez çatması, eyni zamanda, cəmiyyətin özündən asılıdır. Hadisə ilə bağlı çağırış olan andan etibarən xilasedici qrup bir dəqiqə ərzində postdan çıxır. Lakin bəzən yolda sürücülər xilasedici maşınlarına yol vermək istəmirlər. Bu isə həmin xilasedici dəstəni gecikdirə biləcək vəziyyət yaradır. Hər kəs bilməlidir ki, xilasedicinin hadisə yerinə bir saniyə daha tez çatması insanın həyatının xilas olması deməkdir.