Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

CƏMİYYƏT

İtaliya nəşri: Qərbi Azərbaycan məsələsi nədir?

İtaliya nəşri: Qərbi Azərbaycan məsələsi nədir?

Bakı, 21 sentyabr, AZƏRTAC

Cənubi Qafqaz geosiyasi dönüş edir. Həqiqətən də regional münaqişələr, böyük güc mübarizələri və enerji məsələləri daha çox sayda siyasətçi və politoloqu bu geostrateji region haqqında biliklərini artırmağa təşviq edir.

Cənubi Qafqazın geosiyasətinə gəlincə, Qarabağ məsələsi, şübhəsiz ki, ən aktual mövzudur. 1990-cı illərdən bu günə qədər Qarabağ uğrunda iki müharibə aparılıb və sentyabrın 19-da separatçıların nəzarətində olan sonuncu ərazilərin qaytarılması üçün Azərbaycan lokal xarakterli antiterror tədbirləri başladıb.

Qərbi Azərbaycan İcmasından AZƏRTAC-a bildirilib ki, İtaliyanın “InsideOver” nəşri Bakı ilə İrəvan arasında fikir ayrılıqlarının səbəblərini və mənşəyini, xüsusən də “Qərbi azərbaycanlılar” məsələsini daha yaxşı dərk etmək üçün Qərbi Azərbaycan İcmasının sədri Əziz Ələkbərovla əlaqə saxlayıb.

Cənab Ələkbərov, Qərbi Azərbaycan İcmasının sədri olaraq oxucularımıza və İtaliya ictimaiyyətinə bu İcmanın üzvləri barədə nə deyə bilərsiniz?

Qərbi Azərbaycan İcması Ermənistandan zorla qovulmuş azərbaycanlıları təmsil edən təşkilatdır. Təşkilatımız 1989-cu ildə yaradılıb. Həmin vaxtdan etibarən İcma Ermənistandan zorla qovulmuş şəxslərin hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğuldur və əsas diqqəti həmin şəxslərin indiki Ermənistan ərazisində yerləşən öz ata-baba yurdlarına qayıtmaq hüququnun təmin olunmasına yönəldir.

1950-1980-ci illərdə Ermənistanın ümumi əhalisinin 10 faizini, yəni 250 mindən çox insanı azərbaycanlılar təşkil edirdi. İndi onlar demək olar ki, yoxdur. Qərbi azərbaycanlılar nə istəyir?

Qovulana qədər azərbaycanlıların Ermənistan əhalisinin tərkibində əhəmiyyətli sayda olmasını doğru vurğuladınız. Əslində, əvvəlki dövrlərdə azərbaycanlıların faizi daha yüksək olub.

Azərbaycanlılara qarşı aparılan etnik təmizləmə əksər hallarda dövlət orqanları tərəfindən zorakılıq, soyqırımı, kütləvi qırğınlar və insanlığa qarşı digər cinayətlər və insan hüquqlarının kobud şəkildə pozulması ilə həyata keçirilib. Bu proses 1905-1906-cı, 1918-1921-ci, 1948-1953-cü və 1987-1991-ci illərdə xüsusilə şiddətli və qəddar olmuşdur. Ermənistanda Azərbaycanın tarixi-mədəni irsi, o cümlədən məscidləri və qəbiristanlıqları kütləvi şəkildə dağıdılıb, toponimlər dəyişdirilib, azərbaycanlılara qarşı sistemli irqi ayrı-seçkilik həyata keçirilib.

Bizə qarşı edilən haqsızlığı qəbul etmirik və onun nəticələrini rədd edirik. Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsində, Mülki və Siyasi Hüquqlar Haqqında Beynəlxalq Paktda və digər mühüm beynəlxalq aktlarda təsbit olunmuş geri qayıtmaq hüququna əsaslanaraq, biz Ermənistandakı evlərimizə təhlükəsiz və ləyaqətli şəkildə qayıtmağa və qayıtdıqdan sonra fərdi və kollektiv hüquqlarımızın bərpa olunmasına səy göstəririk.

