Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

MƏDƏNİYYƏT

Minəcik karvansarası – İpək Yolunun üzərində memarlıq incisi

Bakı, 27 may, V.Şükürov, AZƏRTAC

Böyük İpək Yolu Şərqlə Qərbi birləşdirən və bir çox nadir şəhərlərin, tarixi abidələrin, adət-ənənələrin və hətta dövlətlərin yaranmasına səbəb olan möhtəşəm ticarət marşrutudur. Bu yol boyu günümüzə qədər gəlib çatan mühüm abidələrdən biri də karvansaralardır.

Məlum olduğu kimi, Böyük İpək Yolu Azərbaycan ərazisindən də keçib, sözün əsl mənasında, ölkə bütün istiqamətlərdə karvan yollarının kəsişməsində olub. Bu marşrut üzrə əsas şəhərlərdən - Bakı, Gəncə, Şamaxı, Bərdə, Qəbələ, Şabran, Naxçıvan və başqa yaşayış məntəqələrindən xalçalar, zəfəran, yağ, zərgərlik məmulatları, musiqi alətləri, silahlar və sairə daşınıb. Heç də təəccüblü deyil ki, Azərbaycanda çoxlu karvansaralar - divarları arasında ən çox ticarət əməliyyatlarının aparıldığı meyxanalar tikilib. Onların bəziləri günümüzə qədər gəlib çatıb.

AZƏRTAC xəbər verir ki, karvansara Yaxın və Orta Şərqdə, habelə Mərkəzi Asiyadakı şəhərlərdə, yollarda və yaşayış olmayan yerlərdə rast gəlinən, səyahətçilər üçün sığınacaq və dayanacaq, bir qayda olaraq ticarət karvanları üçün nəzərdə tutulmuş ictimai binadır. Səyyahlar və tacirlər burada dincələ, atını və ya dəvəsini suvarıb yemləyə, namaz qılıb gecələyə bilərdi.

Bir versiyaya görə, “karvan” sözünün mənşəyi “kərban”, yəni səyahətçilər qrupudur. Belə ki, bir qrup adam və ya tacir quldurların hücumlarından qorunmaq üçün bir araya gələrək karvan təşkil edərdilər. Bu səbəbdən də yerli hakimiyyət orqanları müəyyən fasilələrlə yollarda belə məskənlər tikirdilər ki, bu da karvansara adlanırdı. Sasanilər dövründə yol tikintisinə böyük diqqət yetirilirdi. Bu proses Şirvanşahlar tərəfindən də dəstəklənir və davam etdirilir. Halbuki karvansara tikintisinin qızıl dövrü Səfəvilər hakimiyyəti zamanına təsadüf edib.

Karvansaralar, bir qayda olaraq, birmərtəbəli olurdu, lakin ikimərtəbəli tikililər də var idi. Orta əsrlərdə həm şəhərlərdə, həm də ticarət yollarında karvansaralar tikilirdi.

Yol kənarındakı karvansaraların parlaq nümunəsi Qaraçı və ya Minəcik karvansaradır. Bakının Qaradağ rayonunda, Minəcik adlı ərazidə yerləşən bu karvansara Səngəçal karvansarasının yaxınlığındadır. Minəcik karvansarasının tarixi XV əsrə aiddir. Alimlər karvansaranın Şirvanşah II Xəlilullahın göstərişi ilə tikildiyini ehtimal edirlər. Tədqiqatçı Faiq Nəsibovun sözlərinə görə, karvansaranın məhz bu yerdə salınması heç də təsadüfi deyil. Burada indi də istifadə olunan qədim bir şirin su quyusu olub və buna görə də karvansaranın yeri məhz Minəcikdə seçilib.

Minəcik karvansarası qarşısında həyəti olan dördbucaqlı formada tikilib. Karvansaranın memarlıq üslubunun Şirvan-Abşeron məktəbinin abidələri ilə oxşarlığı şübhə doğurmur. Bu, memarlıq elementlərinin tərtibatının oxşarlığı, lakonik, lakin sərt şəkildə plastik üsulla şərh olunan memarlıq formalarının yaxınlığı və onlarla əlaqəli strukturların eyniliyi ilə təsdiqlənir. Qalın divarlar və möhkəm qapılar, ehtiyac yaranarsa, karvansaranın müdafiə əhəmiyyətini göstərir. Baxımsız olmasına baxmayaraq, burada memarlıq elementləri qorunub saxlanılıb ki, bu da özünüzü keçmişin atmosferinə qərq etməyə imkan verir.

