Vyana, 20 yanvar (AZƏRTAC). Yanvarın 19-da “Time“ qalereyasında 20 Yanvar faciəsinin 20-ci ildönümünə həsr olunmuş fotosərgi açılmışdır. Vyanada fəaliyyət göstərən Azərbaycan Akademik Birliyinin respublikamızın Avstriyadakı səfirliyi və “Business, Culture & Sport“ cəmiyyəti ilə birgə təşkil etdiyi tədbirdə bu ölkədə yaşayan həmyerlilərimizlə yanaşı, yerli ictimaiyyətin, paytaxtda akkreditə olunmuş diplomatik korpusun və KİV-lərin nümayəndələri iştirak etmişlər.

AZƏRTAC-ın Avstriyadakı xüsusi müxbiri, Azərbaycan Akademik Birliyinin sədri Elgün Niftəliyev mərasim iştirakçılarına Qanlı Yanvar hadisələrinin tarixi barədə məlumat vermişdir.

Qeyd edilmişdir ki, Sovet İttifaqının süqutu dövründə Şərqi Avropa ölkələrində sovet əsarətindən qurtulmaq uğrunda göstərilən səylər və azadlıq uğrunda mübarizə ittifaqın tərkibindəki müttəfiq respublikalardan da yan keçməmişdir. Həmin dövrdə Azərbaycanda sovet hakimiyyətinə qarşı etiraz dalğası daha kəskin xarakter almışdı, çünki keçmiş SSRİ rəhbərliyinin Azərbaycan torpaqlarına göz dikmiş Ermənistanın təcavüzkar siyasətinə havadarlıq etməsi, Dağlıq Qarabağda separatçıların əməllərinə göz yumması xalqı daha da hiddətləndirirdi.

Moskvanın yürütdüyü siyasətə dinc nümayişlərlə etirazını bildirən xalq kütlələrinə qarşı Praqadan Budapeştədək sınaqdan çıxmış əsl sovetsayağı üsula əl atıldı. Konstitusiyanın müddəaları kobud şəkildə pozularaq, 1990-cı il yanvarın 19-da SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti tərəfindən Bakıda fövqəladə vəziyyətin elan edilməsi barədə qərar qəbul edildi və Mixail Qorbaçovun imzası ilə fərman imzalandı.

Yanvarın 20-nə keçən gecə Bakıya daxil olmuş sovet qoşun birləşmələri fövqəladə vəziyyətin elan olunmasından xəbəriz olan dinc əhaliyə divan tutmağa başladı. Televiziyanın enerji blokunun partladılması, xalqın informasiya blokadasında saxlanması, fövqəladə vəziyyət elan olunması xəbərinin dinc əhali gülləbaran edildikdən sonra yayılması bu cinayətin əvvəlcədən məqsədli şəkildə hazırlandığına dəlalət edir.

Faciəyə ilk kəskin etiraz edən ümummilli lider Heydər Əliyev olmuşdur. O, 1990-cı il yanvarın 21-də Azərbaycanın Moskvadakı daimi nümayəndəliyində gələrək mətbuat konfransı keçirmiş, məkrli plan əsasında törədilmiş hadisəni insan haqları və demokratiyaya zidd hesab etdiyini bəyan etmiş, bu cinayətin törədilməsində SSRİ rəhbərliyinin birbaşa məsuliyyət daşıdığını bildirmişdir. Qanlı Yanvar faciəsinə Azərbaycan Milli Məclisi tərəfindən dövlət səviyyəsində siyasi-hüquqi qiymətin verilməsi də məhz Heydər Əliyevin birbaşa səyləri nəticəsində mümkün olmuşdur.

20 Yanvar hadisələri Azərbaycan tarixinə ən ağır faciələrdən biri kimi daxil olsa da, sovet imperiyasının çökməsi prosesini sürətləndirmişdir. Budapeştdən Buxarestə, Berlindən Bakıyadək Avropa şəhərlərində sovet rejiminə qarşı həmin dövrdə göstərilmiş müqavimətə nəzər saldıqda, Avropanın sovet əsarətindən azad olunması prosesində Azərbaycanın özünəməxsus payı olduğunu görmək mümkündür.

Azərbaycanın Avstriyadakı səfirliyinin birinci katibi Rüfət Həmidov qeyd etmişdir ki, 20 Yanvar Azərbaycanın tarixində qanlı səhifələrdən biri olmaqla yanaşı, xalqın müstəqilliyə qovuşması uğrunda apardığı mübarizənin ən mühüm mərhələlərindəndir.

Qeyd edək ki, yanvarın 26-dək davam edəcək fotosərgidə nümayiş etdirilən fotolar Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyi və fotoqraflar - Mirnaib Həsənoğlu və Tahir Cəfərov tərəfindən təqdim edilmişdir.

######