Bu məqsədə necə nail olmaq istəyirsiniz?

Bizim sırf sülhpərvər gündəmimiz var. Biz beynəlxalq ictimaiyyətə, müvafiq hökumətlərə və vətəndaş cəmiyyətlərinə müraciət etdik. “İndiki Ermənistan ərazisindən qovulmuş azərbaycanlıların sülh yolu ilə, təhlükəsiz və ləyaqətli şəkildə geriyə qayıtmasının təmin edilməsi barədə Konsepsiya”nı hazırladıq, bu sənəd Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının və Baş Assambleyasının rəsmi sənədi kimi dərc olundu. Biz Birləşmiş Millətlər Təşkilatından və onun ixtisaslaşmış təşkilatlarından, xüsusilə də UNESCO-dan bizə, ata-baba yurdlarımıza geri qayıtmaq istiqamətində hüququmuzu təmin etməyə kömək etmələrini və repatriasiya prosesinə töhfə vermək məqsədilə Ermənistana missiyalar göndərmələrini xahiş etdik.

BMT-nin İnsan Hüquqları üzrə Ali Komissarlığı, xüsusi prosedur mandat sahibləri ilə dialoq, BMT-nin İnsan Hüquqları Şurası və digər müqavilə təşkilatları ilə qarşılıqlı əlaqə insan hüquqlarına əsaslanan gündəliyimizin əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir. Biz, həmçinin geri qayıdış hüququmuzla bağlı apardığımız işə dəstək olmaları ümidi ilə “Human Rights Watch” və “Amnesty İnternational” kimi insan hüquqları sahəsində aparıcı qeyri-hökumət təşkilatları ilə dialoqa başladıq.

Şübhəsiz ki, Ermənistanla dialoq bizim qayıdış məsələmizi sülh yolu ilə həll etmək səylərimizin əsas aspektini təşkil edir. Qərbi azərbaycanlılar olaraq yaddaşlarımızda qalan kədərli tarixi etiraf etsək də əminik ki, sülh və tərəqqiyə aparan yol dialoq və barışıqdan keçir. Biz öz doğma torpaqlarımıza qayıtdıqdan sonra Ermənistanla sülh şəraitində yanaşı yaşamağa tam hazırıq.

Bu yanaşmayla və beynəlxalq hüquqa, xüsusilə dövlətlərin ərazi bütövlüyünə hörmət prinsipinə birmənalı sadiqlik göstərməklə Ermənistan hökumətinə dialoq təklifi ilə müraciət etdik. Təəssüf ki, müraciətlərimiz hələ də cavabsız qalmaqdadır. Hətta nəzərə alsaq ki, bu dialoq təklifi məhz Ermənistanın siyasəti nəticəsində kütləvi şəkildə hüquqları pozulmuş bir icmadan gəlir, Ermənistan hökumətinin bu təklifə məhəl qoymaması ağılsızlıqdır.

Hazırda Azərbaycanda yaşayan etnik ermənilərin hüquqlarına dair spekulyasiyalar etməklə özlərini insan hüquqlarının müdafiəçisi kimi göstərmək cəhdlərini nəzərə aldıqda, Ermənistanın hüquqlarımızı bərpa etməkdən davamlı şəkildə imtina etməsi ikiüzlülükdür. Buna baxmayaraq, ümid edirik ki, məntiq qalib gələcək və Ermənistan hökuməti bizimlə konstruktiv dialoqa gələcək.

Qərbi azərbaycanlılar məsələsi İrəvanla Bakı arasında davam edən sülh danışıqlarının tərkib hissəsidirmi?

Biz iki ölkə arasında imzalanacaq sülh sazişində azərbaycanlıların geri qayıtmaq hüququnun bəyan olunmasının sülhün davamlı olması baxımından əhəmiyyət kəsb edəcəyinə qəti şəkildə inanırıq.

