Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

CƏMİYYƏT

® Gülnar Xəlilova: Ehtiyacı olan xəstələr üçün qan vermək vacib və savabdır

Mərkəzi Gömrük Hospitalının Qan Bankı şöbəsinin rəisi hematoloq Gülnar Xəlilova qanın orqanizmdəki rolu və funksiyaları barədə bir sıra suallara cavab verib.

-Həkim, insan orqanizmi üçün həyati əhəmiyyət daşıyan qan haqqında nə deyə bilərsiniz?

-İnsan orqanizmi üçün ən mühüm komponentlərdən biri olan qan orqanizmin birləşdirici toxumalarına aid olan və bədəndə dövr edərək müxtəlif funksiyaları yerinə yetirən mayedir. Qan limfa və hüceyrəarası maye ilə birlikdə orqanizmin daxili mühitini əmələ gətirir, orqanizmin bütün toxumalarını və orqanlarını qidalandırır. Orta hesabla yaşlı insanın bədənində qan ümumi kütlənin 6-8 faizini təşkil edir və ya bədən kütləsinin 1 kiloqramına 65-80 ml qan düşür. Qan bir çox həyati əhəmiyyətli funksiyaları yerinə yetirir.

-Donorluq barədə məlumat verməyinizi xahiş edirik...

-Donorluğun müxtəlif növləri var - tam qan donorluğu və komponent donorluğu. Kişilər ildə 5 dəfədən çox, qadınlar ildə 4 dəfədən çox olmayaraq tam qan verə bilərlər. Qan verdikdən sonra donorun yenidən qan verə bilməsi üçün ən azı 60 gün keçməlidir. Qan verdikdən sonra donorun plazma verməsi üçün ən azı 30 gün keçməlidir. Plazma verildikdən sonra donorun yenidən plazma və ya qan bağışlaması üçün ən azı 14 gün keçməlidir.

-Həyati əhəmiyyətli funksiyalar hansılardır?

-Qan həyat üçün o qədər zəruridir ki, tibb elminin inkişafından asılı olmayaraq onun alternativi yoxdur. Qan tənəffüs sistemi üçün əvəzolunmaz vəzifəni - oksigenin ağ ciyərlərdən toxumalara daşınması və karbon qazının toxumalardan ağ ciyərlərə daşınmasını yerinə yetirir. Qan, eyni zamanda, qida maddələrini və oksigeni hüceyrələrə çatdırır, qan hüceyrələri yad mikroorqanizmlərlə mübarizədə fəal iştirak edir. Qan toxumalardan maddələr mübadiləsi məhsullarını çıxarır, bədənin temperaturunu nizama salır.

-Siqaret çəkən şəxs donor ola bilərmi?

-Siqaret çəkmək donorluq üçün əks göstəriş deyil. Mütəxəssislər qanvermə prosedurundan bir saat əvvəl siqaretdən imtina etməyi, donorluqdan sonra isə iki saat siqaret çəkməməyi tövsiyə edir.

-Qanvermə aksiyaları zamanı toplanan qandan necə istifadə olunur və həmin proses necə tənzimlənir?

-Hər il dünyada təxminən 117 milyon donor qeydiyyatdan keçir. Onların təxminən yarısı dünya əhalisinin 16 faizini təşkil edən yüksək gəlirli ölkələrdə yaşayır. Başqa sözlə desək, 62 ölkə könüllülərin təmənnasız verdiyi qan hesabına tam qan ehtiyatlarına malikdir. Mütəmadi olaraq ölkəmizdə də qanvermə aksiyaları təşkil olunur. Dövlət Gömrük Komitəsinin Tibbi Xidmət İdarəsinin təşkil etdiyi qanvermə aksiyalarında qan xəstəliklərindən əziyyət çəkənlərə yardım məqsədilə ənənəyə çevrilmiş qanvermə aksiyalarında könüllülər fəal iştirak edirlər. Əvvəlcədən həkim-hematoloqlar tərəfindən donor olmaq istəyənlərin sağlamlığı yoxlanılır, hərtərəfli tibbi müayinə aparılandan sonra onlardan qan götürülür. Hazırda irsi qan xəstəliyi olan xəstələrin, həmçinin cərrahi əməliyyatların sayının artması qan və onun komponentlərinə olan tələbatı da artırır. Donorlardan toplanan qan hemofiliya, talassemiya, anemiya və digər qan xəstəliklərindən əziyyət çəkənlərin müalicəsində istifadə olunur.

