Bakı, 14 avqust, AZƏRTAC

Dövlətlər tarixi-siyasi, ictimai-iqtisadi münasibətlərdəki əhəmiyyətli dəyişiklikləri özündə ehtiva edən müxtəlif formasiyalardan keçərək geriləmə və ya intibah dövrlərini yaşayır, zaman-zaman kiçilib-böyüyərək beynəlxalq münasibətlər səhnəsindən ya silinir, ya da özünün qızıl dövrünə qədəm qoyurlar. Məsələn, Avropa üçün qızıl dövr Franko-Prussiya (indiki Fransa-Almaniya) savaşlarından sonra Birinci Dünya müharibəsinədək olan müddəti əhatə edir. İslam dünyası üçün qızıl dövr VIII-XIII əsrlərdəki hərbi qələbələr və mədəni intibahla əlaqəlidir. Ümumiyyətlə, intibah hər zaman hərbi qələbə və mədəni-ideoloji yüksəlişin vəhdətindən doğur. Müasir Azərbaycan tarixinin qızıl dövrünün açarı isə Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin liderliyində qazanılan Qarabağ Zəfəridir. 2020-ci ilin 44 günlük müharibəsi, 2021-2023-cü illəri əhatə edən hərbi əməliyyatlar və ən nəhayət ötən il sentyabrın 19-20-də keçirilən birgünlük antiterror tədbirlərinin ümumi adı - tarixi Qələbəmiz ərazilərimizin bütövlüyü, suverenliyimizin bərpası ilə nəticələndi. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu və Prezident İlham Əliyev tərəfindən 2003-cü ildən indiyədək uğurla həyata keçirilən xarici siyasət bizi yeni tarixi mərhələyə - Zəfər dövrünə gətirib çıxardı.

Bu sözləri AZƏRTAC-a açıqlamasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin (STM) baş məsləhətçisi Şəhla Cəlilzadə söyləyib.

O deyib ki, ötən 20 ilə nəzər salarkən bizi Zəfərə gətirən ən mühüm xarici siyasət amilləri kimi Azərbaycanın beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə sadiqliyi, etibarlı tərəfdaşlığın bütün platformalarda özünü doğrultması, balanslı siyasət yürütməklə qlobal və regional aktorların bir-birinə zidd maraqlarının uzlaşdırılması, qlobal təlatümlərə və təzyiqlərə baxmayaraq, ümummilli amallardan imtina edilməməsi göstərilə bilər.

Bunların nəticəsində ötən dövr ərzində Ermənistanın işğal siyasətinə qarşı bütün beynəlxalq instansiyalar səfərbər olundu, çox sayda qətnamə və bəyanat (1993-cü ildə BMT TŞ-də qəbul edilən 4 və 2008-ci il BMT Baş Assambleyasında qəbul edilən 1 qətnamə, ATƏT PA və AŞPA-nın 2005-ci il qətnamələri, Avropa İttifaqı, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və digər qurumların müvafiq sənədləri) qəbul edildi. Hətta ölkəmizə qarşı ən qərəzli qüvvələr belə Azərbaycanın haqlı mövqeyi ilə razılaşmaq məcburiyyətində qaldılar. Ən nəhayət Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan da 2022-ci ildə Praqada “Qarabağ Azərbaycandır” deməli oldu.

