Roma, 23 fevral, AZƏRTAC

Azərbaycanın İtaliyadakı səfiri Məmməd Əhmədzadənin İtaliyanın “Report Difesa” analitik portalında Xocalı soyqırımının 26-cı ildönümü ilə əlaqədar müsahibəsi yayılıb.

AZƏRTAC xəbər verir ki, “Azərbaycan. Ədalətin bərpası üçün Xocalı soyqırımını törədənlərin mühakiməsi” sərlövhəsi ilə dərc olunmuş müsahibədə səfir italyan jurnalistin Xocalı soyqırımı, Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü və münaqişənin nizamlanması üçün vacib olan məqamlarla bağlı suallarını cavablandırıb.

Səfir bildirib ki, Xocalı soyqırımı Ermənistan silahlı qüvvələrinin mülki azərbaycanlı əhaliyə qarşı törətdiyi qəddarlığın ən yüksək ifadəsi idi və Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzünün əsl mahiyyətini təcəssüm etdirir. Təcavüzün nəticələri Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionu və onun ətrafındakı yeddi rayonunun – ümumilikdə, Azərbaycan ərazisinin 20 faizinin işğal edilməsi, bu ərazilərdə yaşayan bütün azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmənin həyata keçirilməsi, bir milyondan çox azərbaycanlının öz doğma torpaqlarından qovulması və işğal edilmiş ərazilərdə tarixi-mədəni irsin məhv edilməsidir.

1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə törədilmiş dəhşətli hadisəni təsəvvür etmək belə tükürpədicidir. Həmin vaxt Ermənistan silahlı qüvvələri Dağlıq Qarabağ regionunda yerləşən və əhalisi tamamilə azərbaycanlılardan ibarət olan Xocalıya daxil olaraq aralarında qadınlar, uşaqlar və yaşlıların da olduğu 613 nəfəri qətlə yetiriblər. Onların tək günahı azərbaycanlı olmaq idi. Əlli altı mülki şəxs xüsusi qəddarlıq və vəhşiliklə öldürülüb. Bütün bunlar çoxsaylı müstəqil mənbələr, bu faciənin şahidləri tərəfindən sənədləşdirilib. Xocalıda baş verənlər xalqımıza qarşı əsl soyqırımı idi.

Hər il bu hadisələri anırıq və beynəlxalq ictimaiyyəti 26 il bundan əvvəlki dəhşətli gecədə baş verənlər haqqında məlumatlandırırıq, lakin bununla bağlı daha çox danışmalıyıq. Bu cinayəti törədənlər beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən layiqli siyasi və hüquqi mühakiməyə məruz qalmalıdırlar, əks halda, cəzasız qalmış cinayətlər yeni cinayətlərə yol açırlar. Azərbaycan illərdir ki, beynəlxalq səviyyədə, həmçinin İtaliyada bu faciə ilə bağlı geniş məlumatlandırma məqsədilə “Xocalıya ədalət!” adlı beynəlxalq kampaniya aparır. İtaliyada ildönümü və ona yaxın günlərdə faciə qurbanlarının xatirəsini anmaq üçün tədbirlər, kitab təqdimatları, tamaşalar təşkil olunur, çünki Xocalı hadisələri və Ermənistan tərəfindən törədilən digər cinayətlər təkcə Azərbaycan xalqına deyil, bütün bəşəriyyətə qarşı yönəlib. Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü indi də davam edir. Buna görə, bizim üçün bu faciə barədə danışılması və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən ədalətin bərpası üçün qətiyyətli mövqe nümayiş etdirilməsi çox vacibdir. Bu, şübhəsiz ki, Ermənistanın hərbi təcavüzünə son qoyulması, Xocalı soyqırımı və Azərbaycan ərazilərinin işğalı zamanı Ermənistan ordusu tərəfindən törədilmiş digər cinayətlər üçün məsuliyyət daşıyanların mühakimə edilməsi baxımından çox vacibdir.

