REGİONLAR
Bal arılarının yaza sağlam çıxması üçün diqqət yetirilməli məqamlar REPORTAJ VİDEO
Tovuz, 10 yanvar, Ruslan Novruzoğlu, AZƏRTAC
Bütün sahələrdə olduğu kimi, arıçılıqda da qışa hazırlıq qabaqcadan aparılır. Arıçılar demək olar ki, bu prosesə əslində bal yığımı bitən kimi başlayırlar. Yəni, hava şəraiti də nəzərə alınmaqla, avqustdan oktyabrın ortalarına qədər arı ailələrinin qışa hazırlanması işləri görülür. Bunun sayəsində arılar yaza sağlam çıxır. Belə olduqda ölüm halları da yaşanmır.
AZƏRTAC xəbər verir ki, qərb bölgəsində təsərrüfat sahibləri arıxanalarda artıq qışa hazırlıq işlərini çoxdan yekunlaşdırıblar, indi qalır sadəcə pətəkləri nəzarətdə saxlamaq. Dərmanlama, yemləmə, çərçivələrin qış üçün sıxlaşdırılması və digər tədbirlər öncədən görülməlidir. İndiki dövrdə isə ara-sıra pətəklərin üzərini yüngül açıb baxmaqla kifayətlənməlidirlər. Ehtiyac olduqda çərçivə üzərinə əlavə “arı kekləri” adlanan yemlər əlavə edilməlidir ki, acından tələf olmasınlar. Soyuq qış günlərində yeşiklərə müdaxilə edilməməli, çərçivələr pətəkdən çıxarılmamalıdır. Arılar indi necə deyərlər, qışlama dövründə, yəni “qış yuxusu”ndadır. Salxım halında bir yerə toplaşan ailəni indi nə narahat etmək, nə də pətəyi tərpətmək olmaz.
Gənc arıçı Eldəniz Həsənov deyir ki, üç ildən çoxdur bu işlə məşğuldur. Yeni olmasına baxmayaraq, peşəkarlardan arıçılığın sirlərini öyrənməyə çalışır. O da pətəkləri artıq qışa hazırlayıb. “Qış hazırlığına balı götürəndən sonra, avqust-sentyabr aylarından başlayırıq. Birinci növbədə arının yerini isti etmək, çərçivələrdə sıxlaşma işi görmək lazımdır. Bizim ərazidə ana arı payızın sonuna qədər yumurta qoyur. Bu zaman yem ehtiyatı da sürətlə azalır. Arının payızda yeminə diqqət etmək lazımdır. Arılar havanın temperaturu 15 dərəcədən aşağı düşəndən sonra qış yuxusuna gedir. Bu il xəstəliklər də çox oldu. Çünki arı yaxşı qidalana bilmədi”, – deyə o bildirib.
Arıçıların sözlərinə görə, pətəklərdə arı ailələrinin dağınıq olması yolverilməzdir. Payızda arıların sayı nəzərə alınaraq çərçivələr saxlanmalı, qalanları götürülməlidir. Sonuncu çərcivədən sonra arakəsmə ilə bağlanmalıdır. Qışda arının normal yaşaması üçün pətəklərdə havalandırmanın düzgün olması da vacib amildir. Arı normal oksigen qəbul etməlidir. Qış gəlir deyə, yeşiyi qalın örtmək düzgün deyil. Arıçıların bununla bağlı məşhur sözü var: “Arı soyuqdan yox, nəmişlikdən ölür”. Ona görə də pətəkdəki nəm diqqətdə saxlanmalıdır. Digər diqqət yetirilməli məqam isə, arı ailəsi üçün yetərincə bal ehtiyatının saxlanmasıdır. Əgər yem kifayət qədər olarsa, arılar yaza problemsiz çıxar. Həmçinin yeşiklər payızda gənələrə qarşı dərmanlanmalıdır.
Dağlıq bölgədəki arılar arandakı təsərrüfatlara nisbətən daha erkən qışa hazırlanır. Soyuqlar tez düşdüyündən burada arılar erkən yuxuya gedir. Arıçı Əjdər Ələkbərovla söhbət zamanı məlum olur ki, yayda məhsuldarlıq az olub. Ona görə də əksər təsərrüfatlarda arının yemi şərbət hesabına ödənilib: “Bir arı ailəsi üçün təxminən 8-10 kiloqram şərbət hazırlanıb verilməlidir ki, o, yaza qədər özünü təmin etsin. Qışın sərt vaxtlarında arını tərpətməmək daha məqsədəuyğundur. Çünki qış yuxusunda olduğundan onu oyatmaq olmaz. Yem ehtiyatı da daimi nəzarətdə saxlanmalıdır. Arı ölümlərinin əksəriyyəti xəstəliklər və arıya qida ehtiyatının norma daxilində saxlanmaması səbəbindən baş verir. Soyuq arıya ciddi təsir etmir. Arıların tələfatına ən çox nəmişlik səbəb olur. Bunun üçün də qabaqcadan tədbir görülməlidir”.
Arıçılar arılarını qışa hazırladıqdan sonra pətəklərin üstü örtülür və yaza kimi demək olar, heç bir iş görülmür. Arada mülayim havada bəzi arıçılar arıların vəziyyətini yoxlayırlar. Bəzən qida azaldıqda əlavə qidalar verilir. Yaza normal vəziyyətdə çıxan arılar çiçəklərdən yaxşı da nektar toplayır.