ELM VƏ TƏHSİL
YENİ KİTAB “BAKILI NEFT KRALI”
Əfsuslar olsun ki, o, artıq çoxdan, 36 il bundan əvvəl, 1967-ci ildə, vur-tut 55 yaşında dünyasını dəyişmişdir. Buna görə də ölkəmizdə çoxları, xüsusilə də gənc nəslin nümayəndələri bu məşhur həmyerlilərini tanımırlar. Çoxları bunu da bilmir ki, dünya neft sənayesi bir çox uğurlarına görə məhz ona – Əyyub Tağıyevə minnətdar olmalıdır.
Bu yaxınlarda işıq üzü görmüş kitabın müəllifləri də çoxlarımızın, görkəmli alimin, çox yüksək ixtisaslı mütəxəssisin soydaşlarının yaddaşındakı boşluğu doldurmaq qərarına gəlmişlər.
Kitabı vərəqləyərək, rəsmi sənədlərdən, şəhadətnamələrdən ayrı-ayrı parçalarla, qərarlarla tanış olduqda, qəzet məqalələrini, müxtəlif ölkələrin arxiv materiallarını, məktubları, nəhayət, bu sənədli hekayətin qəhrəmanının gündəliklərini diqqətlə oxuyanda, iftixar hissi keçirirsən: axı, bütün bunlar Vətən övladı, Azərbaycan xalqının oğlu barədədir.
Bakı Neft və Kimya İnstitutunun məzunu olan Əyyub İsmayıl oğlu Tağıyev qazma işlərini sürətləndirmək üçün 1937-ci ildə paytaxtımızda yaradılmış xüsusi turbinlə qazma təcrübi kontoruna başçılıq etmişdir. Bu işə Bakının və Moskvanın ən istedadlı mühəndisləri cəlb olunmuşdu.
Beləliklə, qazma işi Ə.Tağıyevin həyatına həmişəlik daxil oldu. O, digər qazmaçılarla yaradıcılıq əməkdaşlığı şəraitində yüksək sürətli qazmanın banisi, dünyanın bütün iri neft şirkətlərinin əldə etdikləri dünyada ilk çoxpilləli qazma maşınının yaradıcısı oldu. Vibrasiya qazması, şaquli ikigövdəli, maili və kut qazma kimi nadir texnologiyaların yaradılması Əyyub Tağıyevin mühəndis zəkasının məhsuludur.
Azərbaycan Əyyub Tağıyevin, haqlı olaraq, Braziliyada, Hindistanda və Argentinada neftin ilk kəşfiyyatçısı (deyilənə görə, Hindistanda hətta onun büstü də qoyulmuşdur), “İkinci Bakı”nın yaradıcılarından biri sayılması ilə də fəxr edə bilər. O, xeyli müddət ölkənin aparıcı elmi idarəsi olan Ümumittifaq Elmi Tədqiqat Qazma Texnikası İnstitutuna başçılıq etmiş, sonra İ.Qubkin adına Moskva Neft Kimyası və Qaz Sənayesi İnstitutunun elmi işlər üzrə prorektoru, eyni zamanda, kafedra müdiri vəzifələrində çalışmışdır. Bu institutda tələbələrə indi də Əyyub Tağıyevin şərəfinə təsis edilmiş təqaüdlər verilir.
Kitabın müəllifləri Ə.Tağıyevi istedad, yüksək intellekt, axtarış həvəsi kimi xüsusiyyətlərin üzvi surətdə birləşdiyi alim, mühəndis, ixtiraçı kimi inandırıcı şəkildə tanıtmaqla yanaşı, onu çox gözəl bir insan kimi də eyni məharətlə təqdim etmişlər. Bu işdə müəlliflərə həyatdan erkən getmiş həmyerlimizin müasirlərinin xatirələri kömək etmişdir. Ə. Tağıyev oxuculara yüksək mühəndislik qabiliyyəti ilə humanist keyfiyyətlərin vəhdət təşkil ediyi bir insan kimi təqdim olunur.
İstərdik ki, bu sənədli povesti oxuyan hər kəs onun qəhrəmanına “halal olsun” desin, ayağının dəydiyi hər yerdə öz xalqını ləyaqətlə təmsil edən bir insanı, Əyyub İsmayıl oğlu Tağıyevi minnətdarlıq hissi ilə yad etsin.