AZƏRBAYCAN PREZİDENTİ HEYDƏR ƏLİYEVİN TÜRKİYƏYƏ İŞGÜZAR SƏFƏRİ TÜRK MƏTBUATINDA
“Zaman” qəzeti özünün 26 iyun 2002-ci il tarixli nömrəsində xəbər verir ki, İstanbulda Türkiyə, Rusiya, Yunanıstan, Ukrayna, Rumıniya, Bolqarıstan, Albaniya, Azərbaycan, Gürcüstan, Moldova və Ermənistan dövlət və hökumət başçılarının iştirakı ilə Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 10 illiyi münasibətilə keçirilən zirvə toplantısı öz işinə başlamışdır. Sammitdə terrora qarşı ortaq mübarizə aparılması qərara alınmış, toplantının yekun sənədində bu məsələyə xüsusi yer ayrılmışdır. QİƏT üzvü olan ölkələrin dövlət və hökumət başçıları həmçinin təşkilatın dinamik və ümidverici regional birlik olmaq etibarilə “gələcək uğurları naminə ona siyasi dəstək verdiklərini güclü bir şəkildə bəyan etmişlər”. Türkiyə Prezidenti Əhməd Necdət Sezər ötən 10 ildə təşkilatın böyük uğurlar qazandığından söz açaraq, yaxın müddətdə Bosniya-Hersoqovina, Makedoniya və Xorvatiya kimi Balkan ölkələrinin də QİƏT-ə üzv olmasının məqsədəuyğunluğunu qeyd etmişdir. O bildirmişdir ki, Ermənistanla Azərbaycan arasında, habelə Gürcüstanda baş verən münaqişələr regionun yüksəlişinə və burada sabitliyə əsas maneələrdir.
Qəzet Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin sammitdəki çıxışına mühüm yer ayırmışdır. Reportajda deyilir ki, dövlətimizin başçısı Azərbaycan neftini Qərb bazarlarına çıxaracaq Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac boru xətti layihəsinin həyata keçirilməsi prosesinin artıq başa çatmaq üzrə olduğunu, Bakı-Tbilisi-Ərzurum təbii qaz boru kəməri layihəsinin də qısa bir müddətdə gerçəkləşəcəyini qətiyyətlə ifadə etmişdir. O, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə toxunaraq, bu problemin ədalətli həlli yolları tapılmayınca Azərbaycan tərəfinin geriyə addım atmayacağını söyləmişdir. “Cümhuriyyət” qəzeti 27 iyun nömrəsində Azərbaycan Respublikasının Ankarada yeni səfirlik binasının açıldığını xəbər verir. Bildirilir ki, bu münasibətlə Oran məhəlləsindəki Diplomatik küçədə keçirilmiş mərasimdə Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Türkiyə Prezidenti Əhməd Necdət Sezər, Türkiyə Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının rəisi, ordu generalı Hüseyn Qıvrıkoğlu, Baş nazirin müavini, dövlət naziri Dövlət Baxçalı, milli müdafiə naziri Səbahəddin Çaxmaqoğlu və başqaları iştirak etmişlər.
Prezident Heydər Əliyev Türkiyənin Azərbaycanın müstəqilliyini ilk tanıyan ölkə olduğunu xatırladaraq, Azərbaycanın qarşılaşdığı çətinliklərin aradan qaldırılmasına Türkiyənin daim dəstək verəcəyini vurğulamışdır. 1990-cı illərdən bu yana Bakı-Ceyhan üçün çalışdıqlarını, nəhayət, bu layihənin əhəmiyyətli mərhələyə gəlib çatdığını nəzərə çarpdıran Heydər Əliyev demişdir: “Biz Ceyhana gedəcək və bu işin bitməsini birlikdə bayram edəcəyik”.