-Donor qanı kimlərə lazımdır?

-Yer üzündə hər üç nəfərdən biri öz həyatında ən azı bir dəfə qan donoruna ehtiyac duyur. Donor qanına ehtiyacı olanların bir neçə kateqoriyası var. Qan preparatlarına ömürlük ehtiyacı olanlar, ilk növbədə, hemofiliyalı xəstələrdir. Əgər qanda kifayət qədər laxtalanma faktoru varsa və xəstə uşaqlıqdan adekvat dəstəkləyici terapiya alıbsa, onda o, başqalarından heç də fərqlənmir və adi bir insan həyatı yaşayır. Qanın laxtalanma faktorları olmayan xəstələrin həyatı, sadəcə, mümkün deyil.

Xərçəng xəstələrinin daim donor qanına ehtiyacı var. Bədxassəli şişlərin müasir müalicəsi şiş hüceyrələrinin öldürülməsini nəzərdə tutur. Şiş hüceyrələri ilə yanaşı, normal qanın yaranması da bir müddət dayanır. Məhz həmin dövrdə xəstənin donor qanının komponentləri, xüsusən də əvəzedicisi olmayan, hətta yaxın gələcəkdə də gözlənilməyən müalicəyə - trombositlər ilə terapiyaya ehtiyacı var.

Cərrahi patologiyası olan xəstələr üçün də donor qanı lazımdır. Bunlar əsasən oynaqların dəyişdirilməsinə ehtiyacı olan və ürək cərrahiyyə əməliyyatları keçirən xəstələrdir. Cərrahi əməliyyatlar qan damarlarının və toxumalarının zədələnməsini və itirilmiş qan komponentlərini bərpa etmək ehtiyacını ödəyir.

Doğuş zamanı qadınlara tez-tez qanköçürmə tələb olunur. Həmin proses zamanı qadınların müəyyən bir hissəsi həmişə qan itkisi riski altındadır, bu da ana və uşağın həyatını xilas etmək üçün lazımi şəkildə kompensasiya edilməlidir.

Həmçinin bəzən yenidoğulmuşların hemolitik xəstəliyi olur və onlara erkən diaqnoz qoyulub müalicə edilə bilər. Həmin müalicə proseduru zamanı xəstə uşaqlara çoxlu sayda müxtəlif qan komponentlərinin köçürülməsi lazımdır.

-Gülnar həkim, qanvermənin fayda və zərərləri barədə nə deyə bilərsiniz? Kimlər donor ola bilər?

-Sağlamlığı imkan verən hər kəs qan donoru ola bilər. Qanvermə çox humanist bir addımdır. Hər qan donorluğu çox qiymətli, həyat xilas edən bir hədiyyədir. Qana ehtiyacı olan xəstələr üçün qan vermək həm vacib, həm də savab işdir. Bəzən elə xəstələr olur ki, qan çatışmazlığı nəticəsində həyatını itirir. Hətta elə xəstələr olur ki, onlara vaxtaşırı qan köçürmək lazım gəlir. Qəza zamanı qan itirən xəstələrə və bəzi qan xəstəlikləri zamanı qanköçürməyə daha çox ehtiyac olur. Hər bir sağlam kəs ildə iki dəfə qan verə bilər. Qan vermək insanın sağlamlığı üçün faydalıdır və qan hüceyrələri yenilənir. Çəkisi 50 kiloqram və yaşı 18-65 arasında olan hər bir sağlam adam qan verə bilər.