Karvansarada qonaqlar, qulluqçular üçün otaqlar, habelə yardımçı tikililər olub. XIX əsrdə karvan yolu ticarəti öz əhəmiyyətini itirir və bu səbəbdən Minəcik karvansarası yararsız vəziyyətə düşür. Versiyalardan birinə görə, sonralar karvansarada köçəri qaraçılar yaşayıblar və buna görə də yerli əhali karvansaranı “Qaraçı” adlandırıb.

Uzaqdan baxdıqda, karvansara əzəmətli və monumental quruluş təəssüratı yaradır və ətrafdakı mənzərəyə ahəngdar şəkildə uyğun gəlir. Onun nəhəng divarları və hündür tağları bir keçilməzlik və möhtəşəmlik təəssüratı yaradır. Karvansara binasına yaxınlaşdıqca, ustaların incə işlərini, memarlığın zərifliyini və incəliyini vurğulayan məharətlə yonulmuş detalları görə bilərsiniz. Minəcik karvansarasının möhtəşəmliyi heyrətamizdir, hazırkı görünüşü də onun tarixi əhəmiyyətini və İpək Yolu boyunca səyahət edənlər və tacirlər üçün mühüm dayanacaq kimi xidmət etdiyi dövrlərdə olan əvvəlki şöhrətini xatırladır.

Maraqlı bir fakt da ondan ibarətdir ki, karvansaranın divarlarında sökülüb həkk olunmuş çoxlu tamqalar var. Tamqa türk xalqlarının əcdad əlaməti, ata-baba mülkünə vurulmuş möhürdür. Sürülərin qarışmaması üçün çox vaxt mal-qaraya da tamqa vurulurdu. Bundan emblem və ya gerb kimi də istifadə olunurdu. Tamqa əkin sahələrinin və otlaqların sərhədlərini qeyd etmək, ən qiymətli şəxsi əşyaları, qəbir daşlarını və sikkələri ayırd etmək üçün də istifadə olunurdu. O, həmçinin uzun müddət bir çox hökmdarlar üçün şəxsi möhür rolunu oynayıb. Tamqaları üzüklərə həkk edir, habelə mühüm sənədlərə və müqavilələrə basırdılar. Onlar tarixi abidələrin divarlarında da tətbiq olunurdu. Minəcik karvansarasında Taraq Tamqa, Şamlı, Alayondlu, Krımgerey və başqa tamqalara rast gəlinir.

Karvansaralar Azərbaycan ərazisindəki tarixi obyekt kimi ticarətə töhfə olub, bölgənin inkişafına güclü təkan verib. Buradan keçən karvanların təhlükəsizliyinin təmin olunmasında da onların mühüm rolu olub. Minəcik karvansarası Azərbaycanın mədəni irsinin nadir nümunəsini təmsil edən mühüm memarlıq və tarixi abidədir.

Minəcik karvansarası böyük keçmişimizin səssiz şahididir. Hazırda bu tarixi obyektin əsaslı şəkildə bərpasına ehtiyac var. Tariximizin bu səhifəsini gələcək nəsillər üçün qoruyub saxlamaq çox vacibdir.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Beyləqana dolu yağıb VİDEO

Silahlı Qüvvələr Günü şəhid ailələrinin üzvləri Zəngilan və Cəbrayılda olublar VİDEO

Lerikdə torpaq sürüşməsi baş verib, Lənkəran - Lerik yolu bağlanıb

ABŞ Dövlət katibinin köməkçisi Ceyms O’Brayn Azərbaycana səfər edəcək

® BVLGARI Luvr muzeyində sərgilənəcək “Torloniya Mərmərləri” sərgisinin əsas sponsorudur

Faktiki hava: Küləyin maksimal sürəti Bakıda və Abşeron yarımadasında saniyədə 27 metrə çatır

Hikmət Hacıyev: Ermənistanın siyasi-hərbi rəhbərliyində olan şəxslərə revanşizm xülyalarından tamamilə əl çəkməyi tövsiyə edirik

İnger Anderson Şirvan Milli Parkında ceyran sürüsünü müşahidə edib

Şuşa və Ağdamda “Sahibkarlar üçün yeni imkanlar: Qarabağı birlikdə quraq” adlı tədbir keçiriləcək

Keçmiş məhkumdan külli miqdarda narkotik vasitə aşkarlanıb

“Neftçi”nin yeni baş məşqçisi bəlli olub

“Qərbi Azərbaycan Kuboku” uğrunda minifutbol turnirinin açılış mərasimi keçirilib

