Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

REGİONLAR

İşğaldan azad olunmuş Zəngilanın aqrar potensialı - TƏHLİL

İşğaldan azad olunmuş Zəngilanın aqrar potensialı - TƏHLİL

Bakı, 4 noyabr, AZƏRTAC

Azərbaycan Ordusunun sentyabrın 27-də Qarabağda başladığı uğurlu əks-həmlə əməliyyatı nəticəsində indiyədək bir çox yaşayış məntəqələrimiz kimi, Zəngilan şəhəri, rayonun Mincivan, Ağbənd qəsəbələri və 44 kəndi də düşməndən azad olunub. 1993-cü ilin oktyabrından işğal altında olan Zəngilanda əkinçiliklə yanaşı, heyvandarlıq da inkişaf etmişdi. Lakin 27 illik işğal nəticəsində Zəngilanın sərvətləri düşmən tərəfindən tar-mar edilib, infrastruktur sıradan çıxarılıb.

AZƏRTAC kənd təsərrüfatı sahəsi üzrə ekspert Ramil Alıyevin Zəngilanın aqrar potensialı barədə qeydlərini təqdim edir.

Zəngilan rayonu Qarabağın cənubunda, İran ilə sərhəddə yerləşir. Ərazisi 707 kvadratkilometr olan rayonun əhalisi 45 min (1993-cü ildə 39 min) nəfərdir. Rayon ərazisi Kiçik Qafqaz dağlarının cənub tərəfində Arazboyu hissədə yerləşir. Ərazinin özünəməxsus gözəllikləri, sıldırımlı qayaları, laləli düzləri, göz oxşayan meşələri və kolları vardır.

Ərazisində əsasən mülayim isti iqlim müşahidə edilir. Araz, Oxçuçay, Həkəri və Bəsitçay rayonun ərazisindən axan çaylarıdır. İlin bütün fəsillərində bol sulu olan çaylardan məişət və kənd təsərrüfatından başqa, müxtəlif sahələrdə də istifadə edilirdi. Ərazisində tikinti daşı, əhəng xammalı, qızıl, qara mərmər. və s kimi faydalı qazıntılar var.

Rayon əhalisi əsasən kənd təsərrüfatı ilə məşğul olurdu. Ərazisindən axan çayların bol sulu olmasına görə sakinləri həm bir illik, həm də çoxillik bitkiləri əkə bilirdilər. Əsas məşğuliyyətin əkinçilik olduğu rayonda müxtəlif meyvələr, tərəvəzlər və əsasən də tütün və üzüm əkilirdi. Yayı isti, qışı mülayim olan rayonda otlaq sahələrinin geniş olmasına görə həm iribuynuzlu, həm də xırdabuynuzlu heyvandarlıq inkişaf etdirilmişdi.

Rəsmi statistik məlumatlara əsasən, 1980-ci ildə 17704 olan iribuynuzlu heyvanların sayı, 1985-ci ildə 20317-ə yüksəlmiş və 1988-ci ildə isə 19131 olmuşdur. Xırdabuynuzlu heyvanlar üzrə isə 1980-ci ildə 51210, o cümlədən 41338 qoyun, 9872 keçi, 1985-ci ildə isə 33441, o cümlədən 25299 qoyun, 8142 keçi, 1988-ci ildə isə 34550, o cümlədən 25539 qoyun, 9011 keçi olmuşdur. Bütün təsərrüfat kateqoriyaları üzrə diri çəkidə ət istehsalı qeyd edilən illərə müvafiq olaraq 1724, 1880, 1980 ton və kəsilmiş çəkidə isə uyğun olaraq 1001, 1084, 1139 ton təşkil etmişdir. Rayon üzrə bütün təsərrüfatların cəmi süd istehsalı illər üzrə 9973, 7943 və 9165 ton olmuşdur. Yun istehsalı müvafiq olaraq 71, 47 və 54 ton və yumurta istehsalı isə 2554, 3292 və 3617 min ədəd təşkil etmişdir. Statistik məlumatlara əsasən deyə bilərik ki, heyvandarlığın bütün sahələri üzrə məhsul istehsalı artan dinamika ilə inkişaf etmişdir.

