MƏDƏNİYYƏT
İyirmi iki gün dünyanın ən qədim mədəniyyət mərkəzlərindən olan Çində
Bakı, 19 avqust (AZƏRTAC). Bakı Dövlət Universiteti nəzdindəki Konfutsi İnstitutunun təşkilatçılığı ilə hər il olduğu kimi, bu il də Çin Xalq Respublikasında (ÇXR) “Yay düşərgəsi - 2013” təşkil edilməsi xəbəri mənim üçün, sürpriz idi.
Zarafat deyildi, Çin dilinə böyük həvəsim, eləcə də bu qədim diyarı görmək istəyi məni arzularımın ölkəsinə aparırdı.
Yay düşərgəsində iştirak etmək üçün iyulun 12-dən avqustun 2-dək ÇXR-də olduq. Konfutsi İnstitutunun direktoru Hu Fenghuanın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətində Azərbaycandan 11 nəfər vardı. Tələbələrin üstünlük təşkil etdiyi heyətdə yeganə jurnalist AZƏRTAC-ın müxbiri olaraq mən idim.
Orta məktəbdə tarix dərsində Çinə yalnız qiyabi səyahət edə bilirdimsə, qədim tarixi və mədəniyyəti olan bu ölkəni indi canlı görəcəkdim.
Uzun məsafə qət etdikdən sonra proqrama uyğun olaraq ilk səfərimiz Çinin ən böyük və ən gözəl şəhəri Şanxaya oldu. Şəhəri tez görmək, gəzmək istəyi bizə sanki yorğunluğumuzu unutdurmuşdu. Hava çox isti olduğundan burada həyat axşamlar başlanır. Şanxayın gecələri bambaşqadı. Gecələr bu meqapolisdə insan tıxacı problemi yaşanır desəm, qətiyyən səhv etmiş olmaram. Diqqətimi çəkən məqamlardan biri də axşamlar təqaüdçülərin boş vaxtlarını səmərəli keçirmək, eləcə də insanları əyləndirmək üçün küçələrdə pulsuz konsert vermələri oldu.
ÇXR-in ən böyük şəhəri olan Şanxay, eyni zamanda dünya meqapolisləri sırasında səkkizincidir. Şəhər Çinin şərq sahilində, Yantszı çayının deltasında yerləşir. Son dərəcə sıxlığın hökm sürdüyü bu şəhər ÇXR-in ən əhəmiyyətli liman şəhəridir. Çinin müasir iqtisadiyyatının qalası hesab edilən Şanxay, həm də, bu ölkənin ən vacib mədəni, ticari, sənaye və ünsiyyət mərkəzlərindən biri sayılır.
Şanxayda qaldığımız 3 gün müddətində şəhərin görməli, gəzməli yerləri, o cümlədən “Şərq incisi” sayılan Şanxay Teleqülləsi ilə tanış olduq. Dünyanın ən hündür televiziya qüllələri sırasında Şanxay Teleqülləsi 4-cü yerdədir. Onun hündürlüyü 468 metrdir. Onu diametri 45 metr olan iki xarakterik sferasına görə heç bir qüllə ilə səhv salmaq mümkün deyil. Teleqüllədə yerləşən Mum Fiqurlar Muzeyi kolleksiyasının zənginliyi, təbiiliyi ilə insanı valeh edir. Muzeydə qədim Çin mədəniyyətindən nümunələr əksini tapır.
Sonrakı səfərimiz isə Anhuy əyalətinin Hefey şəhərinə oldu. Hefey tərcümədə “Fey çayının qovşağı” deməkdir. Hefey Çinin şərqində yerləşən ən qədim ticarət şəhərlərindən biridir. Şəhər hazırda yüngül sənaye, tikinti materiallarının istehsalı, toxuculuq, elektronika və s. məhsulların istehsalı üzrə sürətlə inkişaf edir.
Hefey daha çox bir sıra ali məktəbləri özündə birləşdirən şəhər kimi də məşhurdur.
“Yay düşərgəsi - 2013”ün açılışı mərasiminin bu şəhərdə keçirilməsi məhz həmin amillə bağlı idi.
Yay düşərgəsində Azərbaycan ilə yanaşı, Ukrayna və Çilidən, ümumilikdə, 50-yə yaxın tələbə iştirak edirdi.
Nəhayət “Yay düşərgəsi - 2013” açıq elan olundu.
Anhuy Universitetinin rektor və müəllim heyəti iştirakçıları salamladı və dərslərdə müvəffəqiyyətlər arzuladı.
Dərslər hər gün saat 9:00-dan 11:00-dək və 15:00-dan 17:00-dək keçirilirdi. Təlim prosesində Çin dili ilə yanaşı, bu xalqın tarixi, mədəniyyəti və mətbəxinin təbliğinə də geniş yer ayrılırdı. Dərslər universitetin təcrübəli müəllimləri tərəfindən aparılırdı.
Hefeydə özümüzü sanki Bakıda hiss edirdik. Bu şəhərin çox doğma ab-havası vardı. Hətta başqa şəhərlərə gedəndə Hefey üçün darıxırdıq. İnsanların mehribanlığı isə diqqətimizdən yayınmırdı. Hefey turistlərin çox az olduqları bir şəhərdir. Demək olar ki, şəhərdə qeyri- millətə rast gəlinmir.
İnsanlar küçədə dəfələrlə yaxınlaşıb hansı ölkədən olduğumuzu soruşurdular. Biz Çin dilində “Azərbaycanlıyıq. Siz Azərbaycan haqqında eşitmisiniz?” sualımıza isə “Əlbəttə, çox eşitmişik bu ölkə haqqında. Çox sevinirik ki, siz bizim dilimizi öyrənirsiniz” deyə fikirlərini bildirirdilər.