Sumqayıt ayparaçılarının yeni sədri seçilib

Azərbaycan Ordusu öz inkişafının ən parlaq dövrünü yaşamaqdadır ŞƏRH

Kür çayına düşən iki nəfərin axtarışları davam etdirilir VİDEO

ADAU-da “Məzun günü” keçirilib VİDEO

Avropa Liqası: "Şerif" - "Zirə" oyununun hakimləri bəlli olub

Azərbaycanın müdafiə naziri italiyalı həmkarı ilə görüşüb VİDEO

Şuşada Qarabağ müharibəsi qaziləri, hərbçilərimiz və şəhid ailələrinin üzvləri ilə görüş təşkil edilib

Azərbaycan Bellapais Beynəlxalq musiqi festivalında

Bakıda gənc oğlanı qəsdən öldürməkdə şübhəli bilinən iki şəxs tutulub

Azərbaycanın ICESCO üzrə sözçüsü: “By Youth For Youth” tədbirinin ilk dəfə ölkəmizdə keçirilməsi qürurvericidir

Silahlı Qüvvələr Gününə həsr olunmuş fləş-mob VİDEO

Culian Assanc Avstraliyada ailəsi ilə görüşüb - tarixi an

Gürcüstanda narkotiklərin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı xüsusi əməliyyat keçirilib

İqtisadiyyat Nazirliyində AİB-lə əməkdaşlığın genişləndirilməsi istiqamətləri müzakirə edilib

Bakıda qara maska taxaraq quldurluq edənlər saxlanılıb

Çempionlar Liqası: “Sabah” basketbol komandasının rəqibləri müəyyənləşib

ETSN sözçüsü: Hava xəbərdarlıqları fəsadlardan qorunmaq üçündür

İstanbulun tarixi “Validə Sultan” gəmisində “Zəngəzur sənətkarlığı” sərgisi açılıb

Yüksək dağlıq ərazilərdə qar yağacağı proqnozlaşdırılır

Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə Ulu Öndərin və şəhidlərimizin məzarları ziyarət olunub VİDEO

Azərbaycanı "Asiya Uşaqları" Oyunlarında 8 boksçu təmsil edəcək

Gürcüstan mətbuatında AZƏRTAC-ın xüsusi müxbirinin Silahlı Qüvvələr Gününə həsr olunmuş məqaləsi dərc edilib

“By Youth For Youth” Beynəlxalq Forumu işini Bakıda davam etdirir

Qərbi Azərbaycan İcması BMT-nin ali komissarını insan hüquqları məsələsinə ikili standartlar prizmasından yanaşmamağa çağırıb

Hərbi orkestrin müşayiəti ilə hərbi qulluqçuların yürüşü təşkil edilib

Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatında Silahlı Qüvvələr Günü ilə bağlı tədbir keçirilib

Prezident İlham Əliyev İtaliyanın müdafiə nazirinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul edib  YENİLƏNİB VİDEO

Prezident İlham Əliyevə İtaliyanın “Leonardo” şirkətinin istehsalı olan hərbi nəqliyyat təyyarəsi təqdim edilib  YENİLƏNİB VİDEO

BMT-nin Ətraf Mühit Proqramının nümayəndələri Kür çayına balıq buraxıblar

Nazirlik: Siyəzəndə təsərrüfatların 80 faizinin genişzolaqlı internetə çıxışı təmin edilib

Azərbaycanda son 25 gün ərzində 165 kiloqram narkotik vasitə dövriyyədən çıxarılıb VİDEO

Qəbələnin Nohurqışlaq kəndi ərazisində güclü küləyin aşırdığı ağaclar magistral yoldan götürülüb VİDEO

Ukrayna ordusunda yeni qoşun qüvvələri yaradılıb

Kuala-Lumpurda Şuşanın tarixi haqqında film təqdim edilib

Türkiyənin Milli Müdafiə Nazirliyi: Azərbaycan Silahlı Qüvvələri ilə tək yumruq, tək ürək olmağa davam edəcəyik

NATO ilə Azərbaycan arasında güclü siyasi dialoq və əməkdaşlıq əlaqələri qurulub

Azərbaycan hər zaman ordu quruculuğunu inkişaf etdirəcək – ŞƏRH

ATƏT-in iclasında Qərbi azərbaycanlıların qayıdış hüququndan danışılıb VİDEO

Azərbaycan klubu rusiyalı qapıçını transfer edib

ETSN: Çaylarda suyun səviyyəsi izlənilir

Avro-2024: Türkiyə millisi bu gün Çexiya ilə qarşılaşacaq

Qarabağda ucalan azadlıq bayrağı müzəffər Ordumuzun şərəf əsəri kimi dəyərləndirilir ŞƏRH

Azərbaycanda küləkli hava şəraiti iyunun 27-si səhərədək davam edəcək

Nazirlik: Əmək, məşğulluq və sosial müdafiə sahələrində e-xidmətlərin dairəsi genişləndirilir

