Layiqli əməyin təminatı, sağlam əmək şəraitinin təmin edilməsi Azərbaycanda dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biridir

Bakı, 28 aprel, AZƏRTAC

Beynəlxalq Əmək Təşkilatı (BƏT) 2003-cü ildə aprelin 28-ni Ümumdünya Əməyin Mühafizəsi Günü elan edib. Məqsəd iş yerlərində təhlükəsiz və sağlam əmək şəraitinin yaradılmasına ictimaiyyətin diqqətinin artırılmasıdır. Builki Ümumdünya Əməyin Mühafizəsi Günü üçün “Sağlam və təhlükəsiz iş şəraiti əməyin mühafizəsinin əsas prinsipi və işçinin hüququdur” devizi müəyyən edilib.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsindən AZƏRTAC-a verilən məlumata görə, layiqli əməyin təminatı, iş yerlərində təhlükəsiz və sağlam əmək şəraitinin təmin edilməsi Azərbaycanda dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biridir. Ötən dövrdə ölkəmiz BƏT-in əsas işçi hüquqları ilə bağlı 58 Konvensiyasını (o cümlədən əməyin mühafizəsi ilə əlaqədar Konvensiyalarını) və bir protokolunu, bu ilin fevral ayında isə “Əməyin Təhlükəsizliyi və Gigiyenası haqqında” Konvensiyasını ratifikasiya edib. Həmçinin BƏT-lə birgə növbəti və BMT və Azərbaycan arasında Dayanıqlı İnkişaf üzrə Əməkdaşlığa dair Çərçivə Sənədinə uyğun Layiqli Əmək üzrə yeni Ölkə Proqramı layihəsi hazırlanır. Beləliklə, Azərbaycanda əməyin mühafizəsi ilə bağlı mütərəqqi beynəlxalq yanaşmalara əsaslanan qanunvericilik yaradılaraq daim təkmilləşdirilir.

Milli qanunvericilikdə sağlam, təhlükəsiz əmək şəraitində işləmək işçinin əsas hüquqlarından biri kimi təsbit olunub. Ölkəmizin Əmək Məcəlləsində ayrıca bir fəsil əməyin mühafizəsi normalarını, əməyin mühafizəsi hüququnun həyata keçirilməsi üçün təminatları və s. əhatə edir. Məcəlləyə əsasən, əmək müqaviləsinin bağlanması şərtləri əməyin mühafizəsi normalarının tələblərinə uyğun olmalı, müqavilədə işəgötürənin işçinin sağlam, təhlükəsiz əmək şəraitinə təminat verməsi öhdəliyi qeyd olunmalıdır.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidmətinin fəaliyyət istiqamətlərindən biri də iş yerlərində təhlükəsiz, sağlam əmək şəraitinin yaradılmasına nail olunmasıdır. İşəgötürənlərlə bu istiqamətdə sosial dialoq müstəvisində işlər aparılır, onların və işçilərin iştirakı ilə ardıcıl maarifləndirmə tədbirləri həyata keçirilir. Həmçinin vətəndaş müraciətləri obyektiv şəkildə araşdırılaraq, əməyin mühafizəsi tələblərinin pozulması faktları aşkar edildikdə həmin hüquq pozuntularının aradan qaldırılması üçün tədbirlər görülür, əməyin mühafizəsi normalarının tətbiqində işəgötürənlərə metodiki dəstək verilir.

Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidmətinin tabeliyində yaradılmaqda olan Əməyin Mühafizəsi Mərkəzi də əmək hüquqları, əməyin mühafizəsi və təhlükəsizliyi sahəsində məsləhət xidmətləri göstərməklə, əməyin mühafizəsi üzrə standart, norma və qaydaların müəssisələrdə tətbiqinə mühüm dəstək göstərəcək. Son illərdə təsis edilən Əməyin Təhlükəsizliyinin Standartlaşdırılması üzrə Texniki Komitə tərəfindən isə əmək və peşə sahəsində beynəlxalq tələblərə cavab verən milli standartların hazırlanması işləri aparılır.

İstehsalatda bədbəxt hadisələrdən icbari sığorta sahəsində işçi hüquqlarının təminatına da elektron sistem üzərindən daimi nəzarət həyata keçirilir. Ümumilikdə əmək qanunvericiliyinə, o cümlədən əməyin mühafizəsi üzrə qanunvericiliyin tələblərinə əməl olunmasına dövlət nəzarəti sahəsində innovativ həllərin, müasir texnologiyaların, qabaqcıl dünya təcrübəsinə uyğun risk əsaslı yanaşma modellərinin, ədalətli və şəffaf nəzarət mexanizmlərinin tətbiqi əsas prioritetlərdən birinə çevrilib. 2022-ci ildə istifadəyə verilən “Əmək və Məşğulluq” altsistemi isə mühüm innovativ nailiyyət olmaqla əmək münasibətləri üzrə bütün əməliyyatların rəqəmsal müstəviyə keçidini, xidmətlərin çevikliyini, şəffaflığını təmin edən vahid əmək münasibətləri platformasıdır.