Diqqətə çatdırılıb ki, 1994-cü il sentyabrın 20-də imzalanan “Əsrin müqaviləsi” əsasında Prezident İlham Əliyevin dövründə Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri (2006-cı ildə), Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri (2007-ci ildə), Cənub Qaz Dəhlizi fəaliyyətə başlayıb, Azərbaycan enerji marşrutlarının şaxələndirilməsi siyasəti həyata keçirməyə çalışan ölkələr, o cümlədən Gürcüstan, Türkiyə və Avropa dövlətləri üçün etibarlı tərəfdaşa çevrilib. Hər siyasi böhranda “soyuq qış” yaşayan Avropa İttifaqı 2022-ci il iyulun 18-də Azərbaycan ilə enerji sahəsində Strateji tərəfdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu imzalayıb. Azərbaycan, sadəcə, enerji sahəsində deyil, regionumuzu əhatə edən bütün geosiyasi hadisələrdə, tektonik hərəkətlənmələrdə daim etibarlılıq göstərib. Odur ki, Türkiyə ilə dostluq-qardaşlıq münasibətlərimiz 2021-ci il iyunun 15-də Şuşa Bəyannaməsi, Rusiya ilə etibarlı tərəfdaşlıq 2022-ci il fevralın 22-də Moskva Bəyannaməsi, Rusiya və İranla (Şimal-Cənub dəhlizinə dair) geosiyasi və kommunikasiya əlaqələrinin inkişafı 2022-ci il sentyabrın 9-da Bakı Bəyannaməsi ilə taclandırılıb. İranla münasibətlər 2023-cü ilin yanvarında Tehrandakı səfirliyimizə edilən terror hücumundan sonra aparılan 1 il yarımlıq danışıqlar nəticəsində bərpa olundu. İsraillə son 20 ildə artan hərbi-strateji əməkdaşlığımız 2023-cü ilin martında Təl-Əvivdə səfirliyimizin fəaliyyətə başlaması ilə ən yüksək qiymətini aldı. Hazırda İsrail-İran gərginliyi fonunda hər kəs bilir ki, Azərbaycan münaqişəyə müdaxil olmayacaq. İsrail-Fələstin münaqişəsində də Azərbaycan daim ədalətli mövqe seçib, Şərqi Qüdsü Fələstinin paytaxtı olaraq tanıyan iki dövlət modelini dəstəkləyib. Belə ki, bu mövqe Ərəb Dövlətləri Liqasına üzv ölkələr tərəfindən də dəstəklənməkdədir.

Ş.Cəlilzadə bildirib ki, Azərbaycanın Türkiyə və Türk dünyası ilə münasibətləri ayrıca bir fəsil təşkil edir və bu fəslin adı “bahardır”, “inkişafdır”, “çiçəklənmədir”. Hətta Türkmənistanla qalan yeganə anlaşmazlıq da (Xəzərin dibinin bölünməsi ilə bağlı) 2018-ci ildə həll olundu və artıq Azərbaycan Türkiyə ilə birgə Türk dünyasını birləşdirən mühüm qüvvə hesab olunur. Azərbaycan öz Bayrağındakı yaşılın da haqqını verməyə çalışır və 2017-ci ildə Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə ölkəmizdə “İslam Həmrəyliyi İli”nin elan olunması təsadüfi deyil. Bu həmrəylik dünyada, xüsusilə Qərbdə hökm sürən islamofobiya ilə mübarizə, mədəniyyətlərarası dialoqun inkişafı üzrə proqramlarla müşayiət olunur. Azərbaycan üçün bu istiqamətdə ən uğurlu beynəlxalq siyasi platformalardan biri Qoşulmama Hərəkatıdır ki, burada 4 illik sədrlik dövründə (2019-2023) ölkəmiz qlobal hadisələrin, xüsusilə antikolonial siyasətin lokomotivinə çevrildi. Beləliklə, son 20 ildə həyata keçirilən xarici siyasət Azərbaycanın öz milli maraqlarını təmin etməyə çalışan dövlətdən qlobal müstəmləkəçilikdən əziyyət çəkən ölkələrin maraqlarını qoruyan, bu yolda onlara dəstək verən dövlətə transformasiyası ilə müşayiət olunmaqdadır. Təbii ki, bütün bunlar bir sıra qlobal güclərin təzyiqləri ilə nəticələndi. Xüsusilə Vətən müharibəsindəki şanlı Qələbə anti-Azərbaycan dairələrin aktivləşməsinə səbəb oldu (AŞPA-da fəaliyyətimizin dondurulması, bir sıra Aİ və AP qətnamələri, Fransadan təzyiqlər, informasiya-təbliğat hücumları, Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsində qaldırılan işlər, anti-Azərbaycan xarakterli saxta hesabatlar vurğulana bilər). Azərbaycanı hər zaman daha böyük-regional münaqişəyə çəkmək istəyən, “Cənubi Qafqazın Suriyası” etməyə çalışanlar oldu. İndiki halda ölkəmizdə İsrail hərbi bazalarının olduğunu iddia edənlərlə Azərbaycanın İkinci Qarabağ savaşında Suriya muzdlularından istifadəni iddia edən qüvvələr eyni məqsədə xidmət göstərirlər. Halbuki Qarabağ Zəfərindən sonra Azərbaycanın əsas məqsədi “Cənubi Qafqazın İsveçrəsi, yaxud Sinqapuru” olmaq ola bilər. Uzaq Şərq zonasından örnək gətirmişkən qeyd etmək yerinə düşər ki, hazırda dünyanın ağırlıq mərkəzi Şərqə doğru yönəlməkdədir və dünyada yeni nizam yaratmağa çalışan, buna qadir güc olaraq Çin beynəlxalq siyasət məkanında aktivləşməkdədir. Bu çərçivədə Azərbaycanın ŞƏT və Avrasiya İqtisadi Birliyi ilə münasibətləri də yenidən nəzərdən keçirilir. Bütün bunlar - qlobal siyasi hərəkətlənmələrə anında və adekvat cavab vermək, müstəsna siyasi düşüncə və təşkilatlanma bacarığı tələb edir ki, bu bacarıqların sahibi olaraq Prezident İlham Əliyevin liderliyində Azərbaycanın son 20 illik siyasətinin Zəfərlə nəticələndiyini bir daha xatırlayaq.

