SİYASƏT
HEYDƏR ƏLİYEV: REGİONAL MÜNAQİŞƏLƏRİN HƏLL OLUNMAMASI BEYNƏLXALQ SÜLHƏ VƏ TƏHLÜKƏSİZLİYƏ MƏNFİ TƏSİR GÖSTƏRİR
Xəbər verdiyimiz kimi, Amerikanın Yel Universiteti, Təl-Əviv Universitetinin Dayan və Kamminqs adına Mərkəzi, Türkiyənin İqtisadi və Sosial Araşdırmalar Fondu sentyabın 19-21-də Nyu-Heven şəhərində (Konnektikut ştatı) “İpək Yolu XXI əsrdə” mövzusunda konfrans keçirmişlər. Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev sentyabrın 21-də respublika dövlət televiziyasının peyk rabitəsi sistemi vasitəsilə konfransa qoşulmuşdur.
Brukinqs İnstitutunun rəhbəri, ABŞ dövlət katibinin sabiq birinci müavini Stroub Talbott Prezident Heydər Əliyevi salamlayaraq, konfransın ümumi mövzusundan bir qədər kənara çıxdı və dövlətimizin başçısından Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həlli prosesi ilə bağlı məsələləri, habelə regionda əməkdaşlıq problemlərini işıqlandırmağı xahiş etdi.
Prezident Heydər Əliyev regional münaqişələrin beynəlxalq sülhə və təhlükəsizliyə mənfi təsir göstərdiyini xüsusi vurğulayaraq, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həllinin gedişi üzərində dayandı. Dövlətimizin başçısı bildirdi ki, işğalçı qoşunların zəbt etdikləri ərazilərdən çıxarılması haqqında BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələri indiyədək yerinə yetirilməmiş qalır.
Azərbaycan Prezidenti konfrans iştirakçılarına Prezident Robert Koçaryanla Sədərəkdə keçirilmiş sonuncu görüşü barədə də məlumat verərək dedi ki, erməni tərəfi kompromisə meyl göstərmir, Ermənistan qoşunlarının işğal olunmuş ərazilərdən çıxarılması şərti kimi Dağlıq Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsində təkid edir.
Azərbaycan dövlətinin başçısı bildirdi ki, həmin münaqişənin ədalətlə və beynəlxalq hüquq prinsiplərinə müvafiq surətdə həllinə nail olmaq məqsədi ilə ölkəmizin dünyada müraciət etmədiyi təşkilat qalmayıbdır. Nizamasalma məsələsində BMT-nin və ATƏT-in kifayət qədər fəallıq göstərmədiyi də vurğulandı.
Prezident Heydər Əliyev Şərq-Qərb nəqliyyat dəhlizi üçün əməkdaşlığın inkişafına və əlverişli şərait yaradılmasına ölkəmizin töhfəsini qeyd etdi. Eyni zamanda bildirdi ki, münaqişə nizama salınmadan, işğal olunmuş ərazilər azad edilmədən və təcavüzün qurbanlarına çevrilmiş soydaşlarımız öz daimi yaşayış yerlərinə qayıtmadan Ermənistanla əməkdaşlıq bizim üçün mümkün və məqbul deyildir.
Azərbaycan Prezidenti Gürcüstandakı vəziyyətdən də danışaraq, ölkəmizin bu qonşu dövlətin ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini dedi, Gürcüstan ərazisindəki münaqişələri bu ölkənin daxili işi kimi səciyyələndirdi.
Prezident Heydər Əliyev Azərbaycanın Gürcüstanı həmişə və indi də dəstəklədiyini xatırladaraq, Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac boru kəmərinin bünövrəsinin qoyulmasının əhəmiyyətini, bir tərəfdən, iştirakçı dövlətlərin inkişafına təkan verəcək böyük birgə layihə, digər tərəfdən isə, ölkəmizin Gürcüstanı dəstəkləməsinin nümayişi kimi xüsusi vurğuladı.
Azərbaycan Prezidenti sonra konfrans iştirakçılarının suallarına cavab verdi.
Birinci sualı Gürcüstanın sabiq ədliyyə naziri, Demokratik Cəbhənin Yeni Milli Hərəkatının lideri Mixail Saakaşvili verərək, Prezident Heydər Əliyevin və onun apardığı xəttin böyük pərəstişkarı olduğunu bildirdi, Azərbaycan liderinin müdrik və ölçülüb-biçilmiş siyasətini yüksək qiymətləndirdi, bu siyasətin ölkəmizə öz ərazisindəki hərbi bazalardan yaxa qurtarmağa, eyni zamanda Rusiya ilə mehriban qonşuluq münasibətləri saxlamağa imkan verdiyini söylədi. O vurğuladı ki, buna nail olmağa, Azərbaycanın suverenliyini qoruyub saxlamağa və milli mənafelərdən əl çəkməməyə məhz Prezident Heydər Əliyevin diplomatiyası imkan vermişdir. M.Saakaşvili ölkələrimiz arasındakı dostluq və əməkdaşlıq münasibətlərini də müsbət qiymətləndirdi, Gürcüstanda yaşayan azərbaycanlıları bu ölkənin sabitliyi üçün təminat adlandırdı. O xatırlatdı ki, bir vaxtlar Gürcüstanı Avropa Şurasında təmsil edərkən ölkəmizin bu təşkilata qəbulu haqqında qərar qəbul olunması üçün fəal addımlar atmışdır.
M.Saakaşvili Gürcüstanın keçirdiyi çətinlikləri daha səmərəli şəkildə dəf etməsi üçün Prezident Heydər Əliyevin bu ölkəyə nə kimi məsləhət verə biləcəyi ilə də maraqlandı.
Azərbaycan Prezidenti razılaşdı ki, Gürcüstanda yaşayan azərbaycanlılar bu ölkəyə sadiqdirlər və bu dövlətdə vəziyyətin sabitliyinə təminat verən mühüm qüvvələrdən biridirlər. O ki qaldı məsləhətə, dövlətimizin başçısının fikrincə, Prezident Şevardnadze müdrik siyasətçidir və ona məsləhətlər lazım deyildir.
Prezident Heydər Əliyev region üzrə tanınmış müsəxəssis xanım Fiona Hillin İran Prezidenti Məhəmməd Xatəminin bu ilin sonunda Azərbaycana gözlənilən səfəri ilə əlaqədar Azərbaycan-İran münasibətləri barədə sualına cavab verərək dedi ki, ölkələrimizi təkcə coğrafi mövqeyi deyil, həm də mədəni və iqtisadi əlaqələrin ümumiliyi bağlayır. Prezident, eyni zamanda, nəzərə çarpdırdı ki, İranın Xəzərdə 20 faizlik zonaya malik olmaq iddiaları əsassızdır və dəniz hüququna uyğun deyildir.
Sonda S.Talbott Prezident Heydər Əliyevdən deyilənlərdən əlavə bildirmək istədiyi hər hansı fikirlərini söyləməyi xahiş etdi.
Prezident Heydər Əliyev Azərbaycanın antiterror koalsiyasında iştirakının fəal xarakter daşıdığını vurğulayaraq bəyan etdi ki, terrorizmin və təcavüzkar separatizmin bir-biri ilə nə dərəcədə sıx bağlı olduğunu ölkəmiz öz üzərində hiss etmişdir. Dövlətimizin başçısının fikrincə, həmin problemin həlli yollarını yalnız beynəlxalq hüquq prinsipləri çərçivəsində tapmaq mümkündür.
Prezident Heydər Əliyevin çıxışından sonra söhbət zamanı S.Talbott dedi ki, konfrans iştirakçıları Azərbaycan dövlətinin başçısından bir çox maraqlı, dəyərli məlumat aldılar. Verilmiş sualların və toxunulmuş mövzuların çətinliyinə baxmayaraq, Prezident auditoriya ilə gözəl dialoq apardı və onunla ünsiyyət dinləyicilərdə böyük təəssürat doğurdu.
Azərbaycan Prezidentinə sual verərkən dediyi sözləri prinsipcə təkrarlayan M.Saakaşvili də regionun problemləri ilə ABŞ-ın akademik dairələrinin daha yaxından tanış olması üçün telekörpünün əhəmiyyətini vurğuladı.
Prezident Heydər Əliyevin auditoriya tərəfindən (konfransda diplomatik korpusun, analitik mərkəzlərin nümayəndələri, ali məktəblərin tələbə və müəllimləri, habelə kütləvi informasiya vasitələrinin təmsilçiləri də daxil olmaqla, 70-dək adam iştirak edirdi) çox səmimi və böyük maraqla qarşılanmış çıxışından sonra Qırğızıstan Prezidenti Əsgər Akayev də telekörpü vasitəsilə toplaşanlara müraciət edi. Gözlənildiyinin əksinə olaraq, Prezident Edurad Şevardnadzenin çıxışı yalnız yazılı şəkildə yayıldı.
Forumda Azərbaycanın xarici işlər naziri Vilayət Quliyev də çıxış etdi, sonra isə suallara cavab verdi.