Jurnalistin “Azərbaycan illərdir ki, bu münaqişəni diplomatiya yolu ilə həll etməyə çalışır. Avropa İttifaqı ilə də münasibətlər önəmlidir. Bu münasibətlərdə Dağlıq Qarabağla bağlı hansı əhəmiyyətli yeniliklər mövcuddur?” sualına cavabında səfir deyib: “Bizim üçün Avropa İttifaqının digər beynəlxalq təşkilatlar ilə birlikdə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpası üçün öz səsini ucaltması çox vacibdir. Bu xüsusda, Avropa İttifaqının sonuncu Şərq Tərəfdaşlığı Sammitində qəbul olunmuş Birgə Bəyannamədə əksini tapmış bütün Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrinin ərazi bütövlüyü, müstəqilliyi və suverenliyinə dəstəyə çağırış mühüm əhəmiyyətə malikdir. Qeyd olunan sənəd, həmçinin Avropa İttifaqının xarici siyasət və təhlükəsizliklə bağlı qlobal strategiyasına istinad edir və sənəddə təşkilata üzv olan, həmçinin Şərq qonşuları olan bütün dövlətlərin ərazi bütövlüyü onların beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri daxilində qeyd edilib. Bundan başqa, keçən il dekabrın 13-də Avropa Parlamenti vahid xarici və təhlükəsizlik siyasətinin həyata keçirilməsinə dair illik hesabat qəbul edib və burada Avropanın bütün Şərq Tərəfdaşlığı ölkələrinin beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri daxilində müstəqilliyi, suverenliyi və ərazi bütövlüyünə dəstəklə bağlı öhdəliyi aydın şəkildə bir daha təsdiq olunub. Bu sənəd təcavüzkar separatizm və qonşuların ərazi iddialarından əziyyət çəkən bütün dövlətlər və Avropada mövcud olan bütün münaqişələr üçün vahid yanaşma, Şərq Tərəfdaşlığı ölkələri də daxil olmaqla bütün dövlətlərin beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədləri daxilində ərazi bütövlüyünə dəstəklə bağlı münasibət tələb edir. Bundan əlavə, Brüsseldə Aİ-Azərbaycan Əməkdaşlıq Şurasının son iclasından sonra keçirilmiş mətbuat konfransında Aİ-nin xarici işlər və təhlükəsizlik siyasəti üzrə ali nümayəndəsi Federika Moqerini bildirib ki, Avropa İttifaqı Azərbaycanın ərazi bütövlüyü, müstəqilliyi və suverenliyini tam şəkildə dəstəkləyir”.

Hazırda ATƏT-ə sədrlik edən İtaliyanın qeyd olunan məsələlərdə roluna dair suala cavabında səfir bildirib ki, Azərbaycan bu ilin əvvəllərindən bir neçə dəfə bu məsələyə fikir bildirərək İtaliyanın ATƏT-ə sədrliyindən gözləntilərini açıqlayıb. İtaliyanın xarici işlər naziri Ancelino Alfano da bildirib ki, ATƏT-ə sədr kimi ölkənin prioritetləri sırasında Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli də var. İtaliya bu münaqişənin nizamlanması ilə bağlı əhəmiyyətli tarixi təcrübəyə malikdir. İtaliya ATƏT-in Minsk qrupunun ilk sədri olub və o vaxtkı xarici işlər nazirinin müavini Mario Raffaelli tərəfindən Ermənistan qoşunlarının Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərindən çıxarılmasına dair “Təcili tədbirlər haqqında vaxt cədvəli” hazırlanıb. Lakin təəssüf ki, bu cəhdlər nəticə verməyib. İtaliyanın ATƏT-ə sədrliyinin hər şeydən əvvəl Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğal edilmiş ərazilərimizdən çıxarılması və qəbuledilməz olan status-kvonun dəyişdirilməsi yolu ilə münaqişənin həllinə töhfə verəcəyinə ümid edirik.

İtaliyalı jurnalist səfirə belə bir sualla da müraciət edib: Keçən yay hərbi əməliyyatların yenidən bərpası ilə xarakterizə olundu. Ermənistan ordusu tərəfindən minaatanlardan atəş açılması Azərbaycanın Füzuli rayonunun Alxanlı kəndində yaşayan bir yaşlı qadın və bir iki yaşlı uşağın öldürülməsi ilə nəticələndi. Çoxlu italyan siyasətçiləri tərəfindən məsələ ilə bağlı Azərbaycanla həmrəy olduqlarını bildirən bəyanatlar səsləndi. Bu bəyanatlar barədə nə deyə bilərsiniz?

Səfir deyib ki, Ermənistan tərəfindən qadınlar, uşaqlar və yaşlılar da daxil olmaqla təmas xəttinə bitişik ərazilərdə sıx məskunlaşan mülki azərbaycanlı əhaliyə qarşı sistemli, qəsdən və hədəflənmiş hücumlar bir daha onu göstərir ki, Ermənistan öz hərbi təcavüzkar siyasətindən əl çəkmək və regionda sülhə nail olunmasını istəmir. Təmas xəttində gərginliyin və digər insidentlərin əsas səbəbi Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın işğal edilmiş ərazilərində qeyri-qanuni mövcudluğudur. Günahsız insanların həyatlarının itirilməsinə bais olmaqdan çəkinmək, münaqişənin həllində irəliləyişə nail olmaq üçün Ermənistanın indiyə qədər məhəl qoymadığı münaqişə ilə bağlı 4 qətnamə qəbul etmiş BMT-nin Təhlükəsizlik Şurası da daxil olmaqla, beynəlxalq təşkilatların çoxsaylı sənədlərində dəfələrlə vurğulandığı kimi, ilk növbədə, Ermənistan öz qoşunlarını Azərbaycan ərazilərindən çıxarmalıdır.

