Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

ELM VƏ TƏHSİL

Professor Qorxmaz İmanov: Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi modelinin qeyri-səlis variantını yaratmışıq

Professor Qorxmaz İmanov: Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi modelinin qeyri-səlis variantını yaratmışıq

Bakı, 4 fevral, AZƏRTAC

Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi modelinin qeyri-səlis variantını yaratmışıq.

AZƏRTAC Elm və Təhsil Nazirliyi İdarəetmə Sistemləri İnstitutuna istinadla xəbər verir ki, bu sözləri İqtisadiyyatın qeyri-səlis modelləri laboratoriyasının müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü, professor Qorxmaz İmanov müsahibəsi zamanı söyləyib. Müsahibəni təqdim edirik.

– Qorxmaz müəllim, laboratoriyanızda “Azərbaycan 2030: sosial-iqtisadi inkişafa dair Milli Prioritetlər”dən irəli gələn vəzifələrin icrası istiqamətində hansı tədqiqatlar həyata keçirilir?

– Qeyd etmək istərdim ki, Azərbaycan Prezidentinin ölkəmizin sosial-iqtisadi sisteminin inkişafına istiqamətlənən sərəncamlarının icrasından irəli gələn tapşırıqlar çərçivəsində laboratoriyamızda uzun illərdir tədqiqat işləri uğurla həyata keçirilir. Cari ildə aparılan tədqiqatlarımızın əsas istiqaməti də bu qəbildən olmaqla Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi məsələsidir. Gördüyümüz işlər iqtisadiyyatın diversifikasiya modelinin qeyri-səlis variantının hazırlanması istiqamətindədir.

Bildiyimiz kimi, dünya səviyyəsində iqtisadi diversifikasiyanın qiymətləndirilməsinin bir neçə modeli məlumdur. Bu modellər əsasən riyazi statistik üsullarla həyata keçirilir və müəyyən nəticələr əldə edilir. Lakin iqtisadi göstəricilərin əsası orta ədədlər olduğundan burada qeyri-müəyyənlik problemi ortaya çıxır ki, onun da həllində qeyri-səlis çoxluqların və qeyri-səlis məntiqin tətbiq olunması zərurəti meydana gəlir. Biz də bununla əlaqədar olaraq qeyri-səlis üsullardan istifadə edərək Azərbaycan iqtisadiyyatının diversifikasiya modelinin qeyri-səlis variantını yaratmışıq.

– 2024-cü ildə əldə edilmiş əsas elmi nəticələriniz hansılardır?

– Cari ildə əldə etdiyimiz mühüm elmi nəticə sosial keyfiyyət indeksinin hesablanmasıdır. Sosial keyfiyyət indeksi iqtisadi tədqiqatlarda yeni anlayış olduğuna görə onu bir qədər aydınlaşdırmaq istərdim.

Sosial keyfiyyət nəzəriyyəsi dünyada ilk dəfə olaraq Skandinaviya ölkələrində yaranıb və onun həlli üsulları tətbiq edilib. Sosial keyfiyyət iqtisadi fəaliyyətin sosial nəticələrinin qiymətləndirilməsi göstəricisidir, yəni iqtisadiyyatda əsas göstərici ümumi daxili məhsul olduğundan onun nəticəsini hesablamaq üçün sosial keyfiyyət indeksinə baxılır. Sosial keyfiyyət indeksi sosial müdafiə, sosial birlik, sosial iştirak və sosial inkluzivlik kimi dörd əsas göstəricini əhatə edir.

Qeyd etdiyim kimi, cari ildə laboratoriyamızda sözügedən göstəricilər əsasında hesablamalar aparılıb və sosial keyfiyyətin inklüzivlik indeksinin hesablanması istiqamətində mühüm elmi nəticələr əldə olunub. Nəticələrimiz müxtəlif nüfuzlu jurnallarda, o cümlədən ABŞ-da çap olunan “Discovery Analitics” jurnalında dərc edilib.

– Bu il hansı elmi nəticələriniz praktikada uğurla tətbiq olunub?

– Artıq ikinci ildir ki, biz Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı ilə birgə işlər həyata keçiririk. Gördüyümüz işlər əsasən, Avropa ilə Asiya arasında körpü rolu oynayan, iqtisadi cəhətdən əsas beynəlxalq ticarət yollarının birləşdiyi əlverişli Azərbaycan dəhlizlərindən keçən müxtəlif nəqliyyat marşrutlarının qiymətləndirilməsidir. Yəni biz Azərbaycandan Şimal və Cənub, Şərq və Qərb istiqamətlərində yüklərin daşınmasını təmin etmək üçün xüsusi model təklif etmişik və onun əsasında nəqliyyat marşrutlarının qiymətləndirilməsini həyata keçirmişik. Qeyd etdiyim kimi, bizim yaratdığımız model hazırda Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanında uğurla tətbiq edilir.