Bitkiçilik üzrə rəsmi statistik məlumatlara əsasən, taxıl istehsalında 1980-ci ildə 1526 hektar sahədə payızlıq və yazlıq buğda əkilmiş və 1857 ton məhsul əldə edilmişdir. 1985-ci ildə sahə 1488 hektar, yığılmış məhsul isə 3111 ton olmuşdur. 1988-ci ildə isə 1583 hektar sahədən 3793 ton buğda istehsal edilmişdir. Payızlıq və yazlıq arpa 1980-ci ildə 214 hektar ərazidən 329 ton, 1985-ci ildə 225 hektar ərazidən 600 ton, 1988-ci ildə isə 346 hektar ərazidən 829 ton məhsul yığılmışdır. Dənli və dənli paxlalılar isə 1980-ci ildə 1813 hektar sahədə əkilmiş və 2186 ton məhsul toplanmışdır. 1985-ci ildə 1747 hektar sahədən 3722 ton, 1988-ci ildə isə 1929 hektar sahədən 4622 ton məhsul istehsal edilmişdir. Tütün isə 1980-ci ildə 381 hektar sahədən 1232 ton, 1985-ci ildə 369 hektar sahədən 1313 ton, 1988-ci ildə 359 hektar sahədən 1272 ton məhsul toplanmışdır. Rayon üzrə ən çox istehsalına üstünlük verilən isə üzümdür. 1980-ci ildə 4573 hektar sahədən 15429 ton, 1985-ci ildə 3841 hektar sahədən 26165 ton, 1988-ci ildə isə 2391 hektar sahədən 16322 ton məhsul istehsal edilmişdir.

1988-ci ilin statistik məlumatlarına əsasən, Zəngilan rayonunun cəmi əkin sahəsi 6726 hektar olmuş və 26375 ton fərqli məhsul istehsal edilmişdir. Sadalanan əmək, torpaq, iqlim və su resursları ilə indiki vaxtda bu istehsaldan dəfələrlə çox məhsul istehsal etmək mümkündür. Nəzərə alsaq ki, müasir dövrdə kənd təsərrüfatının bütün sahələrində tətbiq edilən müasir yanaşma ilə ciddi inkişaf əldə olunub, istər heyvandarlıqda yeni növ cinslər, bitkiçilikdə isə daha məhsuldar toxumların tətbiqi ilə işğaldan əvvəl olan istehsal həcmində ciddi artım əldə etmək mümkündür. Bütün bunlar Qarabağın, o cümlədən Zəngilanın işğaldan azad olunduqdan sonra ölkəmizin kənd təsərrüfatında əhəmiyyətli rolu olacaqdır.

Aşağıdakı cədvəldə ölkə üzrə kənd təsərrüfatının müxtəlif sahələrində 2019-cu ildə olan istehsal və Zəngilan rayonunun həmin məhsullar üzrə potensial istehsal imkanları və ölkə üzrə həmin istehsalın artırılmasındakı payı göstərilib. Cədvəl Zəngilan rayonunda kənd təsərrüfatı fəaliyyətinin bərpa edilməsindən sonra bu sahə üzrə ölkəmizə verəcəyi faydanı əks etdirir.

Adı

Ölkə üzrə cəmi  (2019)

Zəngilan rayon üzrə  (1985)

Zəngilan rayonunda kənd təsərrüfatı fəaliyyətinin bərpasından sonra ölkə üzrə göstəricilərdə artım, %-lə

1

Əkin sahəsi (ha)

1717054

6726

0.39

2

İribuynuzlu heyvan sayı (baş)

2646629

20317

0.77

3

Xırdabuynuzlu heyvan sayı (baş)

8189223

33441

0.41

4

Diri çəkidə ət istehsalı (ton)

573300

1880

0.33

5

Kəsilmiş çəkidə ət istehsalı (ton)

335719

1084

0.32

6

Süd istehsalı (ton)

2150817

7943

0.37

7

Yumurta istehsalı (ədəd)

1827072

3292

0.18

8

Yun istehsalı (ton)

16095

471

2.93

9

Buğda (ton)

2171490

3111

0.14

10

Arpa (ton)

1015539

600

0.06

11

Dənli və dənli paxlalılar (ton)

3538489

3722

0.11

12

Tütün (ton)

6038.6

1313

21.7

13

Üzüm (ton)

