MƏDƏNİYYƏT
Abdulla Qədirinin “Ötən günlər” əsəri Azərbaycanda yenidən çapdan çıxıb
![Abdulla Qədirinin “Ötən günlər” əsəri Azərbaycanda yenidən çapdan çıxıb](/files/2023/1/1200x630/16805524212807147960_1200x630.jpg)
Bakı, 4 aprel, AZƏRTAC
XX əsr klassik özbək yazıçısı Abdulla Qədirinin “Ötən günlər” kitabı Azərbaycan dilində yenidən nəşr olunub.
AZƏRTAC xəbər verir ki, kitabın yeni nəşri Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti, Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun baş direktoru akademik İsa Həbibbəylinin təqdimatı ilə açılır: “Azərbaycan - Özbəkistan ədəbi-elmi və mədəni əlaqələri xalqlarımız və ədəbiyyatlarımız arasında etibarlı, möhkəm və əhəmiyyətli körpüdür. Özbək ədəbiyyatı - özbək xalqının tarixi taleyinin, milli-mənəvi varlığının, inkişafda olan müasir dövrünün və daha aydın sabahlarının ədəbi təqdimatıdır. Özbək ədəbiyyatı - Özbəkistanın dünəninin və bu gününün güzgüsü, gələcək inkişafının barometridir. Özbək ədəbiyyatı - müasir Özbəkistanın mükəmməl ədəbi bələdçisidir”.
Azərbaycan-Özbəkistan elmi-ədəbi və mədəni əlaqələri ölkələrimizin və xalqlarımızın genişmiqyaslı əlaqələrinin üzvi tərkib hissəsi və əsas hərəkətverici qüvvəsidir. Bu ədəbi əlaqələr hər il yeni müstəvidə inkişaf etdirilir. Belə mədəni hadisələrdən biri də Abdulla Qədirinin “Ötən günlər” (özbəklərin həyatından tarixi roman) kitabının yenidən nəşr olunmasıdır. Abdulla Qədiri XX əsr özbək ədəbiyyatını yeni ideyalarla zənginləşdirən, müasir özbək ədəbiyyatının bədii səviyyəsini yüksəldən, roman janrının inkişafında xüsusi xidmətləri olan sənətkardır.
Abdulla Qədirinin bu əsəri ilk dəfə XX əsr Azərbaycan dilçiliyinin görkəmli simalarından olan özbək əsilli Azərbaycan dilçisi Xalid Səid Xocayev tərəfindən1928-ci ildə tərcümə olunaraq “Azərnəşr” tərəfindən çap olunmuşdu. Kitabın redaktoru isə Hənəfi Zeynallı olmuşdu.
Özbək yazıçısının şəxsiyyəti və yaradıcılığına müasir dövrdə də maraq yaranmışdır. Kitab Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu Elmi Şurasının qərarı və İnstitutunun Özbəkistanın ölkəmizdəki səfirliyinin əməkdaşlığı ilə nəşr olunub.
Kitaba yeni nəşrin redaktoru, AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun şöbə müdiri, filologiya elmləri doktoru Almaz Ülvi “Ötən günlər”i nə üçün yenidən xatirladiq?! (“Ötən günlər” romanının ilk nəşrinin 100 illiyinə!) adlı “Ön söz” yazıb. Müəllif “Ön söz”də qeyd edir: “Hər ötən günü yenidən, xüsusən zaman fövqündə baş verən unudulmaz hadisələri xatırlamaqla sabahı daha aydın, daha parlaq görmək mümkündür. Abdulla Qədirinin təbirincə desək, “deyirlər ki, nəyi yeni başlayırsansa, keçmişinə nəzər sal, onda uğur qazanmaq mümkündür. Ona görə də mən keçmişdən, yenicə ötən günlərimizdən, axırıncı xanlıq dövrünün - tariximizin çirkin və qara günlərindən yazmağa başladım”. Əlbəttə, yazıçının qələmə aldığı acı dolu həyatlar oxucunu ağrıdır. Bu qədər ağır notların baş alıb getdiyi əsər niyə 100 ildir ki, sevə-sevə oxunur, təkrar-təkrar nəşr olunur, həm də dünyanın bir çox dillərinə tərcümə olunaraq?! “Ötən günlər”in sadə və axıcı dillə yazılması, personajların xarakterlərinin təfərrüatında ilıq bir təbəssüm görünməsi, eşqin saflığı, məsumluğu, ucalığı, ailə-el adət-ənənəsinin təqdimi və nəhayət, təbiət lövhələrindən yazılı etüdlər əsərə rəng qatır. Sanki göy qurşağı rənginə bələnmiş gözəllik faciə və tale ağrılarını öz sehrində gizlətməyə çalışır”.
Mətni 1928-29-cu illər nəşrindən yenidən çapa hazırlayan və məsul katib Şəbnəm Mirzəzadədir. Qeyd edək ki, AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun “Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr” şöbəsinin əməkdaşı, gənc tədqiqatçı Şəbnəm Mirzəzadə “Abdulla Qədiri və Azərbaycan ədəbiyyatı” adlı tədqiqat işi üzərində ciddi araşdırmalar aparır.
Daha sonra müəllifin Abdulla Qədirinin “Ötən günlər” haqqında” giriş sözü verilir. Kitabın sonunda Almaz Ülvinin “Abdulla Qədiri”, “Abdulla Qədiri və Azərbaycan”, “Abdulla Qədiri: tənqid, təhlil və şərhlər”, “Xalid Səid Xocayev” adlı məqalələri verilib. Yazıçı Abdulla Qədiri və tərcüməçi Xalid Səid Xocayevin ümumi həyat və yaradıcılığının kitabda verilməsi olduqca dəyərlidir. Üç hissədən ibarət olan bu roman Azərbaycan oxucuları üçün yeni əlifbaya uyğunlaşdırılmış və oxucuların ixtiyarına verilmişdir.
“Təhsil” nəşriyyatında çap olunan, 408 səhifədən ibarət olan bu kitab müasir oxucular üçün nəzərdə tutulub.