“Sabah” qəzeti də həmin gün çıxan nömrəsində Azərbaycan səfirliyinin yeni binasını iki prezidentin birlikdə açdığını xəbər verir. Qəzetin müxbiri bu mərasimə prezidentlərin əl-ələ tutaraq gəlmələrini onların arasındakı böyük səmimiyyətin nişanəsi kimi xüsusi vurğulayır. Azərbaycan Prezidentinin Bakı-Ceyhan boru kəməri tikintisinin 2005-ci ildə bitəcəyini və açılış mərasimində onun da iştirak edəcəyini qətiyyətlə bildirməsi “Posta”, “Zaman” və “Hürriyyət” qəzetlərinin həmin gün çıxan nömrələrində yer almışdır. Həmin gün Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin iştirakı ilə keçirilmiş digər tədbirlər də türk mətbuatının diqqət mərkəzində olmuşdur. Azərbaycan dövlətinin başçısının Bilkənd Universitetinə hədiyyə etdiyi “İhsan Doğramacı” heykəlinin açılışı həmin tədbirlər içərisində xüsusi yer tutur. “Sabah” qəzetinin yazdığına görə, Bilkənd Universitetində keçirilmiş bu mərasimdə Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev və onun dostu, dünya şöhrətli alim İhsan Doğramacı ilə birlikdə dövlət nazirləri Rəcəb Önal və Şüayib Üşənməz, Bilkənd Universitetinin rektoru professor Əli Doğramacı və başqaları iştirak etmişlər. İhsan Doğramacı ilə 10 il əvvəl tanış olduğunu söyləyən Prezident Heydər Əliyev onun Azərbaycan xalqına böyük sevgisini, Azərbaycan dövlətinin böyük dostu olduğunu səmimiyyətlə qeyd etmişdir. Sonra üzünü professor Doğramacıya tutan Prezident Heydər Əliyev demişdir: “Sən də çox yaşayacaqsan, mən də çox yaşayacağam. Bir-birimizə verdiyimiz sözə sadiq qalaq. Sənin 85 yaşını Bakıda bayram etdik. 90 və 100 yaşlarını da Bakıda təntənə ilə keçirəcəyik. Sənin 100 illik yubileyini də mən təşkil edəcəyəm”.
Qəzetlər həmçinin qeyd etmişlər ki, Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin tapşırığı ilə Azərbaycan heykəltəraşı Ömər Eldarovun yaratdığı bu 4 metr 20 santimetrlik heykəl İhsan Doğramacının öz sağlığında heykəlinin qoyulmasını istəmədiyinə görə uzun bir müddət ictimaiyyətin diqqətindən kənarda qalmışdır. “Milliyyət” qəzetinin həmin mərasimdən hazırladığı reportajda (27 iyun) Azərbaycan Prezidentinin bu sözləri qabarıq verilmişdir: “Azərbaycan ləhcələrini mən özüm belə hörmətli dostum Doğramacı qədər bilmirəm. Onun torpağa səpdiyi toxumlar əsrlər boyunca yüksəlib səmaya ucalacaq. Mən, əslində, insanların öz sağlığında onların heykəlinin qoyulmasına qarşıyam. Ancaq buna baxmayaraq, Doğramacının heykəlinin öz sağlığında Universitetin həyətində qoyulmasına qərar vermişəm. Bu heykəl əsrlər boyunca burada qalacaq”. Qəzetin yazdığına görə, professor İhsan Doğramacı kiçik yaşlarından ana vətən həsrəti ilə böyüdüyünü və türklərin yaşadığı hər yeri özünə vətən bildiyini söyləmiş, lakin etiraf etmişdir ki, “Azərbaycanın mənim üçün bambaşqa bir yeri vardır”. Bilkənd Universitetinin qarşısında keçirilən həmin mərasimdən “Axşam”, “Hürriyyət”, “Türkiyə”, “Cümhuriyyət” qəzetləri də reportajlar dərc etmişlər.
“Türkiyə” qəzeti 27 iyun 2002-ci il tarixli nömrəsində Azərbaycanın Ankaradakı səfirliyinin yeni binasının açılışından əvvəl Oran məhəlləsinin Diplomatik küçəsində, səfirlik binasının yaxınlığında “Azərbaycan Mədəniyyət Evi”nin də açılış mərasimi keçirildiyini xəbər vermişdir. Qeyd edilir ki, “Azərbaycan Mədəniyyət Evi”nin istifadəyə verildiyini bildirən açılış lentini Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev və Türkiyə Baş nazirinin müavini, dövlət naziri Dövlət Baxçalı kəsmişlər.