Biz, İcma olaraq Azərbaycan hökumətinin Ermənistanla sülh danışıqlarında bu məsələni qaldırması barədə bəyanatını qeydə aldıq. Bu məsələdə tutduğu prinsipial və ardıcıl mövqeyə görə Prezident İlham Əliyevə son dərəcə minnətdarıq.

İtaliya kimi ölkələr bu müharibənin tez-tez gözdən qaçan qurbanları haqqında beynəlxalq ictimaiyyət arasında məlumatlılığı artırmaq üçün nə edə bilər?

Ermənistandan qovulmuş azərbaycanlıların təhlükəsiz və ləyaqətli şəkildə geri qayıtmasına şərait yaratmaq insan hüquqlarının qlobal səviyyədə qorunmasına töhfə verəcəkdir. Üstəlik, bu, beynəlxalq sülhün və təhlükəsizliyin qorunması baxımından aktual məsələdir. Bu fundamental aspektləri qeyd etmək sözügedən məsələyə beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinin cəlb olunması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

İtaliya kimi ölkələr, insan haqları və beynəlxalq təhlükəsizliklə məşğul olan beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində bu məsələni qaldırmaqla Ermənistandan qovulmuş azərbaycanlılar haqqında məlumatlılığın artırılmasına kömək edə bilər. Bundan əlavə, Ermənistanla bu məsələnin ikitərəfli qaydada qaldırılması qovulmuş azərbaycanlıların təhlükəsiz və ləyaqətli şəkildə geri qayıtmasına əhəmiyyətli ölçüdə töhfə verə bilər.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Türkiyə müdafiə sənayesinin yenilikləri Avropanın ən böyük silah sərgisində təqdim olunub

Avro-2024: Slovakiya Belçikanı məğlub edib

Azərbaycan cüdoçuları Avropa Kubokunda birinci yeri tutublar

Şuşa Bəyannaməsi Azərbaycan-Türkiyə müttəfiqlik münasibətlərinin geostrateji əhəmiyyətini daha da artırıb

Türkiyə Prezidenti: Biz gələcək nəsillərə ekoloji cəhətdən təmiz ölkə ötürmək niyyətindəyik

Nikol Paşinyan: Ermənistan ilə Azərbaycan arasında sərhədlərin delimitasiyasına dair referendum keçirilə bilər

Azərbaycanın Ukraynadakı səfiri Xmelnitski şəhərinin tələbələri üçün mühazirə oxuyub

Ermənistan parlamentinin növbədənkənar sessiyası baş tutmayıb

Son beş ayda əlilliyi olan şəxslərə 50,8 min reabilitasiya vasitəsi verilib

Muxtar respublikanın iki rayonunda yanğınlar olub

Qazaxıstan XİN: Qazaxıstan Ukrayna üzrə sammitdə qrafikə görə iştirak etməyib

Tbilisidə keçirilən festivalda Azərbaycan guşəsi açılıb

Avro-2024: Rumıniya turnirə qələbə ilə başlayıb

Azərbaycan Milli Kitabxanası CENL-in növbəti illik iclasında təmsil olunur

Abşeron rayonunda tibb işçilərinin bir qrupu mükafatlandırlıb

Gürcü deputat: Gürcüstanda Qurban və Ramazan bayramlarına rəsmi status verilməlidir

Ceyhun Bayramov və Hakan Fidan TDT-nin Şuşada keçiriləcək qeyri-rəsmi Zirvə görüşünə hazırlıq məsələlərini müzakirə ediblər

Çexiyada poliqonda baş verən partlayış nəticəsində doqquz hərbçi yaralanıb

Azərbaycan könüllüləri “Go Camp” piknik layihəsi çərçivəsində Quba rayonunda olublar

Fransada partiya sədrinə qarşı dövlət vəsaitinin mənimsənilməsi iddiası üzrə cinayət işi açılıb

® “İlahi ibadət”in xoş məramı

Macarıstan Milli Assambleyasının üzvləri Milli Məclisdə olublar

“Paris-2024”: Azərbaycan basketbol millisinin oyunlarının təqvimi açıqlanıb

Moskvada Azərbaycan Milli Məclisinin və Rusiya Federal Məclisinin parlamentlərarası komissiyasının növbəti iclası keçiriləcək