“Fevralın 7-də keçirilən növbədənkənar prezident seçkiləri İlham Əliyevin strateji baxışlarına ümumxalq dəstəyi, “Böyük Zəfər” missiyasının həyata keçirilməsində Azərbaycan xalqının milli iradəsinin təsdiqi və ali hüquqi münasibəti olaraq dəyərləndirildi. İndi isə sentyabrın 1-nə təyin edilmiş növbəti seçki - növbədənkənar parlament seçkiləri ərəfəsindəyik. Bu seçki Qalib Azərbaycanın yeni siyasi erasının - Zəfər dövrünün uğurlu təşkili məqsədilə idarəetmə sisteminin reformasiyası üçün mühüm siyasi alət olaraq qiymətləndirilə bilər. Parlamentin yeni tərkibindən mühüm gözləntilər olacaq, çünki onlar qalib Azərbaycanın deputatları kimi mühüm strateji, o cümlədən hərbi-siyasi, sosial-iqtisadi, mədəni-ideoloji intibaha dair vəzifə və öhdəliklərin daşıyıcıları olacaqlar.

Siyasi müstəqilliyimizin ən yüksək səviyyədə qorunması ilə yanaşı, beynəlxalq siyasi müstəvidə atılan praqmatik addımlar, sürətli iqtisadi inkişaf, xüsusilə 44 günlük Vətən müharibəsində qazanılan Zəfər Azərbaycanın dünya dövlətləri və xalqları arasında nüfuzunu daha da artırıb, ölkəmizə güvənilən müttəfiq və sabit ada görünüşü bəxş edib. Bugünkü dünyada beynəlxalq gücün dəyərləndirilməsində texnologiya, təhsil və iqtisadi böyümə kimi amillər önəm qazanmaqdadır. Azərbaycanın yeni dövrü - Zəfər mədəniyyəti, ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi, mədəni-ideoloji, hərbi və s. həyatın bütün sahələrini əhatə edən tərəqqi ilə öz zirvəsinə çata bilər”, - deyə Ş.Cəlilzadə vurğulayıb.