Qəzet həmçinin yeni səfirlik binasının yerləşdiyi küçəyə “Bakı” adının verildiyini də yazır. “Bakı” küçəsinin həmin gün keçirilən açılış mərasimində çıxış edən Ankara böyük şəhər bələdiyyə başqanı Melih Gökçək Bələdiyyə Məclisi tərəfindən belə bir qərarın çıxarılmasının tamamilə qanunauyğun olduğunu bildirmişdir. “Bakı küçəsi” yazılmış lövhənin üzərindən qırmızı örtüyü Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev götürmüşdür.
“Zaman” qəzeti, 28 iyunda çıxan nömrəsində xəbər verir ki, Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyev Türkiyə Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının rəisi, ordu generalı Hüseyn Qıvrıkoğluna bir müddət əvvəl öz Fərmanı ilə təltif etdiyi “Şöhrət” ordenini təntənəli surətdə təqdim etmişdir. Azərbaycan dövlətinin başçısı bu münasibətlə keçirilmiş mərasimdə çıxış edərək, Türkiyə və Azərbaycan arasında dostluq və əməkdaşlıq münasibətlərinin inkişafındakı xidmətlərinə görə təltif olunduğu “Şöhrət” ordenini Hüseyn Qıvrıkoğlunun sinəsinə taxmışdır. Azərbaycan Prezidenti görkəmli türk sərkərdəsinin Azərbaycan ordusunun son illərdəki inkişafına şəxsən böyük diqqət və qayğı göstərdiyini söyləmiş, bu qayğı və diqqət sayəsində milli Azərbaycan ordusunun təlim və döyüş qabiliyyətinin qat-qat artdığını vurğulamışdır. “Radikal” qəzeti 28 iyun nömrəsində xüsusi qeyd edir ki, Azərbaycan Prezidenti general Hüseyn Qıvrıkoğlunun hərbi qulluqdan tərxis olunduqdan sonra da Azərbaycanda ən əziz qonaq kimi qarşılanacağını bildirmiş, onu həyat yoldaşı ilə Azərbaycana dəvət etmişdir. Türkiyə Silahlı Qüvvələri Baş Qərargahının rəisi, ordu generalı Hüseyn Qıvrıkoğlu cavab nitqində Azərbaycanın ali dövlət nişanı ilə təltif olunmasından böyük şərəf və qürur duyduğunu bildirmişdir. Mərasimdən reportaj dərc etmiş “Hürriyyət” qəzeti generalın aşağıdakı sözlərini sitat gətirmişdir: “Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Türkiyə və Azərbaycan arasındakı dostluq və strateji əməkdaşlığın inkişafına verdiyi töhfələr iki dost və qardaş ölkənin, xalqlarımızın yaxın münasibətləri zəminində qiymətləndirilməlidir. Çünki Türkiyə və Azərbaycan böyük türk millətinin qurduğu iki qardaş dövlətdir”. Türkiyə Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargahında keçirilmiş mərasim haqda məlumatlar “Axşam”, “Posta” və “Sabah” qəzetlərində də dərc olunmuşdur.
Qəzetlər, həmçinin, Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin türk dünyası qarşısında göstərdiyi xidmətlərə görə bir neçə fond və birlik tərəfindən xüsusi mükafatlara layiq görüldüyünü və səfər zamanı həmin mükafatların təqdimetmə mərasimlərinin keçirildiyini xəbər vermişdir. “Zaman” qəzeti 28 iyun tarixli nömrəsində dövlətimizin başçısını mükafatlarla təltif etmiş təşkilatlar arasında Türk Dünyası Yazıçılar və Sənətçilər Vəqfi, Türkiyə Sənayeçiləri və İş Adamları Vəqfi, Azərbaycan-Türkiyə Dövlət və Əməkdaşlıq Fondu və Ankara İşgüzar Qadınlar Cəmiyyətini xüsusi qeyd etmişdir. Mükafatların təntənəli təqdim olunma mərasimində Azərbaycan Prezidentinin söylədiyi bu sözlər türk mediasında böyük rəğbətlə qarşılanmışdır: “Biz yalnız milli və mənəvi dəyərlərimizi dünyəvi dəyərlərlə birləşdirərək, Avropa yolu ilə getsək, daha güclü olarıq. Əks təqdirdə, öz köklərimizdən qopmuş olarıq”.
Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin Türkiyəyə səfəri türk vətəndaşlarında, türk mətbuatında həmişə olduğu kimi, bu dəfə də böyük təəssürat buraxmışdır. Səfərin yekunları Prezidentimiz Vətənə döndükdən sonra da türk mətbuatında müzakirə olunmaqdadır. Bu baxımdan tanınmış ictimai xadim, “Təqvim” qəzetinin şərhçisi Akkan Suvərin həmin qəzetin 1 iyul tarixli nömrəsində dərc etdiyini “Bir sülh adamı” sərlövhəli məqalə böyük maraq doğurur. Məqalədə Azərbaycan Prezidentinin keçirdiyi bütün görüşlərdə Dağlıq Qarabağ məsələsinə xüsusi diqqət yetirməsi qabarıq nəzərə çarpdırılır. Müəllif yazır: “Qanayan bir yara halına gələn Dağlıq Qarabağ məsələsini Prezident Heydər Əliyev hər nitqində, hər çıxışında gündəmə gətirdi. Atatürkün “Yurdda sülh, cahanda sülh” sözündən ilham aldığını vurğulayan Cənab Heydər Əliyev bu məsələyə dair baxışlarını belə dilə gətirdi: “Mən Ermənistanla sülh bağlamadım. Hər iki tərəfdən insanlar ölməsin deyə, atəşkəs müqaviləsi imzaladım. Sülh bağlanması üçün qəsb edilib, əlimizdən alınan torpaqların geri qaytarılması lazımdır. Mənim niyyətim qan tökmək deyil. Müzakirə və görüşləri səbrlə davam etdirirəm. Amma unutmaq olmaz ki, səbrin də bir sonu vardır”.
Akkan Suvər Prezident Heydər Əliyevin Qars şəhərinə səfərini xüsusi diqqətlə işıqlandırmışdır. Məqalədə Heydər Əliyevin Qarsdakı Qafqaz Universitetinin fəxri doktoru adına layiq görüldüyü bildirilir. Daha sonra yazıda deyilir: “Bəli, keçən həftə Türkiyə Heydər Əliyev ilə birlikdə Azərbaycan həqiqətini yaşadı. Azərbaycan hazırda Beynəlxalq nomraların müasir cizgilərinə sahib çıxmağı sakit və həssas bir tərzdə qiymətləndirərkən ev-eşiklərindən qaçqın düşmüş bir milyondan artıq insanın hüquqlarının bərpasını da tələb etməkdədir. Türkün səbri böyükdür. Lakin türkün ittihamı da böyükdür. Unutmaq olmaz ki, bu böyük millətin ayranı daşmağa başlayanda onun qarşısında nə bir sədd, nə bir qala dayana bilməz. İndi türkün ayranını daşdırmamaq qayğısı bir az ermənilərin, bir az da onların arxasında duranların üzərinə düşür. Çünki Heydər Əliyevin və onun şəxsində Azərbaycanın səbr kasası dolmaqdadır. Əgər Azərbaycanın səbr kasası bu gün hələ daşmırsa, bu Heydər Əliyevin böyük diplomatiyasının nəticəsidir. Heydər Əliyevin Türkiyəyə səfəri bizlərə bir daha sübut etdi ki, Dağlıq Qarabağ məsələsi təkcə dünya türklüyünün də məsələsi olaraq qalmır. O, artıq dünyanın məsələsinə çevrilir”. Müəllif məqaləsini bitirən anda televiziya ilə futbol üzrə dünya çempionatında Türkiyə milli komandasının 3-cü yerə çıxması münasibətilə Azərbaycan Prezidentinin türk xalqına müraciətini dinlədiyini və bunun bütün türk milləti tərəfindən yüksək qiymətləndirildiyini yazır.