Qanvermənin faydalarından bəhs edərkən deməliyəm ki, hər qanvermədən sonra orqanizmdə qan hüceyrələri təzələnir, qanda yağın miqdarı, ö cümlədən ürək xəstəlikləri riski 90 faiz azalır. Qan vermək orqanizmi cavanlaşdırır. Sağlam həyat tərzi üçün ildə bir dəfə qan vermək faydalıdır. Qan verən donor özünü yüngül və rahat hiss edir, onun qanyaradıcı orqanları fəaliyyətini gücləndirir və yeni qan yaratmaq üçün hərəkətə başlayır. Qanvermənin zərəri yoxdur, qan verdikdən sonra yüngül başgicəllənmə, ürəkbulanma, titrətmə, tərləmə müşahidə oluna bilər və onlar da tezliklə keçib gedir.

-Maraqlı müsahibəyə görə təşəkkür edirik.

Müsahibəni apardı: Dilarə Zamanova,

Mərkəzi Gömrük Hospitalının PR üzrə mütəxəssisi

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Beynəlxalq Muğam Mərkəzində şair Mahirə Nağıqızının yaradıcılıq gecəsi keçirilib

Mahirə Nağıqızı: Qərbi Azərbaycana qayıdanadək bu istiqamətdə yazıb-yaradacağıq

ADY yaşıl dünya naminə kütləvi iməcilik keçirib

® “Azercell” “Ən Yaxşı Mükafatlandırma və Tanıma Strategiyası” mükafatına layiq görülüb

BDU ilə Əl-Fərabi adına Qazax Milli Universiteti arasında əməkdaşlıq genişləndiriləcək

Vinçentso Montellanın Türkiyə millisindəki gələcəyi müəyyənləşib

İtaliya Albaniyadakı qəbul mərkəzlərinə 70-dək miqrant göndərir

“Zəfər Günü - milli qürur və şərəf tariximiz” mövzusunda elmi-praktik konfrans keçirilib

Azərbaycan modelyerləri “Moda Birliyi” III Beynəlxalq Forumunda iştirak edəcəklər

“Zəfər körpüsü” layihəsi: I və II Qarabağ müharibəsi şəhidlərinin övladları bir araya gətirilib

Nazir müavini: Azərbaycan İstanbulda Beynəlxalq Kitab Sərgisində geniş nümayəndə heyəti ilə təmsil olunur

Azərbaycan İstanbul Beynəlxalq Kitab Sərgisində fəxri qonaq qismində iştirak edir VİDEO

DYP paytaxtın bəzi yollarında hərəkət istiqamətinin dəyişdirilməsi ilə bağlı sürücülərə müraciət edib

Misli Premyer Liqası: “Zirə” səfərdə “Şamaxı”ya qalib gəlib

Britaniyada Mühafizəkarlar Partiyasının yeni lideri seçilib

Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti TDT ölkələri ilə sosial müdafiə sahəsində sazişlərin tezliklə imzalanacağına ümid edir

COP29-la bağlı nəqliyyatın idarə olunması üzrə növbəti monitorinqlər keçiriləcək

Dünya şahmatında yeni rekord qeydə alınıb

Gürcü deputat: COP29-un Bakıda təşkili Azərbaycanın bütün dünyada əhəmiyyətli ölkə olduğunu sübut edir

“ASAN xidmət” mərkəzlərində alternativ enerjidən istifadə olunacaq

Azərbaycan XXX Minsk Beynəlxalq Kinofestivalında təmsil olunur

Azərbaycan Cənubi Qafqazın iqtisadi və hərbi təhlükəsizliyində önəmli aktor kimi çıxış edir ŞƏRH

Qobustan Milli Tarix-Bədii Qoruğuna infotur təşkil olunub

Rusiyalı alim: Bakı COP29-un keçirilməsi üçün ən əlverişli məkandır

Tanınmış futbolçu ilə baş məşqçi arasında qalmaqal yaşanıb

“Malayziyadan görünən Şuşa” filmi ingilis dilində təqdim edilib

Döyüş meydanındakı Qələbənin diplomatiya müstəvisində davam etdirilməsi uğurlu siyasətin məntiqi nəticəsidir ŞƏRH