– Növbəti il laboratoriyanız tərəfindən hansı fundamental tədqiqatların aparılması gözlənilir?

– Bildiyiniz kimi, hazırda rəqəmsal cəmiyyətin yaradılması üçün süni intellekt əsasında geniş tədqiqatlar aparılır. Biz də hazırda süni intellekt üsullarının sosial iqtisadi sistemlərin idarə olunmasında tətbiqi istiqamətində tədqiqatlar aparırıq. Yəni burada riyazi modeldən başqa hazırda dünyada geniş vüsət alan “Dil” modeli və “İqtisadi agentlər” modelinə qeyri-səlis üsulları qoşmaqla yeni modellər sisteminin yaradılması üzərində işləyirik. Mənə elə gəlir ki, bu, gələcəkdə bizim elmimiz üçün yüksək nəticələrdən biri ola bilər.

– “Ölkənin iqtisadi şaxələnməsinin dayanıqlı səviyyəsinin qeyri-səlis qiymətləndirilməsi” mövzusunda apardığınız tədqiqat işinizin iqtisadi inkişafa nə kimi təsirləri var?

– Bu sahədə çalışan iqtisadçılar sözügedən tədqiqatın nəticələrini tətbiq etməklə Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələnmə səviyyəsinin yaxşılaşdırılması istiqamətində mühüm işlər görə bilərlər. Qeyd etməliyəm ki, mənim təklif etdiyim üsullar sadəcə Azərbaycanda deyil, qlobal məkanda da praktiki məsələlərin həllində istifadə edilə bilər.

– İşğaldan azad olunmuş ərazilərə Böyük Qayıdışa istiqamətlənən tədqiqatlarınız varmı?

– Gələcəkdə həmin ərazilərdə olan təbii və insan resursları əsasında yeni model yaratmaq və işğaldan azad olunmuş ərazilərimizin inkişaf istiqamətlərini daha dəqiq müəyyən etmək olar.

–Azərbaycanın sosial-iqtisadi inkişafı sahəsinə yönələn gənclərə tövsiyəniz nə olardı?

– Mənim əsas tövsiyəm gənclərin iqtisadi tədqiqatlarda dəqiq alətlərdən istifadə etməklə düzgün qərar qəbul etmələri olardı. Həmçinin onların IV Sənaye İnqilabı və bununla əlaqədar yaranan süni intellekt, obrazların tanınması və müxtəlif riyazi modellərin, yanaşmaların istifadə olunması ilə daha müasir gənc kimi böyümələrini arzu edərdim. Zənnimcə, bunun üçün ilk növbədə riyazi biliklərə dərindən yiyələnmək, analitik üsulları öyrənmək və onların cəmiyyətin müxtəlif sahələrində tətbiqini uğurla həyata keçirmək lazım gəlir.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

UEFA Çempionlar Liqasında pley-off mərhələsinin ilk matçları keçirilib

Danilo Della Valle: Brüsselin tərəfdaşlarla münasibətləri bərabərlik prinsipinə əsaslanmalıdır

Mavritaniya və Seneqalın dənizdə müştərək qaz quyusundan ilk LNG istehsalı başlanıb

Çempionlar Liqası: PSJ səfərdə inamlı qələbə qazanıb

Hamburqda sərnişin qatarı qəzaya uğrayıb, bir nəfər həlak olub

Azərbaycanın güllə atıcısı Avropa çempionatında bürünc medal qazanıb

BƏƏ-də IDEX və NAVDEX 2025 sərgiləri keçiriləcək

Böyük Britaniya və ABŞ beynəlxalq süni intellekt bəyannaməsini imzalamaqdan imtina edib

Sülh və insanlıq əleyhinə, müharibə və digər ağır cinayətlərdə təqsirləndirilən erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam etdirilib VİDEO

Baş katib: TDT beynəlxalq tərəfdaşlığı gücləndirməkdə qərarlıdır

Zelenski: Ukrayna Rusiyaya ərazi mübadiləsi təklif edə bilər

Misli Premyer Liqası: "Qarabağ" "Səbail"i darmadağın edib

Miqrantlar marşrutlarında Çexiya ərazisindən az istifadə etməyə başlayıblar

Şahmat üzrə Azərbaycan çempionatında ilk finalçı məlum olub

Ukrayna və Avropa İttifaqı birgə gömrük nəzarətinə hazırlaşır

Liviya sahillərində gəminin batması nəticəsində 16 pakistanlının ölümü təsdiqlənib