201842.4

26165

13.0

Rayonun cəmi əkin sahəsi ölkə üzrə əkilən torpaqların cəmi 0,4 faizinə bərabərdir. Zəngilanın işçi qüvvəsi və iqlim resurslarından çox məhsuldar şəkildə istifadə edildiyi yuxarıdakı cədvəldən aydın görünür. Əsasən tütün və üzüm istehsalı üzrə ixtisaslaşan rayonda, tütünün istehsalının bərpa edilməsindən sonra ilk illərdə təqribən 22 faiz, üzümdə isə təqribən 13 faiz artım müşahidə ediləcək. Digər bitkilərdən arpa, buğda və dənli, dənli paxlalı bitkilərin əkinindən isə təqribən 0,1 faiz artım müşahidə oluna bilər. İribuynuzlu heyvandarlığın bərpa edilməsi ilə bu sahədə 0,8 faiz, xırdabuynuzlu heyvandarlıqda isə 0,4 faiz artım gözlənilə bilər. Bu sahələrə müvafiq olaraq, diri və kəsilmiş çəkidə ət istehsalı 0,3 faiz və yun istehsalında isə təqribən 3 faiz artım olacaq. Süd və yumurta istehsalında müvafiq olaraq 0,4 və 0,2 faiz artım proqnozlaşdırılır.

1985-ci ildən 35 il kimi çox uzun bir vaxt keçib. Bir qərinə ərzində kənd təsərrüfatının bütün sahələrində Azərbaycan Respublikası ciddi inkişaf əldə edib. Şübhəsiz ki, ermənilər tərəfindən işğal edilməsəydi, Zəngilan rayonu da bu inkişafdan kənarda qalmayacaqdı. Eyni zamanda, müasir dövrdə elmin inkişaf səviyyəsi, intensiv istehsal texnologiyaları, innovativ becərmə üsulları və digər amillər rayonun potensial imkanlarının daha böyük olduğunu deməyə əsas verir.

Torpaq sahəsinə görə ən kiçik rayonlardan olan Zəngilanın kənd təsərrüfatı üzrə istehsal göstəricilərinin təqdim edilməsindən aydın olur ki, keçən 30 il ərzində Qarabağın işğal altında olması ölkə üçün nə qədər böyük ziyana səbəb olmuşdur.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

“Diplomatic World Sweden” saytında Konstitusiya və Suverenlik İlinə həsr edilmiş məqalə dərc olunub

Olaf Şolts və Fridrix Merts eyni hökumətdə yer almaq istəmirlər

Görmə illüziyalarının neyrobioloji əsasları məlum olub

Gürcüstanın Cinayət Məcəlləsinə yeni əlavələr ediləcək

Qazaxıstanda şaxtanın çökməsi ilə bağlı xüsusi komissiya yaradılıb

Belarus Milli Assambleyası Respublika Şurasının sədri Azərbaycana səfərə gəlib

Niderlandda Azərbaycan bəstəkarlarının əsərlərindən ibarət konsert olub

İspaniya La Liqasında XXIV turun son oyunu keçirilib

ABŞ-a məxsus sərnişin təyyarəsi Torontoda qəzaya uğrayıb

“HaberGlobal” telekanalı: Azərbaycan və Türkiyə liderləri təxribatlara qarşı uğurlu mübarizə aparırlar

Avrozonanın xarici ticarət balansında profisit yaranıb

ABŞ-nin Kentukki ştatında fırtınadan ölənlərin sayı 11-ə çatıb

"Qalatasaray" derbi qabağı çətin qələbə qazanıb

Qazaxıstanda mədəndə yeddi nəfər dağıntılar altında qalıb

Baş nazir Əli Əsədov İranın Birinci vitse-prezidenti ilə görüşüb

Azərbaycanla Özbəkistan arasında müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlığa dair Yol xəritəsi imzalanıb

Azərbaycan silahları “IDEX-2025” sərgisində nümayiş olunur

OANA-nın növbəti Baş Assambleyasının keçiriləcəyi yer və tarix məlum olub

Misli Premyer Liqası: “Səbail” - “Sabah” oyununda qapılara qol vurulmayıb

Səfir Yaşar Əliyev etimadnaməsini Çexiya Prezidentinə təqdim edib

BDU ilə Türkiyənin Kırşehir Ahi Evran Universiteti əməkdaşlıq edəcək

Rusiya və ABŞ nümayəndələri əməkdaşlıq, Ukraynada vəziyyət və prezidentlərin görüşü məsələlərini müzakirə edəcəklər

