Bakı, 9 noyabr, AZƏRTAC

Azərbaycan Bayrağı tarixi kimliyimizi və dövlətçilik ənənələrimizin varisliyini vahid ideologiya şəklində rəmzləşdirir. Azərbaycan xalqının əcdadlarına aid ən qədim rəmzlərə Qobustandan Göyçəyə və Ağbabayadək geniş coğrafiyada qayaüstü rəsmlərdə rast gəlinir. Qayalar üzərində həkk edilmiş bu rəmzlər əcdadlarımızın həyat tərzi və mənəvi dünyası ilə bağlı olaraq meydana gəlib. Onların böyük bir hissəsi dövlətçilik tariximizin erkən mərhələsini əhatə edən tayfa ittifaqlarına aid damğalar olub. Bu rəmzlər sonrakı dövrlərdə Azərbaycan tayfaları tərəfindən qurulmuş dövlətlərin hakimiyyət simgəsinə çevrilib, yüzilliklər boyu regionda başlıca tədavül vasitəsi olan yerli pul nişanlarımızın üzərində də öz əksini tapıb. Azərbaycan bayrağının üzərindəki səkkizguşəli ulduzun və ayparanın erkən nümunələrinə Qobustanın, Qarabağın, Naxçıvanın, Zəngəzurun və Azərbaycanın cənubunda Qaradağ və Ərdəbil ətrafında qayaüstü rəsmlərin içərisində on min il bundan əvvəl əcdadlarımız tərəfindən həkk edilmiş ulduzlu səmanın, Göy və Ay tanrılarının inanc sisteminin rəmzi kimi rast gəlinir. Beş min il öncə Azərbaycanın cənubunda Urmiya gölü hövzəsində erkən dövlət qurumlarımızın əsasını qoymuş Quti və Lullubi tayfalarının panteonunda Günəş, Ay və Ulduz inancları mühüm yer tutub.

Bu fikirləri AZƏRTAC-a müsahibəsində AMEA Tarix və Etnologiya İnstitutunun böyük elmi işçisi Ramin Əlizadə deyib. Onun sözlərinə görə, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında bayraq hakimiyyət rəmzi olaraq müqəddəs sayılır. Ramin Əlizadə XI əsrdə tanınmış türk alimi Mahmud Kaşğarlının “Divani lüğət-it-türk” əsərində bayraq sözünü işlətməsinin, əslində, bu sözün ümumtürk sözü olmasını göstərdiyini və “batırmaq” feilindən qaynaqlandığını bildirib: “Orta əsrlər dövründə Azərbaycan türkləri tərəfindən qurulmuş Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu, Səfəvilər, Əfşarlar və Qacarlar kimi qüdrətli dövlətlərin bayraqları xalqımızın qədim dövlətçilik ənənələrinin nəsildən nəslə ötürüldüyünü təsdiq edir. Azərbaycan xalqının əzəli torpağı olan müasir Ermənistan respublikasının ərazisində ilk dalğalanan bayraq mərkəzi İrəvan şəhəri olan Çuxursəd bəylərbəyiliyinin hakimlərinə məxsus olub. Bu bəylərbəyiliyinin əsasını qoymuş və idarə etmiş yerli hakimlər Azərbaycan türklərinə mənsub olub. XVIII əsrin 40-cı illərində əsası qoyulmuş İrəvan xanlığının bayrağı müasir Ermənistan respublikasının ərazisinin əsl sahiblərinin kimliyini müəyyən etməyə imkan verir. Üç yüz il bundan əvvəl müasir Ermənistan ərazisində Azərbaycan türklərinin bayrağı dalğalanıb. 1918-ci ilin mayında Şərqdə ilk demokratik respublika olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qurulduqdan sonra mühüm tədbirlərdən biri də müstəqil hakimiyyət rəmzi kimi bayraq haqqında qərarın verilməsi oldu. 1918-ci il 21 iyunda əvvəlcə qırmızı rəngdə, ortasında isə ağ rəngdə aypara və səkkizguşəli ulduz təsviri olan Azərbaycan bayrağı qəbul edildi. 1918-ci il 9 noyabrda isə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Nazirlər Şurasının sədri Fətəli xan Xoyskinin məruzəsi ilə Azərbaycanın mavi, qırmızı və yaşıl rəngli, üzərində ağ rəngli aypara və səkkizguşəli ulduz təsviri olan yeni bayrağı qəbul edildi. Mavi rəng Azərbaycan xalqının türk soylu olmasını, qırmızı rəng müasirliyini, yaşıl rəng isə İslam mədəniyyətinə mənsub olmasını ifadə edir”.

Alim vurğulayıb ki, 1990-cı il 17 noyabrda üçrəngli bayrağımız Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisində Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Dövlət Bayrağı kimi təsdiq edildi. 1995-ci il noyabrın 12-də Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası qəbul edildikdə dövlət rəmzlərindən biri olan üçrəngli bayrağımız Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağı kimi əsas qanunla müəyyən edildi.

“Yeni minilliyin əvvəlində Azərbaycan xalqı ən yeni tarixinin Böyük Zəfər mərhələsinə qədəm qoyub. Bu gün qalib xalqın Zəfər Bayrağı Qarabağda və Şərqi Zəngəzurda ən uca zirvələrdə dalğalanır. Şuşada, Xankəndində, Xocalıda Azərbaycan Bayrağının dalğalanması hər birimiz üçün qürurverici andır. Artıq o Bayraq həm də Böyük Zəfərin rəmzidir”, - deyə o əlavə edib.