SİYASƏT
AMERİKA BİRLƏŞMİŞ ŞTATLARINDAKI FACİƏYƏ DAİR
ABŞ Prezidenti Corc Buş ölkəyə televiziya ilə müraciətində bəyan etmişdir ki, terrorçular Amerikanı qorxuda bilməyəcəklər. O, Vaşinqtonda Pentaqonun və Nyu-Yorkda Dünya Ticarət Mərkəzinin/DTM/ binalarına endirilmiş zərbələri amerikalıların “həyat tərzinə və azadlığına ABŞ-ın milli təhlükəsizliyinə” zərbələr kimi qiymətləndirərək vurğulamışdır: “Onlar polad konstruksiyaları sarsıda bilərlər, amma Amerikanın polad irardəsini qıra bilməzlər”.
Prezident Buş ağır sınaqlar günündə həyanlıq sözləri ilə ona müraciət etmiş dünya liderlərinə Amerika xalqı adından minnətdarlığını bildirmişdir. O demişdir: “Biz terrorizmə qarşı mübarizədə birlikdə qalib gəlmək üçün çiyin-çiyinə durmuşuq”.
Amerika dövlətinin başçısı bəyan etmişdir: “Bizim ən öncül vəzifəmiz zərərçəkənlərə yardım göstərməkdən və vətəndaşlarımızı evdə və dünyanın hər yerində yeni basqınlardan qorumaq üçün bütün lazımi ehtiyat tədbirlərini görməkdən ibarətdir”.
Prezident xatırlatmışdır ki, onun göstərişi ilə hazırda ABŞ-ın kəşfiyyat və hüquq-mühafizə orqanlarının bütün imkanları faciənin günahkarlarının aşkara çıxarılmasına və cəzalandırılmasına yönəldilmişdir. Vaşinqton “terrorçularla .... və onları gizlədənlər arasında fərq qoymaq” niyyətində deyildir.
X X X
ABŞ-ın ədliyyə naziri Con Eşkroft rəsmən təsdiqləmişdir ki, “Amerikən eyrlaynz” və “Yunayted eyrlaynz” aviaşirkətlərinin dörd təyyarəsi terrorçular tərəfindən qaçırılmışdır. Nazir bildirmişdir ki, bıçaqla silahlanmış cinayətkarlar Bostondan Los-Ancelesə uçan iki təyyarəni ələ keçirmişlər. Kamikadze-terrorçular təyyarələrin marşrutlarını dəyişditdirmiş və onları Nyu-Yorkdakı Dünya Ticarət Mərkəzinin yerləşdiyi “əkiz” göydələnlərin düz üstünə yönəltmişlər. Vaşinqtondan Los-Ancelesə ucan üçüncü təyyarə Pentaqonun divarlarına dəymişdir. Nəhayət, Nyu-Arkdan San-Fransiskoya uçan dördüncü təyyarə Pensilvaniya ştatının Pittsburq şəhəri yaxınlıfında yerə dəymişdir.
X X X
DTM-nin binalarında işləmiş adamlarla və buraya gələn turistlərlə yanaşı, həyacan siqnalı ilə özünü oraya yetirən yanğınsöndürənlər də terror əməllərinin qurbanları olmuşlar.
Nyu-York yanğınsöndürənləri həmkarlar ittifaqının ilkin hesablamalarına görə, onların çağırışlara birinci gəlmiş 200-dək həmkarı da güman ki, həlak olmuşdur.
Binalarda və onların ətrafında yanğınsöndürənlərlə birlikdə çoxlu polis də var idi. Polis idarəsinin nümayəndələri demişlər ki, sentyabrın 11-də axşama olan məlumata görə, 78 polis nəfəri itgin düşmüşdür.
ABŞ Müdafiə Nazirliyinin binasındakı terror əməli nəticəsində həlak olanların və yaralananların sayı, binaya dəymiş təyyarənin sərnişinləri də daxil olmaqla, 100 nəfərə çatmışdır.
X X X
Ekspertlərin fikrincə, bu cür mürəkkəb əməliyyatı yerinə yetirməyin, üstəlik, Amerikanın xüsusi idarələrinin ondan xəbər tutmaması üçün ona belə hazırlaşmağın öhdəsindən ancaq iki-üç məşhur terror təşkilatı gələ bilərdi. Bu siyahıda 1-ci yerdə Əfqanıstanda gizlənən Hüsəma ben Ladenin qruplaşması durur. Ekspertlər nəzərə çarpdırırlar ki, baş vermiş hadisə “XX1 əsrin müharibəsidir”. Kütləvi qırğın silahlarının yayılması problemləri ilə məşğul olan “Qloubl sekyuriti” təşkilatının aparıcı analitiki Tim Braun demişdir: “Terror əməlləri belə bir tezisi yalnız təsdiqləyir ki, indiki terrorçulara kütləvi qırğın vasitələrini - nüvə silahlarını, kimyəvi və ya bakterioloji silahları ələ keçirməyə çalışmaq qətiyyən lazım deyildir. Onlara ancaq yanacaqla dolu təyyarələr lazımdır”.
