Bakı, 13 aprel, AZƏRTAC

Müasir dövrdə azad iqtisadi zonalar (AİZ) xarici ticarət strategiyasının vacib halqalarından birini təşkil edir. Belə ki, AİZ-lər kapitalın ölkə iqtisadiyyatına cəlb olunması ilə yanaşı, ixrac səbətinin həm çeşidini, həm də coğrafiyasını genişləndirməyə şərait yaradır. Bu da birbaşa və dolayısı ilə valyuta daxilolmalarının artmasına, müasir texnologiyalara çıxış imkanına pozitiv təsir göstərir ki, son nəticədə milli iqtisadiyyat dayanıqlı inkişaf edir və dünya bazarına daha səmərəli inteqrasiya olunur. Belə iqtisadi zonaların yaradılması ayrı-ayrı ərazi və regionların iqtisadiyyatının inkişafı baxımından təsirli mexanizmdir.

Bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında İqtisadi və Sosial Araşdırmalara Yardım İctimai Birliyinin sədri, iqtisadçı ekspert Eyyub Kərimli söyləyib.

İqtisadçı ekspert qeyd edib ki, hazırda dünyada 130 ölkədə 5 minə yaxın AİZ var. Xəzər hövzəsi ölkələrində Rusiya, İran, Qazaxıstan və Azərbaycanda da limanlar ərazisində AİZ-lər fəaliyyət göstərir. Hazırda Xəzər hövzəsinin unikal mövqeyi Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat qovşaqlarının kəsişməsində yerləşməsi geniş logistika və nəqliyyat imkanları yaradır. Gələcəkdə gözlənilən yük axını həcminin artması Xəzəryanı ölkələrin dəniz limanlarının və AİZ-lərin inkişafının sürətləndirilməsini daha aktual edir.

Belə ki, Xəzər hövzəsində hazırda 135 milyon ton yükdaşıma həcminin cəmi 30 milyon tonu istifadə edilir. Bu da ümumi Xəzər sahili limanlarının 20 faizi gücündədir. Hazırda Rusiya Federasiyasının Həştərxan vilayətinin Olya limanında fəaliyyət göstərən “Lotos” Azad İqtisadi Zonasında geniş infrastruktur və investisiya proqramları həyata keçirilir ki, bu da limanın yükdaşıma imkanlarını dəfələrlə artıracaq. İranın “Ənzəli” limanında yerləşən AİZ 1999-cu ildən fəaliyyət göstərir. Qazaxıstanın Aktau limanında fəaliyyət göstərən AİZ isə 2002-ci ildən təsis edilib. Hazırda xarici investorların cəlb edilməsi ilə bu limanın da İmkanları artırılır.

“Bakı şəhəri Qaradağ rayonunun Ələt qəsəbəsində yeni Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanının ərazisi daxil olmaqla azad ticarət zonası tipli xüsusi iqtisadi zonanın yaradılması iqtisadiyyatın davamlı inkişafını və rəqabət qabiliyyətini artıracaq. Azərbaycanın logistika və nəqliyyat mərkəzi kimi mövqeyinin gücləndirilməsi və ölkədə çoxşaxəli nəqliyyat infrastrukturunun fəaliyyətini daha da səmərəli edəcək. Belə ki, bu limanın hazırkı yükburaxma imkanları 2 dəfə artırılaraq 25 milyon ton və ya 500 min konteyner yükə çatdırılması nəzərdə tutulur.

Davos Forumunun hesabatına əsasən dünya miqyasında Azərbaycan Elektrik Təchizatına əsasən dünyada ikinci yerdədir. Dəmir yolu xidmətlərinin səmərəliliyinə görə 11-ci yerdə, hava nəqliyyatının səmərəliliyinə görə 12-ci yerdədir. Avtomobil yollarının keyfiyyətinə görə isə 24-27-ci yerləri bölüşür. Bundan əlavə, Xəzər gəmiçiliyi gəmiçilik xidmətlərinə görə isə 25-ci yerdədir. Bütün bunlar bizim əldə etdiyimiz böyük uğurlardır. Bu uğurlar hazırda ölkəmizin dinamik inkişafını təmin edir. Çünki əsas infrastruktur layihələri artıq ya başa çatıb, ya da başa çatmaq üzrədir. İnvestorlar üçün bunlar çox önəmli şərtlərdir - investisiya iqlimi, infrastruktur layihələri”,-deyə E.Kərimli vurğulayıb.

O əlavə edib ki, Xəzəryanı dövlətlərin AİZ-lərinin assosiasiyasının yaradılması həmin strukturların işinin daha da təkmilləşdirilməsi və fəaliyyətlərinin əlaqələndirilməsinə böyük töhfə verə bilər. Belə ki, belə assosiasiya AİZ fəaliyyəti göstərən rezidentlərlə eyni münbit şərait və onların fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi ilə xidmətlərin keyfiyyətini və fəaliyyətini artıra bilər.