Rusiyada Xəzərin çirklənməsinin yeni mənbələrini aşkar ediblər

Qərb Azərbaycanın xoş niyyətinə zərbə vurmağa çalışır ŞƏRH

Türkiyəli ekspert: Qlobal temperatur artımı əsrin sonunda 3 dərəcə Selsiyə çata bilər

COP29 Azərbaycanın qlobal reytinqini daha da gücləndirəcək - RƏY

Xalqımızın şərəfli qəhrəmanlıq səhifəsi ŞƏRH

Vaşinqton ştatında seçki təhlükəsizliyini Milli Qvardiya təmin edəcək

Türkiyə klubu Olimpiya çempionu olan voleybolçunu yenidən transfer edəcək

“Elm və texnologiya” təqaüdünə layiq görülmüş tələbələrlə görüş keçirilib

Professor: İnklüziv inkişaf müasir dövrdə dövlət idarəçiliyinin mexanizmi kimi qiymətləndirilir

Serbiyada dəmiryolu stansiyasındakı qəzada ölənlərin sayı artıb

Qazaxıstan mediası: COP29 Azərbaycana böyük imkanlar yaradır

“Azərbaycan folklorunda təbiət kultu” - elmi konfrans

Azərbaycan alimləri II beynəlxalq elmi-ekspert forumunda iştirak ediblər

DİN əməkdaşları Zəfər Günü ilə əlaqədar növbəti ağacəkmə kampaniyası keçiriblər

Fransada xəstəxana böhranı dərinləşir

® “Birbank Umico” kart sahibləri noyabrda “Birbank” tətbiqində 3 kateqoriya seçimi ilə daha çox “Umico” bonusları qazanacaqlar

Türkiyə və Azərbaycanın pediatrları ən aktual elmi yenilikləri müzakirə ediblər

Futbol üzrə Çin Superliqasının qalibi müəyyənləşib

Sabah bəzi yerlərdə yağış yağacaq VİDEO

Binəqədidə unlu və kremli qənnadı məmulatlarının istehsalı müəssisəsində nöqsanlar aşkarlanıb

Əfsanəvi basketbolçunun uğuru təkrarlanıb

Kişineu şəhər meri COP29 barədə məlumatlandırılıb

İspaniyalı nazir: Bu fəlakətin krallıq tarixində bənzəri yoxdur

Bakıda mərkəzi küçələrdən birində avtomobillərin hərəkətinə qısamüddətli məhdudiyyət qoyulub

Harrisin səsvermədə tərəddüd edən ştatlarda qələbə üçün yetərli dəstəyi var

Qərbin COP-un ev sahiblərini hədəf alan böhtan kampaniyaları məqsədlərə nail olunmasını çətinləşdirir TƏHLİL

Gələn il Şuşa və Xankəndidə çövkən yarışları keçiriləcək

Azərbaycan millisinin seçmə mərhələ oyunları üçün heyəti bəlli olub

BMT: Jurnalistlərin qətlinin 50 faizdən çoxu münaqişə və böhran zonalarında baş verib

Qubada “İlk tibbi yardım həyat xilas edir” adlı fləş-mob keçirilib VİDEO

Cəbrayılda əmək yarmarkası keçiriləcək - 5 müəssisə tərəfindən 125 vakansiya

Ağ ev Cozef Baydenin nitqinin stenoqramını dəyişib

Dövlət Akademik Filarmoniyasında Anton Bruknerin 200 illiyinə həsr olunmuş konsert təşkil edilib

COP29 Azərbaycan Əməliyyat Şirkəti “AzStateNet” dövlət şəbəkəsinə qoşulub

“Məhəmməd Füzuli yaradıcılığı Şərq ədəbiyyatı kontekstində” - seminar

“Cumhuriyet” qəzeti: COP29 insan sağlamlığı və planetin gələcəyi baxımından ilin əsas hadisəsidir