Ukraynanın Sumı vilayətinin Rusiya ilə sərhədə yaxın 90 yaşayış məntəqəsindən uşaqlar təxliyə edilib

Qeyri-hökumət təşkilatı Fransada korrupsiya ilə bağlı vəziyyətin son dərəcə pisləşdiyini açıqlayıb

Süni intellekt əsasında işləyən çat-botlar yalan məlumatlar təqdim edir

Əlaqələndirmə Qərargahının növbəti iclası Xankəndi şəhərində keçirilib

“5 nəfər qışın soyuğunda çovğuna düşüb, həyatını itirdi” - Fərmayıl Cəfərovun ağrı-acılı həyat hekayəsi

Somali Prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə gəlib

Türkiyə Suriya məhsullarının idxalına qoyulan qadağanı ləğv edib

Sosial şəbəkələrdə onlayn qumar təşkil edən daha bir dəstə ifşa olunub VİDEO

Portuqaliyalı futbolçu: Məqsədim “Kəpəz”in Premyer Liqada qalmasına kömək etməkdir - MÜSAHİBƏ

Süni intellektlə yaradılmış videosu yayımlanan Fransa prezidenti sərt tənqidlərə tuş gəlib

Ukraynada dinc əhali daha çox PUA-lar səbəbindən həlak olur

Azərbaycanda yeni büdcə mexanizminin tətbiqi və bu sahədə potensialın artırılması mövzusunda təlimlərə başlanılır

® "Coca-Cola"nın İsmayıllı zavodunda 100-dən artıq sakinin işlə təminatı planlaşdırılır

Bakıda sərgi sahəsinin peşəkarları üçün növbəti intensiv praktiki seminar təşkil olunacaq

Yüksək Texnologiyalar Parkı ilə “Simbrella” şirkəti arasında anlaşma memorandumu imzalanıb

Maka Boçorişvili: Gürcüstanın daxili siyasi həyatına müdaxilə tamamilə yolverilməzdir

İrakli Zarkua: İsveç və Danimarka marjinal qrupları maliyyələşdirən adi ölkələrdir

Əlilliyi olan 11 gənc təcrübə proqramında iştirak etmək üçün Türkiyəyə göndərilib

ADY və FHN növbəti birgə təlim keçirib

“Yeni kitablarla tanış olaq” adlı icmal keçirilib

DİM sürücülər üçün növbəti imtahan keçirəcək

Fərid Qayıbov Naftalan, Xocalı və Goranboy sakinləri ilə görüşüb

SOCAR-ın Müşahidə Şurasının növbəti iclası keçirilib

Millinin baş məşqçisi: İnkişaf Kubokunda məqsədimiz maksimum dərəcədə uğurlu çıxış etməkdir

Ursula Fon der Lyayen süni intellektin inkişafı üçün 200 milyard avro ayrılacağını açıqlayıb

Maliyyə texnologiyaları və ödəniş sektoru üzrə ötən ilin fəaliyyət nəticələri müzakirə olunub

Naxçıvan idmançıları ötən il ölkə və beynəlxalq səviyyəli yarışlarda 201 medal qazanıblar

İtaliyada 75-ci “Sanremo” musiqi festivalı başlayır

® “AccessBank” tender elan edir

Zahid Xəlil: Təşəkkür edirəm ki, məni belə intellektual uşaqlarla görüşdürdünüz

“Qarabağ” Riçard Almeyda ilə yollarını ayırıb

“Avtomatlaşdırılmış Qida Təhlükəsizliyi” informasiya sistemi haqqında Əsasnamə” təsdiqlənib

Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti Böyük Britaniyada keçirilən müsabiqədə 2 mükafata layiq görülüb

FHN-in Cənub Regional Mərkəzi təlim keçirib

Qanunsuz zəbt edilmiş ərazilərdə hasilat işlərinin aparılması faktları ilə bağlı cinayət işləri başlanıb

“Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi ilə tranzit yük daşımalarının inkişafı məqsədilə əməkdaşlıq haqqında saziş təsdiqlənib FƏRMAN

Qazaxıstanda atom energetikası, İT və PUA konstruksiyası üzrə mütəxəssislər hazırlanacaq

“Avtomatlaşdırılmış Qida Təhlükəsizliyi” informasiya sistemi haqqında ƏSASNAMƏ

Avropa çempionatı: Azərbaycan badminton millisinin qrup oyunlarının təqvimi açıqlanıb

“Avtomatlaşdırılmış Qida Təhlükəsizliyi” informasiya sistemi haqqında Əsasnamə”nin təsdiq edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı

Azərbaycanın yeniyetmə taekvondoçusu Türkiyədəki turnirdə gümüş medal qazanıb

“Konstitusiya və Suverenlik İli” ilə bağlı Tədbirlər Planı təsdiqlənib – SƏRƏNCAM

“Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Rusiya Federasiyası Hökuməti arasında “Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi ilə tranzit yük daşımalarının inkişafı məqsədilə əməkdaşlıq haqqında Saziş”in təsdiq edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı

ÜST uşaqlarda onkoloji xəstəliklərin yeni ödənişsiz müalicə proqramına start verir

Azərbaycan Respublikasında 2025-ci ilin “Konstitusiya və Suverenlik İli” elan edilməsi ilə bağlı TƏDBİRLƏR PLANI

“Azərbaycan Respublikasında 2025-ci ilin “Konstitusiya və Suverenlik İli” elan edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı”nın təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

Parisdə əlillər etiraz nümayişi keçiriblər

Azərbaycanlı opera sənətçisi Avropa səhnələrində

® “Google” əməkdaşı məktəblilərimizə master-klas keçib

“Best Beef” əmtəə nişanlı sosis məhsulu və kolbasanın tərkibində etiketində bəyan edilməyən donuz əti DNT-si aşkarlanıb

DYP: Meteohəssas insanlarda narahatlıq sürücülük qabiliyyətinə təsir göstərir

Rəcəb Tayyib Ərdoğan: Türkiyə qlobal güc mərkəzlərindən birinə çevrilməyi hədəfləyir

Pyerluici Kollina penalti zərbəsi ilə bağlı maraqlı təklif irəli sürüb

Dövlət Komitəsində vətəndaşların müraciətləri dinlənilib

İİTKM: Azərbaycanın iqtisadi artım tempi investisiyaların cəlb edilməsinə imkanlar yaradır

Ermənistan hakimiyyəti revanşizmin ictimai rəydə aparıcı ideologiya kimi qalmasında maraqlıdır - ŞƏRH

Hərbi qulluqçularımız “AMAN-25” təlimində uğurla iştirak edirlər

® Azərbaycan Cüdo Federasiyası yeni tərəfdaşlıq müqaviləsi imzalayıb

Zamanla Qarabağ mətbəxinin fərqli xüsusiyyətləri formalaşıb

Türkiyənin naziri: Türkmənistan qazının ölkəyə tədarükü martın 1-dən başlayacaq

Qazaxıstan Azərbaycana taxıl tədarükünü artırıb

BMU-da Gənc tədqiqatçıların IX beynəlxalq elmi konfransı keçiriləcək

Səfir: Britaniya Trampın mandatına hörmət etməlidir

Qəbələdə çaydan qadın meyiti tapılıb

İstanbulda saxta xərçəng dərmanı istehsal edən qrup zərərsizləşdirilib

Avropada qazın qiyməti son iki ilin maksimumuna çatıb

Maskın başçılıq etdiyi konsorsium “Open AI” üzərində nəzarətə görə 97 milyard dollar təklif edib

“Batareyaları təhvil ver, təbiəti qoru”: 100 kiloqram işlənmiş batareya toplandı

Qarabağın toy adətləri: Zamanın süzgəcindən keçən ənənələr

“Tesla”nın Çindəki enerji saxlanc qurğusu zavodu istehsala başlayıb

Türkmənistandan Türkiyəyə türkmən qazının nəqlini nəzərdə tutan müqavilə imzalanıb

Sarayevoda hava çirkliliyi təhlükəli səviyyədədir

Aİ ölkələrində qazın bahalaşması yay aylarında 3 milyard avro zərərlə nəticələnə bilər

Agentlik: 1129 uşağa sosial xidmətlər göstərilir

“Əhməd Cavadın həyatı və ədəbi fəaliyyətinin Gəncə dönəmi” kitabı türk dilində nəşr olunub

Fransızların 60 faizi maaşlarından narazıdır - SORĞU

Dələduzluq edənlər saxlanılıblar

Bakıdan başlanan uğur hekayəsi: Esmira Məmmədovanın unikal sənəti

Dünyada vəbaya yoluxma halları kəskin artıb

İtaliyada ət istehsalı müəssisəsində güclü yanğın olub

Vinisius Junior mövsümün sonunda “Real Madrid”i tərk edə bilər

“Qobu” ES-də 6 milyard kilovat-saatdan çox elektrik enerjisi istehsal edilib

Çinin elektromobil nəhəngindən sürücülərə əlverişli təklif

BDU tələbələri üçün növbəti “ARB 24 NewsLab” təlim proqramına müraciət qəbulu başlayıb