X X X
Roma Papası İoann 11 Pavel ABŞ-da törədilmiş terror əməllərini “sözlə təsvir edilə bilməyən dəhşət”, “terrorçuların antihumanist həmləsi” kimi səciyyələndirmişdir. Roma katolik kilsəsinin başçısı Prezident Corc Buşa göndərdiyi məktubda bu hadisələrlə əlaqədar Amerika xalqına dərin hüznlə başsağlığı vermişdir.
X x x
Avropa Şurası dünya birliyini “terrorizmin bütün formalarına qarşı mübarizə üçün dərhal birgə tədbirlər görməyə” çağırmışdır. AŞ rəhbərliyinin bəyanatında deyilir ki, “müharibə aparmayan dövlətin - ABŞ-ın ürəyinin başında dəhşətli terror əməlləri törədilmişdir. Bu ağlasığmaz dərəcədə ağır cinayətlər bütün demokratik ölkələr tərəfindən qətiyyətlə birgə cavab verilməsini tələb edir”.
X x x
Terrorçuların ABŞ-a hücumu dünya bazarında neftə tələbatın kəskin surətdə artmasına gətirib çıxarmışdır. Brokerlər ehtiyat edirlər ki, son hadisələr Yaxın və Orta Şərqdə siyasi sabitliyi poza və həmin regionlardan neft göndərilməsində fasilələrə səbəb ola bilər.
Nəticədə, sentyarbın 11-də hərraclar bağlanarkən bütün əmtəə birjalarında neftin qiyməti xeyli qalxmışdır. Məsələn, Londonda bir barrel neftin qiyməti 13 faiz bahalaşaraq, 31,06 dollara çatmışdır.
Belə bir şəraitdə OPEK-in baş katibi Əli Rodriges xüsusi bəyanat verərək vurğulamışdır ki, təşkilatın ölkələri bazarda lazımi miqdarda neft olmasını təmin edəcəklər. O demişdir: “Lazım gələrsə, OPEK sərbəst ehtiyatlardan istifadə etməyə hazırdır”.
X x x
Sentyabrın 11-də ABŞ-a qarşı həyata keçirilmiş terror əməlləri təxminən Əlcəzairin slahlı islam qrupu yaraqlılarının 1994-cü ildə az qala yerinə yetirəcəkləri eyni ssenari üzrə icra edilmişdir.
1994-cü il dekabrın 24-də bu qrupun dörd silahlı yaraqlısı Fransanın “Eyr Frans” aviaşirkətinin Əlcəzair paytaxtından Parisə uçacaq təyyarəyə soxula bildmişdi. Təyyarə hələ yerdə ikən ələ keçirilmiş və bu zaman üç sərnişin həlak olmuşdu. Quldurlar maksimum sayda insan tələfatı törətmək üçün təyyarəni sərnişinlərlə birlikdə Paris üzərində partlatmaq niyyətində idilər. Bununla da terrorçular,onların fikrincə, dini ekstremizmə qarşı mübarizədəƏlcəzair rəhbərliyinə kömək göstərən Fransanı “cəzalandırmaq” istəyirdilər.
Uçuş zamanı təyyarəçilər quldurları guya əlavə yanacaq doldurmaq üçün Marselə enməyin zəruriliyinə inandıra bilmişdilər. Təyyarə yerə enən kimi Fransanın xüsusi təyinatlı qüvvələri onu bir göz qırpımında tutmuş və quldurları məhv etmişdilər.
Artıq 10 ilə yaxındır ki, Əlcəzair islam terrorçuları ilə mübarizə aparır. Çoxlarının “unutduğu” bu müharibə 100 mindən artıq əlcəzairlinin həyatını güdaza vermişdir.
X X X
İTAR-TASS xəbər verir ki, Britaniya Psixologiya Cəmiyyətinin mütəxəssisi Lesli Karrik-Smitin dediyinə görə, ölüməgedən terrorçular bəşəriyyət üçün əhəmiyyətli olan hər hansıobyekti, məsələn, Londondakı Bukinhem sarayını və ya Britaniya parlamentinin binasını hədəf kimi seçə bilərdilər. O demişdir: “Nyu-Yorkdakı Dünya Ticarət Mərkəzi, bir növ, sivilizasiyanın müqəddəs ocağıdır. İnsanlar demokratiyaya qarşı bu dəhşətli meydanoxumanın mahiyyətini çox ləng dərk etməyə başlayacaqlar. Bundan sonra ictimaiyyət heç zaman özünü tam təhlükəsiz hiss etməyəcəkdir”.
Londondakı Modsli hospitalının psixiatrı Maykl Aysakagörə, ABŞ-da törədilmiş faciə Nyu-York sakinlərinin həyat tərzini həmişəlik dəyişdirəcəkdir. Belə sarsıntıdan sonra insanda posttravmatik stress inkişaf etməyə başlayır”. Həkim xəbərdarlıq etmişdir ki, Nyu-Yorklular ömürlərinin axırınadək baş verənlərin hər hansı şəkildə xatırlanmasından çəkinəcəklər. Bu, onlarda dərin ruhi sarsıntıya səbəb ola bilər.