“Keçən yay dramatik hadisələr baş verən zaman Azərbaycanla birgə həmrəylik nümayiş etdirən italyan siyasətçilərinə təşəkkürümüzü bildiririk. Verilmiş bəyanatlarda münaqişənin qurbanlarının əsasən əhalinin müdafiə oluna bilməyən hissəsi, yəni, uşaqlardan ibarət olduqları xüsusi vurğulanıb. Xocalıda çoxsaylı uşaqlar qətlə yetirilib, Ermənistanın hərbi təcavüzü nəticəsində çoxsaylı uşaqların qətli hələ də davam edir”, - deyə səfir qeyd edib.

Səfir qeyd edib ki, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi dondurulmuş münaqişə deyil və buna sübut kimi, 2016-cı ilin aprel və 2017-ci ilin iyul hadisələrini, həmçinin mütəmadi olaraq məlumat verdiyimiz kimi, Ermənistan tərəfindən davamlı olaraq atəşkəsin pozulması hallarını göstərmək olar. Bu münaqişə hər an geniş miqyasda alovlana və bütün region üçün ağır nəticələrə səbəb ola bilər. Ermənistan tərəfinin bütün təxribatlarına, uzun illərdir ki, Azərbaycanın ərazilərinin işğal altında olmasına və öz torpaqlarını azad etmək üçün ölkəmizin lazımi hərbi gücə malik olmasına baxmayaraq, biz münaqişənin sülh yolu ilə həll olunmasına çalışırıq. Sülh olmadan regionda sabitlik, davamlı sülh, əməkdaşlıq və inkişafı təmin etmək mümkün deyil. Təəssüf ki, Ermənistan tərəfindən eyni münasibət müşahidə olunmur. Ermənistanın məqsədi status-kvonu saxlamaqdır. Ermənistan öz təcavüzkar siyasəti nəticəsində öz-özünə vurduğu ziyanı başa düşməlidir. Bu siyasət Ermənistanı yoxsulluq və əhalinin azalması girdabına sürükləyərək, bu ölkəni bütün regional layihələrdən kənarda qoyub. Ermənistan çoxsaylı təxribat və bəhanələrlə danışıqlar prosesini süni şəkildə uzatmaq cəhdlərinə son qoymalı, daha intensiv, substantiv və məntiqi danışıqlar üçün konstruktiv mövqe nümayiş etdirməlidir.

Səfir diqqətə çatdırıb ki, Ermənistan nə BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinə, nə də Minsk qrupunun həmsədrləri və BMT Təhlükəsizlik Şurasının üç daimi üzvü olan Rusiya, ABŞ və Fransanın status-kvonun dəyişdirilməsi ilə bağlı bəyanatlarına məhəl qoymur. Bir sıra hallarda, BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələri bir neçə gün, hətta bir neçə saat ərzində icra olunur. Bizə gəldikdə, 25 il keçib və hələ də irəliləyiş yoxdur.

Ermənistana dinc azərbaycanlı əhaliyə qarşı təcavüz, işğal və müharibə cinayətləri törətdiyinə görə sanksiyalar tətbiq olunmur. Bəzən münaqişənin hər iki tərəfi sülhə çağırılır, atəşkəsə hörmət etməyə dəvət edilir və təcavüzə məruz qalan Azərbaycan ilə təcavüzkar Ermənistan bir sıraya qoyulur. Bütün bunlar ikili standartlardan başqa bir şey deyil. Təcavüzə məruz qalan və təcavüz törədən ölkələrin adları aydın şəkildə göstərilməlidir. Belə ölkələrə yanaşmalar fərqli olmalıdır. Əks halda, hər hansı bir münaqişənin düzgün və ədalətli həllindən danışmaq mümkün deyil. Təcavüzkar Ermənistana beynəlxalq səviyyədə təzyiq olunması, onun mühakimə edilməsi və bu ölkəyə qarşı sanksiyaların tətbiq olunması böyük əhəmiyyətə malikdir. Yalnız bu halda ədalət təmin oluna bilər.

Azərbaycan heç vaxt işğal faktı ilə barışmayacaq, öz ərazisində ikinci erməni dövlətinin yaradılmasına imkan verməyəcək və öz ərazi bütövlüyünün bərpa olunması və öz əhalisinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün lazım olan bütün addımları atacaq.

Müsahibə ilə bu linkdən tanış olmaq mümkündür: http://www.reportdifesa.it/la-condanna-dei-responsabili-khojaly-ripristino-della-giustizia/

Asiman Əsədov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Roma