ABŞ, 20 yanvar (AZƏRTAC). Meksikanın ən böyük tirajla yayılan “Reforma”qəzeti yanvarın 19-da Azərbaycanın bu ölkədəki səfiri İlqar Muxtarovun 20 Yanvar faciəsindən bəhs edən məqaləsini dərc etmişdir. “Azərbaycanda sovet erasının sonu” (“Fin de la era sovíetica en Azerbaiyán”) başlıqlı məqalədə “Qanlı yanvar” günlərində Bakıda baş vermiş faciəvi hadisələrin tarixindən, səbəblərindən, ölkəmizdə baş qaldırmış azadlıq hərəkatından, həmçinin, Ermənistanın Azərbaycan təcavüzündən bəhs olunmuşdur.

Məqaləni oxucularımıza təqdim edirik:

“Meksikanın müstəqillik elan etməsindən 200 il keçməsi bu xalqın öz azadlığı və ərazi bütövlüyünü yad əllərdən qorumaq üçün apardığı sarsılmaz mübarizəsinin bilavasitə nəticəsidir. Fikrimcə, bu hadisələrin 20 il öncə mənim vətənimdə baş verənlərlə oxşarlıqları mövcuddur.

Azərbaycan Respublikası 2010-cu ildə ölkəmizin Sovet İttifaqından ayrılaraq azadlığa nail olması ilə nəticələnmiş tarixi hadisələrin iyirminci ildönümünü qeyd edir. “Qara Yanvar” kimi tarixə düşmüş hadisələr Azərbaycanda sovet hakimiyyətinə son qoyulmasına ciddi təkan vermiş, həmçinin xalqın yaddaşında insanlığa qarşı XX əsrdə baş vermiş ən qəddar, zorakı və insanlıqdan kənar rəftar kimi həkk olunmuşdur.

1990-cı ilin yanvar ayının 19 və 20-də 66.000 sovet ordusu əsgəri xalq arasında geniş yayılmış azadlıq hisslərini boğmaq məqsədi ilə Azərbaycanın paytaxtına daxil olmuşdur. “Zərbə” adlandırılan bu əməliyyat Azərbaycan ərazisində müstəqillik hərəkatının təşkilatlanmasını dayandırmaq və bu istiqamətdəki hər hansı təşəbbüsləri məhv etmək məqsədi daşıyırdı. Yüzlərlə mülki vətəndaş öldürülmüş, yaralananların sayı isə daha artıq olmuşdur.

Silahlı qüvvələr Bakı şəhərinə daxil olaraq, günahsız və əliyalın əhaliyə atəş açmağa başlamış, nəticədə 133 nəfər öldürülmüş və 700-dək insan yaralanmışdır. Onların arasında qadınlar, uşaqlar, o cümlədən azərbaycanlı, rus, tatar, yəhudi və ləzgilər - gözlənilmədən hərbiçilərin silahına tuş gəlmiş heç bir günahı olmayan insanlar vardır.

Qərb mətbuatında hadisələrin işıqlandırılması üçün Bakıya getməyə qadağa qoyulmuşdur. Buna baxmayaraq, “The Washington Post” qəzeti şahidlərin birinin sözlərinə istinadən 1990-cı il 22 yanvar tarixli nömrəsində yazırdı: “Təcavüzün ilk saatlarında sovet qoşunları hərəkət edən hər bir şeyə güllə atırdı”. Human Rights Watch təşkilatı tərəfindən hazırlanmış məruzəyə əsasən, “insan hüquqlarının ən dəhşətli şəkildə pozulması faktlarından biri də tibbi yardım heyətinə, avtomaşınlarına və xəstəxanalara edilmiş hücumlar olmuşdur”.

Qara Yanvar Azərbaycanda sovet hakimiyyətinin sona yetməsinin başlanğıcı olmuşdur. Həyatını Sovet İttifaqına xidmətə həsr etmiş Kommunist partiyasının bir qrup üzvü sistemin onlara qarşı çevrildiyindən heyrətə gəlmişdilər. Bir çox siyasi analitiklərin fikrincə, 1990-cı ildə Bakıda baş vermiş hadisələr sovet imperiyasının gələcək aqibətini həll etmişdir. Aydın olmuşdur ki, hərbi texnikanın həcmindən asılı olmayaraq, insanların azadlıq və müstəqillik arzularını boğmaq mümkün olmayacaqdır.

Azərbaycan Sovet İttifaqının tərkibindən çıxaraq 1991-ci il oktyabrın 18-də müstəqilliyini elan etmiş və bədnam qonşusu Ermənistan tərəfindən ərazilərinin 20 faizinin işğala məruz qalması üzündən çəkdiyi məşəqqətlərə baxmayaraq, istiqlaliyyətini qoruyub saxlamışdır. Bununla əlaqədar, mənim ölkəm olduqca çətin və ədalətsiz bir vəziyyətlə qarşılaşmışdır. Ermənistanla Azərbaycan arasındakı münaqişənin ən ağır nəticəsi - öz evlərinə, doğma torpaqlarına indiyədək qayıtmaq imkanı olmayan bir milyonadək qaçqın və məcburi köçkünlərin olmasıdır.

Azərbaycan Hökuməti yaranmış bu vəziyyətə dünya ictimaiyyətinin diqqətini cəlb etmək məsələsini öz üzərinə götürmüşdür. Biz düşünürük ki, yalnız beynəlxalq ictimaiyyətin dəstəyi ilə, beynəlxalq hüququn prinsiplərinə ehtiramla yanaşmaqla və qaçqın düşmüş insanların hüquqlarının birmənalı şəkildə müdafiə olunması ilə bu dəhşətli münaqişəyə son qoymaq olacaqdır. Meksika bu məsələdə kənarda qalmamışdır və bu böyük ölkənin hakimiyyəti və xalqına bizə göstərdikləri həmrəyliyə görə minnətdarlığımızı bildiririk.

Hər il olduğu kimi, 2010-cu ildə də Azərbaycan xalqı öz vətəninin azadlığı uğrunda mübarizədə insan üçün ən qiymətli olan - öz həyatlarını qurban vermiş vətəndaşların xatirəsini yad edir. Bu qurbanlar heç vaxt unudulmayacaqdır.”

Şəfəq Akifqızı

AZƏRTAC-ın ABŞ üzrə müxbiri

######