Abşeron çimərliklərində dəniz suyunun temperaturu 23-26 dərəcə olacaq VİDEO

Türkiyə meşə yanğınlarının monitorinqində süni intellektdən istifadə edir

Ağdamda 10 tüfəng polisə təhvil verilib

Ursula Fon der Lyayen ikinci müddətə Avropa Komissiyasının prezidenti kimi qala bilər

Salyanda şəhid qardaşı yeni avtomobil modelinin dizaynını hazırlayıb VİDEO

Almaniyada “Alman-Azərbaycan Mədəniyyət Sinerqiyası” adlı orqan konserti keçirilib

İlin sonunadək Türkiyənin hava limanlarında sərnişin axını 236 milyon nəfəri ötəcək

Fövqəladə Hallar Nazirliyi və TƏBİB birgə məlumat yayıb VİDEO

Attila Tilki: Türk dövlətləri arasındakı dostluq əlaqələrinin getdikcə dərinləşməsi həssas dönəmdə çox mühümdür

NİİM: Metronun “Koroğlu” və “20 Yanvar” stansiyaları istiqamətlərində nəqliyyat sıxlığı yaranıb

Sabirabadda yük və minik avtomobilləri toqquşub, yaralılar var

17 iyun Ümumdünya Quraqlıq və Səhralaşma ilə Mübarizə Günüdür

Nəsimi rayonunda Qurban bayramı ərəfəsində şəhid ailələri ilə görüş keçirilib

Macar parlamentarilər Ulu Öndər Heydər Əliyevin məzarını və Şəhidlər xiyabanını ziyarət ediblər

“Avro 2024”: Türkiyə millisinin oyununa hakim təyinatları açıqlanıb

FHN-in Cənub Regional Mərkəzi təlim keçirib VİDEO

Naxçıvanın “Kalba Rüstəm” kəhrizində təmir-bərpa işləri aparılıb

Səhiyyə Nazirliyinin rəhbərliyi və kollektivi Ulu Öndərin, Vətən müharibəsində şəhid olan həkimlərin məzarlarını ziyarət edib

Qanunsuz saxlanılan odlu silahların təhvil verilməsi ilə bağlı profilaktik tədbirlər davam etdirilir

Faktiki hava: bəzi dağlıq və dağətəyi rayonlarda şimşək çaxıb, arabir yağış yağıb

Gürcüstanın Baş naziri müsəlmanları Qurban bayramı münasibətilə təbrik edib

DİN: Cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 53 nəfər saxlanılıb

Lerikdə 4 ton xaş-xaş kolu məhv edilib

“Avro 2024”: Belçika və Fransa yığmaları ilk görüşlərinə çıxacaqlar

Hindistanda sərnişin və yük qatarları toqquşub, azı 5 nəfər həlak olub

Malavinin vitse-prezidentinin dəfn mərasimi zamanı baş verən yol qəzasında azı 4 nəfər ölüb

Oğuzda meşə zolağında çətənə kolları becərən şəxslər saxlanılıb VİDEO

Ötən il Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən tibbi və psixoloji yardımla təmin edilən müharibə iştirakçıların sayı açıqlanıb

Ötən il təmir-tikintisi başa çatdırılan tibb müəssisələrinin sayı açıqlanıb

Azərbaycanda tibb işçilərinin peşə bayramıdır

Peruda zəlzələ olub, bəzi bölgələrdə torpaq sürüşməsi qeydə alınıb

Türkiyədə avtomobil heyvan bazarına girib, səkkiz nəfər yaralanıb

NATO nüvə silahlarının döyüşə hazır vəziyyətə gətirilməsini müzakirə edir

Niger uran və neft yataqlarını qorumaq üçün ordusunu 100 minə çatdıracaq

Türkiyədə 4,4 bal gücündə zəlzələ olub

Firəngiz Əlizadə “Üzbəüz” layihəsinin qonağı olub

Avro-2024: İngiltərə Serbiyanı minimal hesabla məğlub edib

MDU-da “Azərbaycanın COP29-a sədrliyi qlobal şimal və cənub arasında körpüdür” mövzusunda dəyirmi masa keçirilib

