RƏSMİ XRONİKA
VERGİLƏR NAZİRİ FAZİL MƏMMƏDOVUN ÇIXIŞI
-Hörmətli cənab Prezident!
Yüksək iqtisadi artım göstəricisinə görə dünya ölkələri arasında ön sıralarda qərarlaşan Azərbaycanın iqtisadiyyatında baş verən tərəqqi, dirçəliş digər sahələrdə olduğu kimi, vergi sistemində də islahatların aparılmasına, bu sahədə inkişafı təmin edə biləcək çevik vergi siyasətinin həyata keçirilməsinə təkan vermişdir. Görülən işlərin nəticəsi olaraq, 2006-cı ilin dörd ayında vergi orqanları tərəfindən 649,6 milyon manat proqnoza qarşı dövlət büdcəsinə 761,5 milyon manat vəsaitin daxil olması təmin edilmiş, proqnoza 117,2 faiz əməl olunmuşdur. Hesabat dövründə büdcəyə daxil olmuş vəsaitlərin həcmi 2005-ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 345,8 milyon manat və ya 83,2 faiz çoxdur.
Neft sektoru üzrə büdcəyə 383,4 milyon manat proqnoza qarşı 443,2 milyon manat, qeyri-neft sektoru üzrə isə 266,2 milyon manat proqnoza qarşı 318,2 milyon manat vəsaitin daxil olması təmin edilmişdir. 2005-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə, 2006-cı ilin dörd ayında neft sektoru üzrə daxilolmalar 303 milyon manat və ya 216 faiz, konsorsiumlar istisna olmaqla, qeyri-neft sektoru üzrə daxilolmalar isə 35,8 milyon manat və ya 21,3 faiz təşkil etmişdir.
2006-cı ilin dörd ayında vergi daxilolmalarında belə yüksək artıma əsası ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş neft strategiyasının reallaşdırılmasının müsbət nəticələri və cənab Prezident, Sizin rəhbərliyiniz altında iqtisadiyyatın dinamik inkişafı sayəsində nail olunmuşdur.
Məruzə edərək bildirirəm ki, artıq 2006-cı ilin aprelindən başlayaraq, Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda “Azəri”, “Çıraq” yataqlarının və “Günəşli” yatağının dərinlikdə yerləşən hissəsinin birgə işlənilməsi və neft hasilatının pay bölgüsü haqqında sazişdə iştirak edən podratçı şirkətlər dövlət büdcəsinə mənfəət vergisi ödəyirlər. Bu şirkətlər tərəfindən 2005-ci ilin yekununa görə 93,8 milyon manat, 2006-cı ilin birinci rübü üzrə 119,4 milyon manat, ümumilikdə isə 213,2 milyon manat mənfəət vergisi hesablanaraq ödənilmişdir. Həmin dövr ərzində dövlət büdcəsinə bp/Amoko şirkəti tərəfindən 128,7 milyon manat, Yunokal/Xəzər şirkəti tərəfindən 40, 5 milyon manat, Türk Petrolları Anonim Ortaqları Şirkəti TPAO tərəfindən 21,7 milyon manat, “İmpeks” şirkəti tərəfindən 11,6 milyon manat və Statoyl/Abşeron şirkəti tərəfindən 10,7 milyon manat mənfəət vergisi ödənilmişdir.
Ölkəmizin, eləcə də Cənubi Qafqaz regionunun iqtisadi inkişafında müstəsna rol oynayacaq Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac boru kəmərinin işə düşməsi ilə 2006-cı ilin sonunadək həmin şirkətlər, eləcə də bu sazişdə iştirak edən digər iştirakçılar - “Ekson”, “Amerada Hess” və “İtoçu” tərəfindən əlavə olaraq dövlət büdcəsinə 400 milyon manatdan artıq mənfəət vergisinin ödənilməsi gözlənilir.
Neft sektorunun bütövlükdə ölkə iqtisadiyyatının lokomotivinə çevrilməsi qeyri-neft sektorunda da sürətli inkişafı təmin etmişdir. Belə ki, vergi orqanları tərəfindən təqdim olunmuş bəyannamələrin təhlili göstərir ki, 2005-ci ildə vergi ödəyicilərinin bir çox parametrlər üzrə iqtisadi vəziyyəti yaxşılaşmışdır. Vergi ödəyicilərinin ümumi dövriyyələri 2004-cü ilə nisbətən 2005-ci ildə 3,1 milyard manat və ya 23,5 faiz artaraq, 16,3 milyard manat təşkil etmişdir. 2005-ci ildə müəssisələrin maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşması nəticəsində 5358 hüquqi şəxs ili mənfəətlə başa vurmuşdur. Respublikada sosial-iqtisadi səviyyənin daha da yüksəlməsi və iqtisadiyyatın dinamik inkişafı vergi ödəyicilərinin rentabelliyinin artmasına və onların büdcə qarşısında öhdəliklərinin yerinə yetirilməsinə müsbət təsir göstərmişdir.
Bir məlumatı da qeyd etmək istərdim ki, 2005-ci ilin yekunlarına görə, respublika üzrə mənfəət və gəlir vergisi bəyannaməsini təqdim etməli olan 13 min 148 vergi ödəyicisindən 12 min 242-si hesabatlarını vergi orqanlarına vaxtında təqdim etmişlər. Bəyannamələrin könüllü təqdim olunması səviyyəsi 2005-ci ilə nisbətən 3,8 faiz artaraq 93,1 faiz təşkil etmişdir. Bu da inkişaf etmiş ölkələrin müvafiq göstəricilərinə uyğundur.
Nazir antiinflyasiya tədbirlərinin gücləndirilməsi, vergi qanunvericiliyini pozanlara qarşı mübarizə, vergi ödəyicilərinin maarifləndirilməsi və onların hüquqlarının müdafiəsi sahəsində görülən işlər və nəzərdə tutulan tədbirlər barədə də geniş məlumat verdi.