Omanın Şura Məclisinin sədri: Asiya Parlament Assambleyasının Bakı sessiyası təşkilatın gələcək fəaliyyətinə mühüm töhfələr verəcək

Almaniya şəhərləri artan xərclər və zəif iqtisadiyyat səbəbindən çətinliklərlə üzləşib ARAŞDIRMA

Ruben Vardanyanın təqsirləndirildiyi cinayət işinin məhkəmə baxışı davam etdirilib VİDEO

Ukrayna Prezidenti sabah Türkiyəyə rəsmi səfər edəcək

Mir Cəlal Paşayevin “Füzuli sənətkarlığı” əsərinin ərəb dilində nəşrinin təqdimatı keçirilib

Asiya İnkişaf Bankı ilə dövlət-özəl tərəfdaşlığı layihələrinə dair təkliflər müzakirə olunub

47 dövlət qurumu nəticəəsaslı büdcə mexanizminin tətbiqi potensialının gücləndirilməsi təlimlərinə cəlb edilib

Ötən il Azərbaycanda 50 minə yaxın cütlük nikaha daxil olub

Qazaxıstan və Macarıstan “Dostluq” boru kəməri ilə neftin sınaq nəqlinə dair razılığa gəlib

AMEA-da Qazaxıstan parlamentinin deputatları ilə görüş olub

Ötən il Azərbaycanda 100 mindən çox körpə doğulub

ADPU-da magistrantların təcrübə prosesinə start verilib

Azərbaycan mobil internetin sürətinə görə bir pillə irəliləyib

Daha bir neçə avtobus marşrutları üzrə müsabiqələrin qalibləri açıqlanıb

İranın vitse-prezidenti: Xəzər regionu Asiya və Avropa dövlətləri üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır

Baş nazir Əli Əsədov İrana işgüzar səfər edib

Bu ilin yanvar ayında yük və sərnişindaşımaların həcmi artıb

® “Azercell” qadınların təhsil imkanlarını genişləndirən layihəyə dəstək olub

Azərbaycanda əhalinin sayı açıqlanıb

Ötən ay Azərbaycanın xarici ölkələrlə ticarət dövriyyəsi 5 milyard dolları ötüb

Beynəlxalq İnformatika Olimpiadasının və SASMO-nun prezidentləri MEK-lə tanış olublar

Şair-qəzəlxan Əliağa Vahidin 130 illiyi qeyd olunub

Ədəbiyyat Muzeyində Beynəlxalq Ana Dili Gününə həsr olunan ədəbi-musiqili tədbir keçirilib

Azərbaycan cüdoçuları Avropa Kubokunu 10 medalla başa vurublar

Premyer Liqa: “Kəpəz” – “Şamaxı” matçında heç-heçə qeydə alınıb

ADAU ilə Kırşehir Ahi Evran Universiteti arasında əməkdaşlıq imkanları müzakirə olunub

Xocavənd sakini: Qaradağlı faciəsi qurbanlarının qisası alınıb

Probasiya məmurları üçün silsilə təlimlərə başlanılıb

Azərbaycanın Suriyadakı səfirliyi fəaliyyətini bərpa edib

Kiyev və Əbu-Dabi ukraynalıların Rusiya əsirliyindən geri qaytarılmasını müzakirə ediblər

Paytaxtın dörd rayonunda təbiətə 131 min manatdan çox ziyan vurulub

Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti növbəti beynəlxalq müsabiqədə mükafata layiq görülüb

UNEC ilə Türkiyənin Kırşehir Ahi Evran Universiteti arasında memorandum imzalanıb

Azərbaycan klubu iki basketbolçu ilə yollarını ayırıb

AMEA-da sinqapurlu alimlərlə görüş olub

Məktəb psixoloqları da sertifikatlaşdırma prosesinə cəlb olunmalıdır - ekspert

Donald Trampın qələbəsi Macarıstanda iqtisadçıları ruhlandırıb

Çimərlik voleybolu üzrə Azərbaycan millisi beynəlxalq turnirdə gümüş medal qazanıb

