CƏMİYYƏT
İntiharların qarşısının alınması ilə bağlı Azərbaycanda ilk dəfə olaraq Milli Fəaliyyət Planı hazırlanacaq VİDEO
Bakı, 26 noyabr, AZƏRTAC
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi və BMT İnkişaf Proqramı (BMTİP) tərəfindən birgə iş müstəvisində Azərbaycanda intiharların qarşısının alınması ilə bağlı ilk dəfə olaraq Milli Fəaliyyət Planı layihəsi hazırlanacaq.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi nazirinin müavini Anar Kərimov noyabrın 26-da “İntiharların qarşısının alınması” mövzusunda keçirilən dəyirmi masada məlumat verib.
Anar Kərimov Dünya Səhiyyə Təşkilatının hesablamalarına əsasən, son 40-45 ildə intiharların sayının orta hesabla 60 faiz artdığını bildirib. Onun sözlərinə görə, dünyada hər 40 saniyədə bir nəfər intihar edir: “Hər il dünyada 1 milyona yaxın insan özünə qəsd edir. Əvvəllər düşünürdük ki, bu yaşlı adamların problemidir. Lakin son zamanlar rəqəmlərə diqqət yetirsək, görərik ki, intihar edənlərin üçdəbiri cavanlardır. Son 5 ildə Azərbaycanda 3000-ə yaxın insan intihar edib. Özünə qəsd edənlərin üçdə ikisi kişilər, üçdəbiri qadınlardır, 173-ü uşaq və ya yeniyetmədir.
İntiharların səbəbləri bir çox hallarda sosialyönümlü ola bilir. Sosial təminat, işsizlik, bəzi hallarda sosial-psixoloji problemlər intihar səbəbləri arasındadır. Azərbaycanda bu daha çox həssas təbəqələr arasında baş verir. Ümumiyyətlə, ruhi xəstəliyi, əlliliyi olanlar, məişət zorakılığının qurbanları, keçmiş məhbuslar arasında intihar halları qeydə alına bilər. İntiharlar yalnız kasıb, yoxsul ailələrin problemi deyil. Bir çox inkişaf etmiş Avropa ölkələrində də bu problemlərə rast gəlinir”.
Nazir müavini vurğulayıb ki, Azərbaycanda sosial xidmətlərin əhatəsi genişlənir, onların çeşidləri artır. Həmçinin həmin xidmətlər elektron şəkildə göstərilir ki, bu da vətəndaşların psixoloji durumuna müsbət təsir göstərir.
Maddi təminatın intiharların səbəblərindən biri olduğunu deyən nazir müavini ölkəmizdə maddi və sosial təminat problemlərinin aradan qaldırılması istiqamətində görülən işlər barəsində məlumat verib.
Nazir müavini intiharların səbəbləri kimi, bu problemin həlli yollarının da müxtəlif olduğunu deyib. O, intihar hallarının azalması üçün maarifləndirmə işlərinin, intihara cəhd edənlər üçün psixoloji dəstəyin, həmçinin psixi pozuntularla bağlı güclü sarsıntı yaşayanların psixiatr və psixoloqlara vaxtında müraciət etmələrinin vacibliyini diqqətə çatdırıb. O bildirib ki, intihar hadisəsinin mediada qabarıq şəkildə təqdim edilməsi, intihara haqq qazandırılması və intihar edən şəxsin az qala qəhrəman kimi təqdim edilməsi yolverilməzdir. Belə hallar intihara təşviqetmə kimi mənfi nəticəyə yönələ bilər, ona görə də mediada bu məsələyə daha həssas və məsuliyyətlə yanaşılmalıdır.
Nazir müavini intihar hallarının qarşısını almaq üçün ailə, məktəb, cəmiyyət və dövlət səviyyəsində məqsədyönlü kompleks tədbirlərin görülməsinin önəmini vurğulayıb. A.Kərimov qeyd edib ki, ilk növbədə İntiharların Qarşısının Alınması ilə bağlı Milli Fəaliyyət Planının layihəsi hazırlanmalıdır. Hazırkı tədbirin əsas məqsədlərindən biri də budur. Növbəti mərhələdə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi və BMTİP arasında “İntiharların qarşısının alınması” layihəsinin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulur.
BMTİP-in rezident nümayəndəsi Alessandro Frakassetti qeyd edib ki, intihar bütün dünya ölkələrində qlobal fenomendir və Azərbaycan da istisna deyil. Hər bir intihar ailələrə, icmalara və ümumiyyətlə, cəmiyyətlərə təsir edən, təsiri uzun müddət ötüb keçməyən faciədir. İntiharların qarşısının alınması səhiyyə və təhsil, əmək, kənd təsərrüfatı, biznes, ədliyyə, qanunvericilik, müdafiə, siyasət və media sektorları kimi cəmiyyətin bir sıra sektorlarında istiqamətləndirmə və sıx əməkdaşlıq tələb edir: “İntihar 15-29 yaşlı insanlar arasında ölümün ikinci səbəbidir. İntihar ciddi bir faciədir. Eyni zamanda, ailəyə, cəmiyyətə, silinməz bir təsir göstərir. Bu təsir ömür boyu davam edir. İntihar riskindən heç kim sığortalanmayıb. Lakin intihara meyilli olan həssas qruplar var. Bu faciə adətən böhran vaxtında baş verir. Özünə qəsd halları maliyyə problemləri, insanlar arasında münasibətlərin pozulması, xroniki xəstəliklər, cəmiyyətdəki statusun gözlənilmədən dəyişməsi səbəbindən baş verə bilər. Zorakılıq, münaqişələr, sui-istifadə halları və təcridolunma, ümidin itirilməsi də intihara səbəb olur. Cəmiyyət bu məsələyə reaksiya verməli və birgə mübarizə aparmalıdır. Vaxtında müraciət edilsə, intiharların qarşısını almaq olar. Bunun üçün hətta qlobal səviyyədə intiharlara çıxış səbəbləri aradan qaldırılmalıdır. Mətbuatda bu məsələyə düzgün yanaşmanın olması, ictimaiyyətin məlumatlandırılması, bir sıra sektorların təlimatlandırılması intiharlarla mübarizədə səmərəli nəticə verə bilər. Bununla yanaşı, həssas insanlara göstərilən sosial dəstəyin, stiqmatizasiya, təcridolunma meyillərinin qarşısının alınması çox mürəkkəb bir mövzu olan intiharların aradan qaldırılması istiqamətində uğurlu addım ola bilər”.
Alessandro Frakassetti Milli Fəaliyyət Planının Azərbaycanda intiharların qarşısını almağa töhfə verəcəyinə inandığını bildirib.
Dəyirmi masada İntiharlar üzrə Beynəlxalq Jurnalistika Platformasının eksperti Alfred Skoqberq, İnklüzivlik, Uşaq və Təhsil üzrə beynəlxalq ekspert, professor xanım Mişel Mur dünyada intihar hallarının sayının artdığını, xüsusilə gənclərin intihara daha çox meyilli olduğunu qeyd edib, bunun qarşısının alınması istiqamətində təxirəsalınmaz tədbirlərin vacibliyini diqqətə çatdırıblar.
Dəyirmi masada yardım xətləri, gənclərə dəstək, həssas qrupları hədəfləyən proqramlar və icmaların inkişafına yönələn proqramlar kimi, bir sıra yeni fəaliyyət növləri də müzakirə olunub.