Ötən ay COP29-la bağlı 11 saxta informasiya resursu bloklanıb

Vətən müharibəsinin xronikası: 2 noyabr

ABŞ və Hindistan birgə hərbi təlimlərə başlayır

“Mançester Yunayted”in yeni baş məşqçisi: “Mənə 3 gün vaxt verildi, dedilər, ya indi, ya da heç vaxt”

Başqa bir Xorvatiya: Medjimurye xəzinələri

Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş olması enerji təchizatçısı kimi onun qonşu və Avropa ölkələri üçün imicini gücləndirir – MÜSAHİBƏ

Bakıda yorğa atların ölkə çempionatına start verilib

Polis 31 kiloqram narkotik vasitə aşkar edib VİDEO

Dövlət Xidməti: COP29 trafikinin kiberhücumlara və anomal hadisələrə qarşı mütəmadi monitorinqi təşkil edilib

COP29 günlərində Bakıda 2-ci Yüksək Səviyyəli Nazirlər Dialoqu keçiriləcək

Azərbaycan neftinin qiyməti 75 dollara yaxınlaşır

Hokkeyin 3x3 növü Qış Olimpiya Oyunlarının proqramına daxil edilə bilər

Londonda Azərbaycan-Türkiyə qardaşlıq axşamı təşkil edilib VİDEO

Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyində qanvermə aksiyası təşkil olunub

“Abşeron”un baş məşqçisi: “Azərreyl”dən ötənilki finalın revanşını aldıq

FHN uşaqların təhlükəsizliyi ilə bağlı əhaliyə müraciət edib VİDEO

Teatr sənətinin vurğunu – Hökümə Qurbanova

Bu gün görkəmli bəstəkar Emin Sabitoğlunun doğum günüdür

Respublika Şahmat Mərkəzinə direktor təyin edilib

Bu gün Misli Premyer Liqasında daha bir oyun keçiriləcək

Dünya birjalarında neft bahalaşıb

COP29 tarixlərində nəqliyyatın idarə olunması planının təqdimatına dair brifinq keçirilib

Heydər Əliyev Mərkəzində italiyalı heykəltaraş Lorenso Kuinnin “Təbiətdə tarazlıq” sərgisi açılıb

Florida Universiteti: ABŞ seçkilərində təxminən 70 milyon vətəndaş səs verib

ABŞ Yaxın Şərqə əlavə qüvvələr göndərəcək

Qədir Xəlilov: Əsas məqsədimiz 44 gündə yazılan qəhrəmanlıq dastanını daim gənclərin yaddaşında canlandırmaqdır

Yeni diaqnostik cihaz qan nümunəsi olmadan malyariyanı aşkar edir

Avroliqa: “Fənərbağça” “Partizan”a qalib gəlib

Almaniya Bundesliqası: Son çempion doğma meydanda xal itirib

Bir ayaqda tarazlıq sinir-əzələ yaşlanmasından xəbər verir - TƏDQİQAT

BDU və ARB 24-ün birgə layihəsi olan növbəti “NewsLab” təlim proqramı yekunlaşıb

Rusiya Bankı: Moskva Asiya tərəfdaşları ilə yaxınlaşmaq üçün COP29 platformasından istifadə edə bilər

Əhməd Cavad İnstitutunun direktoru: “Xarıbülbül” bütün türk dünyasının rəmzidir

Qarabağ Zəfərinin ildönümü münasibətilə İstanbulda təhsil alan tələbələrimiz arasında futbol turniri keçirilir

Moldovanın Baş naziri: Ölkə vətəndaşları səsvermə öncəsi ölüm təhdidləri alırlar

Azərbaycan “Şum” Ümumrusiya Gənclər Təhsil Forumunda təmsil olunub

Misli Premyer Liqası: “Qarabağ” və “Neftçi” xal itirib