A.M.Qasımovun Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Mətbuat katibi vəzifəsindən azad edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

Azərbaycan yığmasının yeni baş məşqçisi: Hədəfimiz qadın boksunun inkişafına töhfə verməkdir

Naxçıvan Dövlət Universitetində yaz semestrinin ilk dərslərini şəhid ailələri və qazilər tədris edib

Azərbaycan Universitetində magistratura proqramlarının hazırlanmasına dair müzakirə aparılıb

“Nağıllar aləmində” yenidən səhnədə

Millinin baş məşqçisi: İranla matçda komandamız istədiyimizi ortaya qoya bildi

BMU-da Respublika Fənn Olimpiadasının yarımfinal mərhələsi keçirilib

Naxçıvanda qeydiyyata alınan VÖEN sayı 6,7 faiz artıb

İnternet informasiya resurslarında qumar oyunları təşkil edənlər məsuliyyətə cəlb olunub

Qaradağlı faciəsinin şahidi: O dəhşətli günlər yaddaşımdan heç zaman silinməyəcək

Əfqanıstanda 170 cütlük kütləvi toy mərasimi keçirib

® “NEQSOL Holding” Azərbaycanda ən iri vergi ödəyiciləri sırasında

Rəssam Milena Nəbiyeva: Ornamentlər Azərbaycan xalqının özünəməxsus müqəddəs yaddaşıdır

Ankarada 3,5 maqnitudalı zəlzələ olub

Azərbaycanla Tacikistan arasında fövqəladə hallarla mübarizə sahəsində əməkdaşlıq perspektivləri müzakirə olunub

Horadiz-Ağbənd dəmiryol xəttində ikinci tunelin qazma işləri yekunlaşıb

Vergi xidmətinin 25 illiyi qeyd edilib

Ötən il gəmi-bərələrlə daşınan sərnişin sayı 20 faiz artıb

ANAMA: Ötən həftə 935,6 hektar ərazi mina və partlamamış hərbi sursatdan təmizlənib

BANM müəllimləri Bolqarıstanda mühazirələr oxuyacaqlar

Koçaryan: Ermənistanı Avropa İttifaqında heç kim gözləmir

ADU və Portsmut Universitetindən magistrlərə ikili diplom imkanı

Üzeyir Hacıbəylinin 140 illik yubileyi ilə əlaqədar Özbəkistanda konsert təşkil olunacaq

Sahibə Qafarova: Azərbaycan və Belarus parlamentləri beynəlxalq təşkilatlarda uğurla əməkdaşlıq edir

Mühəndislikdə müasir texnologiyalar, süni intellekt və beynəlxalq elmi əməkdaşlıq müzakirə olunub

“Beşiktaş” kapitanı ilə müqavilənin müddətini uzadıb

İranlı nazir: Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin əvvəli Bəndər Abbas limanı, şimal nöqtəsi isə Astaradır

“İrşad” elektronika mağazaları şəbəkələri arasında Azərbaycanın ən çox vergi ödəyən şirkəti olub

Türkiyənin hakim partiyası qarşıdakı illər üçün prioritetləri müəyyənləşdirəcək

Qaradağlı faciəsi qurbanlarının xatirəsi anılıb VİDEO

Etnadakı aktivlik hava nəqliyyatına mənfi təsir göstərib

Elm Fondu 2025-ci il üzrə Gənc Alim və Tədqiqatçıların 9-cu qrant müsabiqəsini elan edir

Nəsirəddin Tusi irsinə həsr olunmuş tədbir keçirilib

Vyanada ATƏT Parlament Assambleyasının 24-cü qış sessiyası keçiriləcək

Naxçıvanda Vergi ödəyicilərinə xidmət mərkəzlərində göstərilən xidmətlərin sayı artıb

Media: Trampın ticarət siyasəti qızılı ən perspektivli aktivə çevirib

Məhkəmə qərarları ilə müsadirə olunmuş narkotik vasitələr məhv edilib

Misirdə binanın çökməsi nəticəsində 10 nəfər ölüb, 8 nəfər yaralanıb

Azərbaycanlı futbolçu “Real Madrid”in ulduzunu öz kumiri hesab edir - MÜSAHİBƏ

Vəhşi heyvanlar arasında quduzluq xəstəliyinə qarşı növbəti peyvəndləmə aparılır