Bakı, 30 aprel, AZƏRTAC

İnsan ömrü boyu təbiətlə sıx təmasda yaşayır, onun nemətlərindən yararlanır, yaşam şəraitini və sağlamlığını onun hesabına təmin edir. Canlılara xas bioloji ritm insanda daha mükəmməldir. Havanın temperaturu, nəmliliyi, atmosfer təzyiqi insanın əhvalına, əmək qabiliyyətinə güclü təsir göstərir. Həmin faktorlardan düzgün faydalanaraq qidamızda, geyimimizdə, iş və istirahət rejimlərimizdə uyğun dəyişikliklər etməklə gündəlik fəaliyyətimizdə, təhsilimizdə, həm də infeksion xəstəliklərlə mübarizədə böyük uğurlar qazana bilərik.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bunu Azərbaycan Tibb Universitetinin yoluxucu xəstəliklər kafedrasının dosenti Ələsgər Vəliyev deyib.

Mütəxəssis bildirib ki, yaz fəsli insan orqanizmi üçün ən həssas dövrdür. Qışda günəşin zəif təsiri, qidalarda vitaminlərin çatışmazlığı, nəmişlik, soyuq və s. orqanizmin müqavimət qüvvələrini bir qədər tükədir, onun xarici mühitin yeni təsirlərinə uyğunlaşmasını çətinləşdirir. İlk növbədə yaz fəsli üçün ənənəvi olan allergik xəstəliklər, allergik rinit, ot qızdırması, övrə, bronxial astmaya daha çox rast gəlinir. Bu zaman burun seliyinin, göz yaşının artması, bəzən qızdırma və dəri səpkiləri bəzi infeksion xəstəliklərə görə şübhə yarada bilər. Bununla yanaşı, yazda yuxarı tənəffüs yollarının müxtəlif mikroblar tərəfindən törədilən kəskin iltihab xəstəlikləri - rinit, faringit, angina, xroniki iltihab ocaqlarının aktivləşməsi, habelə virus və bakterial mənşəli xəstəliklər - qrip və ona oxşar xəstəliklər, meninqokokk infeksiyası və s. ilə xəstələnmə də çoxalır.

Təəssüf ki, hələ bu infeksiyalara qarşı xüsusi mübarizə vasitəsi - effektiv peyvənd olmadığı üçün biz “suda boğulanın xilası onun öz əlindədir” - prinsipinə uyğun davranmalı oluruq. Yəni bədəni möhkəmləndirmək - keyfiyyətli qidalanmaq, açıq havada olmaq, idman, bədənin təmizliyi, belə xəstəliklərdən uzaq durmaq, başqalarını yoluxdurmamaq üçün xəstələndikdə təcrid olunmaq və s. kimi ümumi tədbirlərə əməl etmək məcburiyyətində qalırıq.

Koronavirus infeksiyası əsasən respirator xəstəliklərə aid edilsə də, o, xarici mühitdə, xüsusilə soyuq şəraitdə nisbətən çox “yaşadığı” üçün təmas və məişət əşyaları ilə yoluxması da ehtimal edilir. Məlum olduğu kimi bu yolla bir çox kəskin bağırsaq infeksiyaları da yayılır".

Ə.Vəliyevin sözlərinə görə, koronavirus pandemiyası başlayandan bəri digər kəskin infeksion xəstəliklər, xüsusilə aydın kliniki mənzərəyə malik olan respirator virus infeksiyalarına çox az rast gəlinir. Bu, açıq-aşkar fakt olsa da, elmi cəhətdən çətin izah olunan bir haldır: "Qədimdən belə bir deyim olub: “Taun pandemiyası zamanı hamı taunla xəstələnib”. Keçən əsrin 70-ci illərində respublikamızın bir rayonunda vəba yayılmışdı. Bu zaman yay-payız mövsümü üçün ənənəvi olan digər kəskin bağırsaq infeksiyaları ilə xəstələnmə yox dərəcəsində idi. Baxmayaraq ki, vəba kimi şigelloz, qarın yatalağı, amöbiaz da su ilə asan yayılır. Mikroblar arasındakı bu rəqabətlər, avtoritizm və ya liderlik xüsusiyyəti elmi axtarışlar üçün də bir mövzu ola bilər.

Koronavirus infeksiyasından qorunmaq üçün təklif olunan tədbirlər çox effektli ola bilərdi. Lakin əvvəllər bu xəstəliyin əhali tərəfindən qeyri-ciddi qəbul olunmasının şahidi olduq. Xəstəliyin getdikcə geniş yayılması, ölüm təhlükəsinin hər bir şəxsə daha çox yaxınlaşması vəziyyətin heç də sadə olmadığını göstərdi. Bununla belə yenə də fərdi mühafizə tədbirləri bəzi insanlar üçün “fərdi” olaraq qaldı. Yaxşı ki, tibbin böyük ciddi cəhdləri nəticəsində xəstəliyin yayılmasına qarşı etibarlı nəzarət üsulu, yəni peyvəndlənmə işi özünü yetirdi. Ancaq bilməliyik ki, heç bir peyvənd yoluxmanın qarşısını tamamilə ala bilməz. Koronavirus infeksiyasına qarşı peyvənd müasir təbabətin ən böyük uğurudur və hər bir şəxs bu tədbirdən yararlanmalıdır. Artıq bu danılmaz faktdır ki, koronavirus infeksiyasına qarşı peyvənd xəstələnmə ehtimalını yüksək dərəcədə azaldır, xəstələnənlər isə onu xeyli yüngül keçirirlər. Peyvəndlə birlikdə fərdi qorunma tədbirləri koronavirus infeksiyası ilə xəstələnmə ehtimalını demək olar ki, heçə endirir. Ona görə də peyvəndlənməni mübahisə mövzusuna çevirməyin heç bir elmi əsası yoxdur.

İnsan sağlamlığının qorunması üçün ən ucuz başa gələn, ən effektiv tədbir profilaktikadır. Məhz planlı profilaktikanın əvəzolunmaz xidmətidir ki, respublikamızda difteriya, vərəm, poliomielit, göy öskürək, tetanus kimi qorxulu xəstəliklərlə mübarizədə böyük uğurlar qazanılıb. Heç şübhəsiz ki, belə uğurlu nəticəni biz alternativsiz mübarizə vasitəsi olan peyvəndlənmə ilə koronavirus infeksiyasına da qarşı əldə edəcəyik".