Proqrama uyğun olaraq, universitetdə “Dostluq birliyi” adlı tədbir keçirildi. Tədbirdə hər kəs öz ölkəsini təmsil etməli idi. Bu tədbirə çox həvəslə hazırlaşırdıq. Hər gün məşqlər edirdik. Axı, biz həm də Azərbaycanı təmsil edirdik.
Tədbir açıq elan olunduqdan sonra Çin, Ukrayna və Çilidən olan tələbələrin ifasında himnlər, mahnılar, şeirlər səsləndi.
Növbə bizə çatdı. Çox həyəcanlı idik. Artıq bir neçə gün əvvəlcədən hazırladığımız dünya şöhrətli müğənni və bəstəkar Müslüm Maqomayevin “Azərbaycan” mahnısını ifa edəcəyimiz anı səbirsizliklə gözləyirdik. Mahnını öz dilimizdə və rus dilində təqdim etməyimiz gurultulu alqışlarla qarşılandı.
Milli rəqsimiz olan “Naz eləmə” zaldakı səssizliyi pozdu. Hər kəs maraqla və diqqətlə rəqsimizi izləyirdi. Bu məqam bizim diqqətimizdən yayınmadı. İştirakçılar bizimlə bərabər rəqsimizi alqışlarla müşayiət edirdilər. Milli rəqs ilə yanaşı, Çin dilində şeirlər, mahnılar da nümayiş olundu.
Tədbirdən sonra Azərbaycan ilə bağlı sualların ardı-arası kəsilmirdi. Hamı ölkəmizin tarixi, mədəniyyəti ilə çox maraqlanırdı. Bu, bizi çox sevindirirdi və təbii ki, biz suallara çox həvəslə cavab verirdik. Bu anda azərbaycanlı olduğumuzla bir daha fəxr etdik.
Nəhayət, sonuncu dərs günümüz yetişdi. Məşğələlərimiz çox maraqlı olduğundan heç ayrılmaq istəməsək də son dərs günündə hamının üzündən bir kədər hissi sezilirdi. Biz həm də eyni parta arxasında əyləşdiyimiz Ukrayna, Çin və Çilidən olan tələbələrlə yaxşı dostluq əlaqələri yaratmışdıq. Az müddət də olsa əziyyətimizi çəkən müəllimlər bizə uğurlar arzuladılar. Dərsdə fəal iştirak edənlər diplomlarla təltif olundular.
Dərslərdən əlavə düşərgə iştirakçılarının istirahəti də nəzərə alınırdı, onlar üçün əyləncələr, turlar təşkil olunurdu.
Belə turlardan biri də Çinin ən məşhur turist ərazisi və dağ rayonu olan Xuanşana 3 günlük səfər idi. Xuanşan - Çinin ən məşhur turizm məkanlarından biridir və UNESCO-un Dünya mədəni İrsi siyahısına daxil edilmişdir. Anhuy əyaləti Çinin şərq hissəsində yerləşən Xuanşan dağları (“Sarı dağlar”), sıx şam ağacları ilə örtülmüşdür. Xuanşan dağları 1000 metrdən yuxarı 77 pik dəniz səviyyəsindən yuxarı hesablanır. Üç ən yüksək pik: Lotosun (Lyan Xua Fen, 1864 metr) piki, İşığın (Quanmindin, 1840 metr) Piki və Göy Paytaxtının (Tyandufen, 1829 metr) Piki. Dağ dəniz səviyyəsindən 800 metr hündürlükdə yerləşir. Dağın zirvəsinə qalxmaq üçün piyada 10 kilometrə yaxın yol getməli olduq. Çətinliklərlə, insan tıxacı ilə, 45 dərəcə isti ilə üzləşsək də, dağın zirvəsindən füsunkar təbiət, maraqlı mənzərələrlə qarşılaşanda bu qədər yolu piyada qət etməyimizin hədər getmədiyini anladım. Dağın zirvəsindən aşağıda gözəl mənzərə açılırdı. Sanki bütün şəhər ayağımızın altında idi.
Son dayanacağımız isə Çinin paytaxtı Pekin oldu. Pekin əhalisinin sayına görə ölkədə 3-cü yerdədir. Paytaxtda qaldığımız dörd gün müddətində şəhərin ən məşhur muzeylərində, qədim ehramlarında, saraylarında olduq. Şəhər öz dəbdəbəli mağaza və restoranları, çoxsaylı park və bağları, burada keçirilən yarmarka və paradları ilə insanların ruhunu oxşayır. Pekinin dəyişkən iqlimi buraya gələnlərin diqqətindən yayınmır. Bu məkana gələrkən insan özünü nağıllar aləmində hiss edir. Burada Çin ipəyi və çay fabrikinə ziyarətimiz zamanı ipək və çay istehsalının şahidi olduq.
Pekin həm də dünyanın bahalı şəhərləri sırasındadır. Burada dünyanın məşhur brendlərinə rast gəlmək mümkündür. Lakin alış-veriş mərkəzləri axşam saat 19-dək işləyir. İnsanlar qalan saatları isə öz istirahətlərinə ayırırlar.
Dünyada məşhur olan Çin mətbəxində əsasən dəniz məhsullarına üstünlük verirlər.
Nəhayət, 22 günlük səfərimiz başa çatdı. Qədim Çindən zəngin təəssüratlarla ayrıldıq. Bu ölkədə keçirdiyimiz günləri bütün ömrüm boyu həyatımın ən xoş anları kimi xatırlayacağam.
Samirə Quliyeva
AZƏRTAC-ın müxbiri