DİN: Ötən gün 57 cinayətin üstü açılıb

Leysan nəticəsində Qax və Qəbələ rayonları ərazisindən axan çaylardan sel keçib

Bakıda hərbi orkestrlərin müşayiəti ilə yürüşlər başlayıb VİDEO

Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə paylaşım edib

Azərbaycan idmançıları VIII "Asiya Uşaqları" Oyunlarında ilk medalı qazanıb

Güclü küləklə müşayiət olunan leysan yağışları Qəbələdə fəsadlar törədib VİDEO

Azərbaycan Ordusu 106 yaşında: Silahlı Qüvvələrimiz istənilən döyüş tapşırığını icra etməyə qadirdir

Ağcabədidə oğurluğa görə əvvəllər məhkum olunmuş şəxs yenidən saxlanılıb

Ruslan Stefançuk: Ukraynanın NATO Sammitindən real gözləntiləri var

Silahlı Qüvvələr Günü təkcə hərbçilərin deyil, bütün xalqımızın bayramıdır - ŞƏRH

Paris Olimpiya Oyunları proqnozlaşdırılan güclü istilər səbəbindən təhlükə altındadır

Culian Assanc azadlığa buraxılıb VİDEO

Araşdırma: Qəzəbli insanlar çətinliklərin öhdəsindən daha yaxşı gəlirlər

ABŞ-ın keçmiş vitse-prezidenti: Culian Assanc mühakimə olunmalı idi

Aralıq dənizində 7 min illik yol tapıldı

Ərdoğan: Türkiyəyə zərər vurmaq məqsədi daşıyan istənilən cəhdlərin qarşısı qətiyyətlə alınacaq

Keniya Prezidenti: Etirazçılarla dialoq konstitusiya mexanizmlərinə əsaslanmalıdır

Diş çıxaran dərmanın nə vaxt buraxılacağı açıqlanıb

Rusiya əsirliyindən azad edilənlər arasında “Azovstal”ın 52 müdafiəçisi var

ABŞ və Rusiya müdafiə nazirləri arasında telefon danışığı olub

Culian Assancın təyyarəsi Sakit okeanda yerləşən Saypan adasına eniş edib

Şərur rayonunda yol-nəqliyyat hadisəsi ölümlə nəticələnib

Avro-2024: Daha iki yığma 1/8 finala vəsiqə qazanıb

Prezident İlham Əliyev Milli Qəhrəman Natiq Qasımovla bağlı paylaşım edib

Yaponiya İmperatoru və xanımı üçün Bukinqem sarayında rəsmi ziyafət verilib

Naxçıvanın dağ kəndlərinin avtomobil yollarında yaranan məhdudiyyət aradan qaldırılır

Rusiya və Ukrayna BƏƏ-nin vasitəçiliyi ilə əsirləri dəyişdiriblər

Keniyada etirazlar nəticəsində 10 nəfər ölüb

Naxçıvan Dövlət Universitetində məzun günü keçirilib

Müdafiə naziri: Azərbaycan müstəqilliyini bərpa edəndən ikili standartlarla qarşılaşırıq

Avro-2024: Daha 3 ölkənin yığması 1/8 finala vəsiqə qazanıb

Müdafiə naziri Zakir Həsənov Silahlı Qüvvələr Günü ərəfəsində AZƏRTAC-a və AzTV-yə müsahibə verib

Azərbaycanın müdafiə naziri: Qarşıya vəzifə qoymuşuq ki, özümüzü digər mərmilərlə, raketlərlə təmin edək

“Zərərli vərdişlərin gənc nəslin tərbiyəsinə, mənəviyyatına mənfi təsirləri” mövzusunda tədbir keçirilib

Azərbaycan güləşçiləri Avropa çempionatına 4 medalla başlayıblar

Zakir Həsənov: Antiterror əməliyyatına dünyada unikal əməliyyat kimi baxırlar

İcma sədri: Ermənistan tərəfinin dialoqdan yayınması ədalətli irəliləyişə mane olur

SOCAR ilə VNG şirkəti arasında Anlaşma Memorandumu imzalanıb

Müdafiə naziri Silahlı Qüvvələr Günü münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

Prezident İlham Əliyev Silahlı Qüvvələr Günü ilə bağlı paylaşım edib

Bakıda Moskva Quberniya Teatrının artistlərinin ustad dərsi: Mədəniyyətlərarası qarşılıqlı əlaqə hər zaman sərvətdir

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2019-cu il 23 dekabr tarixli 897 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Elektron kənd təsərrüfatı” informasiya sistemi haqqında Əsasnamə”də dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı

N.S.Qasımova “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adının verilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyinin hərbi qulluqçularına ali hərbi rütbələrin verilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı