Bakı, 25 noyabr, AZƏRTAC

Azərbaycan həmkarlar ittifaqlarının yaranmasının 110 illiyi münasibətilə noyabrın 25-də təntənəli yubiley mərasimi keçirilib. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ictimai-siyasi məsələlər üzrə köməkçisi Əli Həsənov mərasimdə çıxış edərək deyib:

-Sənayeləşmə dövründə Avropada meydana gələn həmkarlar hərəkatı ötən müddətdə böyük inkişaf yolu keçib, insan hüquq və azadlıqlarının, xüsusilə də əmək hüquqlarının qorunması sahəsində mühüm nailiyyətlər qazanıb.

Azərbaycanda da həmkarlar təşkilatları XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində Rusiya imperiyasının sənaye mərkəzlərində gedən ictimai-siyasi və iqtisadi proseslər, habelə insanların sosial problemlərinin həlli məsələsinin aktuallaşdığı bir dövrdə yaranmağa başlayıb. Artıq XX əsrin əvvəllərində neft hasilatının artması, böyük sənaye müəssisələrinin yaranması nəticəsində Bakı şəhəri sürətli inkişaf dövrünə qədəm qoyub və qısa zamanda Rusiya imperiyasının əsas iqtisadi mərkəzlərindən birinə çevrilib. Həmin dövrdə dünyanın iqtisadi mərkəzlərində gedən ümumi meyillərə uyğun olaraq neft sənayesində çalışan böyük işçi qüvvəsinin əmək hüquqlarının qorunması məsələsi də aktuallaşıb. Təsadüfi deyil ki, Bakı fəhlələrinin 1904-cü ildə keçirilən ümumi tətili həmin dövrdə Rusiya imperiyasında ən böyük kütləvi etiraz aksiyası kimi tarixə düşüb. 1905-ci ildə ilk həmkarlar təşkilatlarının yaranmasını da bu prosesin məntiqi nəticəsi hesab etmək olar. Sonrakı dövrdə Azərbaycanda həmkarlar hərəkatı əməyin bütün növlərini əhatə edərək işçilərin hüquqlarının müdafiəsi sahəsində nüfuzlu və təsirli bir instituta çevrilib.

Azərbaycan dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra həmkarlar hərəkatı öz inkişafının yeni mərhələsinə qədəm qoyub, həmkarlar ittifaqlarının fəaliyyəti yeni məzmun kəsb edib. 1993-cü ildə yenidən hakimiyyətə qayıdan ümummilli lider Heydər Əliyev həmişə həmkarlar təşkilatlarına diqqət və qayğı ilə yanaşıb, onların inkişafına böyük önəm verib. Ulu Öndər həmkarlar hərəkatını müxtəlif siyasi qüvvələrin təsirindən qoruyub, onların uzun illər ərzində yaradılan maddi-texniki bazasının dağıdılmasının qarşısını alıb. Məhz həmin dövrdən başlayaraq həmkarlar ittifaqlarının təşkili, idarə olunması və fəaliyyətində ideoloji amillərin təsiri aradan qaldırılıb, inzibati amirlik metodlarından imtina edilib, demokratik prinsiplərin tətbiqinə başlanıb və Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasının yaradılmasına hər cür dəstək verilib. 1994-cü ildə “Həmkarlar İttifaqları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun qəbulu ilə bu qurumun cəmiyyətimizdəki fəaliyyətinin müasir və demokratik prinsiplər əsasında tənzimlənməsinin hüquqi bazası formalaşdırılıb.

Hazırda Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyasına iqtisadiyyat, mədəniyyət, təhsil, səhiyyə, dövlət qulluğu və digər fəaliyyət istiqamətlərini əhatə edən çoxsaylı həmkarlar ittifaqları komitələri və federasiyaları daxildir. Konfederasiyanın ətrafında birləşən sahə həmkarlar ittifaqı üzvlərinin sayı təxminən 2 milyona yaxındır. Bu da Azərbaycan həmkarlar ittifaqlarının ən kütləvi, eyni zamanda, mütəşəkkil bir ictimai qüvvə olduğunu göstərir. Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası sosial tərəfdaşlıq, sosial təminat, əməyin mühafizəsi, əmək hüquqlarının qorunması ilə bağlı ardıcıl və müntəzəm tədbirlər həyata keçirir.

Müstəqillik dövründə AHİK-in beynəlxalq əlaqələri də yaranıb və genişlənib, qurum Beynəlxalq Əmək Təşkilatı və Beynəlxalq Azad Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası kimi nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların üzvü olub.

İnsan hüquq və azadlıqlarının təmin olunmasını ali məqsədi hesab edən Azərbaycan dövləti müasir dövrdə vətəndaşlarımızın iqtisadi və sosial mənafelərinin, əmək hüquqlarının qorunması sahəsində həmkarlar ittifaqlarının roluna böyük əhəmiyyət verir. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti, Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası və Azərbaycan Respublikası Sahibkarlar (İşəgötürənlər) Təşkilatları Milli Konfederasiyası hər il ölkənin sosial-iqtisadi siyasətinin reallaşmasında razılaşdırılmış mövqelərini və birgə fəaliyyəti müəyyən edən Baş Kollektiv Saziş imzalayırlar.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev həmkarlar təşkilatlarının cəmiyyətdəki rolunun yüksəldilməsini vacib hesab edir. İmzalanmış fərman və sərəncamlar, həmçinin həmkarlar təşkilatları sahəsində çalışan işçilərin yüksək dövlət mükafatları ilə təltif edilməsi dövlətimizin başçısının bu sahəyə ardıcıl diqqət və qayğısının əyani təzahürüdür. Digər tərəfdən, ölkə qanunvericiliyinə, o cümlədən Əmək Məcəlləsinə edilmiş mütərəqqi dəyişikliklər işçilərin hüquqlarının daha səmərəli qorunması üçün həmkarlar təşkilatlarına yeni imkanlar yaradır.

Sevindirici haldır ki, Azərbaycan həmkarlar təşkilatlarının üzvləri onlara göstərilən dövlət qayğısını yüksək qiymətləndirir, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin fəaliyyətini təqdir edir və dəstəkləyirlər. Təsadüfi deyil ki, AHİK prezident seçkilərində cənab İlham Əliyevin prezident postuna namizədliyinin irəli sürülməsi təşəbbüsü ilə çıxış edib.

Qeyd edim ki, Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi məqsədyönlü və müstəqil siyasət nəticəsində Azərbaycan dinamik inkişaf edən, güclü iqtisadiyyata malik ölkəyə çevrilib. Liberal iqtisadi islahatların davam etdirilməsi, investisiyaların təşviqi, məqsədli dövlət proqramlarının reallaşdırılması nəticəsində son 10 ildə ölkə iqtisadiyyatı 3 dəfədən çox artıb, işsizlik və yoxsulluğun səviyyəsi 5 faizə enib, respublikada sosial və iqtisadi infrastruktur yenidən qurulub, əhalinin rifahı əsaslı şəkildə yüksəlib. 2003-cü ildən bu günədək Azərbaycanda minlərlə istehsal müəssisəsi yaradılıb, 1,4 milyon yeni iş yeri açılıb. Yeni yaradılan iş yerlərinin əksəriyyəti özəl sektorun payına düşür. Hesab edirəm ki, bütün bu reallıqları nəzərə alaraq, AHİK əmək prosesinə cəlb olunan vətəndaşların iş şəraitinin yaxşılaşdırılması, onların sosial problemlərinin həlli və əmək hüquqlarının təmin olunması üçün ardıcıl və məqsədyönlü tədbirləri davam etdirməlidir. Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası Azərbaycanda fəaliyyət göstərən transmilli şirkətlərlə əməkdaşlıq məsələlərinə diqqəti artırmalı, əməyin təşkili və sosial problemlərin həlli sahəsində qabaqcıl dünya təcrübəsini dərindən öyrənməli və tətbiq etməlidir.

Əminəm ki, AHİK qarşıdan gələn dövrdə də öz missiyasını uğurla davam etdirəcək və üzərinə düşən vəzifələrin öhdəsindən layiqincə gələcək.