"Nero" rəqs studiyasının hesabat konserti keçirilib

Yaşar Gülər: Türkiyə beynəlxalq danışıqlar üzrə proseslərin əvəzolunmaz memarıdır

Avro-2024: Danimarka qələbə hesabını qoruya bilməyib

İsveçdə həmvətənlərimizə səyyar konsulluq xidməti göstərilib

Azərbaycan Paris Olimpiadasına növbəti lisenziyanı qazanıb VİDEO

Gürcüstanda bir gündə 3 zəlzələ baş verib

Azərbaycan ağırlıqqaldıranı Avropa birinciliyində üç qızıl medal qazanıb

"Zəngəzur sənətkarlığı" adlı layihə üzrə iş davam edir

"Sabah"ın yay hazırlıq planı bəlli olub

Texasda tədbir zamanı atışmada 2 nəfər ölüb

ABŞ-da İkinci Dünya müharibəsi dövrünə aid təyyarə qəza törədib, 2 nəfər ölüb

ABŞ Dövlət katibi müsəlmanları Qurban bayramı münasibətilə təbrik edib

Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalı təqdim edib VİDEO

Avro-2024: Niderland Polşaya qalib gəlib

Baş katib: Ümid edirik Azərbaycan 2026-cı ildə də dünya çempionatına ev sahibliyi edəcək

Çin tarixinin ən görkəmli hərb strateqi Su Cının muzey kompleksi - FOTOSESSİYA VİDEO

BÇF-nin prezidenti: Dünya çempionatında bütün komandalar layiqincə mübarizə apardılar

“Avrora Qrup” aztəminatlı ailələrə bayram sovqatı çatdırıb

Türkiyədə Qurban bayramı: Antalya aeroportu dəqiqədə bir təyyarə qəbul edir

Azərbaycan millisi ardıcıl ikinci dəfə çövkən üzrə dünya çempionatının qalibi olub

Hərbi Nəşriyyatın 30-cu ildönümü qeyd edilib VİDEO

Azərbaycan Ağsaqqallar Şurası aztəminatlı ailələrə qurban payları təqdim edib

“Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” çərçivəsində Luanda şəhərində sərgi açılıb VİDEO

“İstəyirik ətraf gözəlliklə dolu olsun” – Qusarda tingçilik təsərrüfatından VİDEOREPORTAJ FOTO

Xalq yazıçısı Anarın əsəri Türkiyə radiosunda səsləndirilib

Gəncədə Bəstəkarlar İttifaqının səyyar plenumu işinə başlayıb

Azərbaycan Ordusunda Qurban bayramı münasibətilə tədbirlər təşkil olunub

Türkiyədə qaz hasilatı il ərzində iki dəfədən çox artıb

MN: Hərbi hissələrdə Qurban bayramı mərasimləri qapalı şəkildə keçirilir

Altı əsrdən sonra nəşinin yeri dəyişdirilən sufi aliminin qəbri Lənkərandadır VİDEO

Şuşa sakini: Çox xoşbəxtik ki, Qurban bayramını doğma yurdumuzda qeyd edirik

Bakıda çövkən üzrə dünya çempionatının bağlanış mərasimi olub

Qurban bayramı ilə əlaqədar heyvanların satışı və kəsimi həyata keçirilir

Ağalı sakinlərinin qurbanlarını kəsməsi üçün kənddə səyyar çadır məntəqəsi qurulub VİDEO

Ağdamda şəhid və aztəminatlı ailələrə Qurban sovqatı paylanıb

Rostovdakı istintaq təcridxanasının iki əməkdaşını girov götürən məhkumlar məhv edilib

Prezidentin Mətbuat Xidmətinin məlumatı

COP29 Təşkilat Komitəsinin üzvləri DOST İnklüziv İnkişaf və Yaradıcılıq Mərkəzi ilə tanış olublar