BMT-nin səkkiz agentliyinin, o cümlədən Ətraf Mühitin Mühafizəsi Proqramının, Dünya Səhiyyə Təşkilatının və Beynəlxalq Dəniz Təşkilatının ekspertləri tərəfindən hazırlanmış “Problemlər dəryası” məruzəsindəki məlumata görə, dənizdə çimmək insan sağlamlığına zərər vura bilər. Statistikaya görə, hətta cüzam və difteriya da dənizdə çimmək kimi təhlükəli ola bilməz. 

BMT-nin məruzəsində deyilir ki, dənizdə çimən hər iyirmi adamdan, heç olmasa, biri xəstədir. Dənizə axıdılan çirkab suları meningit və hepatit A kimi təhlükəli xəstəliklərin mənbəyidir. İnsanların əksəriyyəti isə nisbətən yüngül olan mədə, qulaq, burun və boğaz xəstəliklərindən əziyyət çəkir.

Xəstələnmə hallarının sayı sürətlə artır. Məruzədə deyilir ki, hər il çirkli suda çimmək “təxminən 250 qastroenterit və respirator xəstəliklərinə səbəb olur. Bəzi adamlar uzun müddətə əmək qabiliyyətini itirir”. Sənəddə xəstəliklərə, əlilliyə görə, vaxtından əvvəl ölüm nəticəsində sağlam həyatın neçə illərinin güdaza getdiyi barədə məlumat da verilir. Dünya Səhiyyə Təşkilatı və Dünya Bankı hədər getmiş illərin miqdarını müəyyənləşdirən və deyli vahidləri (Disəbiliti Əcastid Layf Yiə - ingiliscə “ömürdə əmək qabiliyyəti olmayan illər” deməkdir) ilə ölçülən xüsusi indeks işləyib hazırlamışlar. cüzam 380 min, difteriya isə 360 min deyli ilə nəticələndiyi halda, dəniz suyunda çimmək bütün dünyada 800 min deyliyə səbəb olur.

Britaniyanın aparıcı ekspertlərindən biri - York şəhəri yaxınlığındakı Eskhem Brayan kollecinin professoru Qaret Riz deyir: “Dənizdə çimməklə bağlı xəstəliklər Böyük Britaniyanın ağır bəlasıdır. Lakin hökumət bu problemin həqiqi miqyasının üzərindən sükutla keçir”.

Son on ildə Britaniya çimərlikləri xeyli təmiz olmuşdur, buna baxmayaraq, yararsız çimərliklərin sayına görə Böyük Britaniya Avropa Birliyi ölkələri arasında yalnız Finlandiyadan geri qalaraq”, ikinci yeri tutur. Avropa Komissiyası bildirmişdir ki, təmiz su ən çox İspaniyda (98,4 faiz), Portuqaliyada (98,4) və Yunanıstandadır (99,4).

Dünya Səhiyyə Təşkilatının fikrincə, gigiyena normalarını azı 20 dəfə sərtləşdirmək lazımdır.

X x x

Uşaqlarda irsi xəstəliklərin mümkünlüyünün qarşısını almaq məqsədi ilə gələn ilin əvvəlindən İordaniyada nikahdan əvvəl icbari tibbi müayinə sistemini tətbiq etmək nəzərdə tutulur.

Ölkənin Səhiyyə Nazirliyi, Vəqflər və İslam İşləri Nazirliyi bu məqsədlə nikahları qeydə alan din xadimləri arasında da müvafiq iş aparacaqdır. Bundan məqsəd ruhaniləri tibbi müayinədən keçməyənlərin kəbinini kəsməməyin vacibliyinə inandırmaqdır. Çünki indi qüvvədə olan mülki məcəllə belə nikahların qeydiyyatını yasaqlaya bilmir.

Digər ərəb ölkələrində olduğu kimi, İordaniyada da qızları öz yaxın qohumlarına ərə vermək adəti geniş yayılmışdır. Belə nikahlar isə uşaqların şəkərli diabet, ürək-damar xəstəlikləri və digər təhlükəli irsi xəstəliklərə tutulmasına səbəb olur.

X x x

İsveçin Yuberno şəhərindəki universitet xəstəxanasının alimləri belə bir qənaətə gəlmişlər ki, köhnə standartlı NMT mobil telefondan istifadə edilməsi beyində xərçəng xəstəliynin əmələ gəlməsi riskini artırır.

İTAR-TASS-ın yaydığı xəbərdə deyilir ki, onların apardıqları tədqiqatların nəticələrinə görə, beyin xərçənginin əmələ gəlməsi riski 30 faiz yüksəlir, habelə qulaq sinirinin və beynin gicgah hissəsinin zədələnməsinin ehtimalı xeyli artır.

Finlandiya Radiasiya Nəzarəti Mərkəzinin mütəxəssisi Darius Leşinski bildirmişdir ki, əgər İsveç alimlərinin apardıqları tədqiqatların nəticələri düzdürsə, onda “narahatlığa əsas var, çünki mobil telefondan çoxlu insan istifadə edir”.

Lakin Finlandiyada və başqa ölkələrdə aparılan çoxsaylı araşdırmaların nəticələri göstərir ki, mobil telefondan istifadə olunması tamamilə təhlükəsizdir. Alimlər bildirirlər ki, bu rabitə vasitəsindən son dövrdə, təxminən 10 ildən bəri fəal istifadə edildiyinə görə, onunla xərçəng xəstəliyi ararsında əlaqə olmasından dəqiq danışmaq hələ tezdir.

Finlandiya ərazisində köhnə standartlı NMT mobil telefondan istifadə edilməsinə cari ilin axırında son qoyulacaqdır.

NOBEL MÜKAFATININ MƏBLƏĞİ ARTIRILIR

Stokholmda Nobel fondu bəyan etmişdir ki, bu il Nobel mükafatlarından hər birinin məbləği 10 milyon İsveç kronu (1 milyon dollardan bir qədər artıq) təşkil edəcəkdir.

Dünyanın bu ən nüfuzlu mükafatı onun təsisçisi Alfred Nobelin vəsiyyətində göstərildiyi kimi, hər il beş ənənəvi sahə - fiziologiya və ya təbabət, fizika, kimya, ədəbiyyat və sülh mükafatı - üzrə verilir. Bu mükafatlar Nobel fondunun ixtiyarında olan Nobel kapitallarının faizlərindən ödənilir.

Rəsmən “Nobelin xatirəsinə” adlanan iqtisadiyyat üzrə altıncı mükafat İsveç Bankının vəsaitindən ödənilir. Bu il onun da məbləği 1 milyon dollardan bir qədər artıq olacaqdır.

İTAR-TASS-ın verdiyi xəbərə görə, fiziologiya və ya təbabət üzrə mükafat oktyabrın 7-də Karolina Tibbi Cərrahiyyə İnstitutunda, fizika üzrə mükafat oktyabrın 8-də İsveç Kral Elmlər Akademiyasında təqdim olunacaqdır. Oktyabrın 9-da elə orada kimya və iqtisadiyyat sahəsində laureatlar elan ediləcəklər. Sülh mükafatı Osloda verilir və bu, oktyabrın 11-də olacaqdır.

Ədəbiyyat üzrə laureatı söz sənəti məsələləri ilə məşğul olan İsveç Akademiyası müəyyən edir. Akademiya laureatların elan edilməsi vaxtını gizli saxlayır.

Bu il Nobel mükafatları 101-ci dəfə təqdim olunacaqdır.