RƏSMİ XRONİKA
QARA DƏNİZ İQTİSADİ ƏMƏKDAŞLIQ TƏŞKİLATININ ZİRVƏ GÖRÜŞÜ
![QARA DƏNİZ İQTİSADİ ƏMƏKDAŞLIQ TƏŞKİLATININ ZİRVƏ GÖRÜŞÜ](/files/2007/2/1200x630/148698935676913027_1200x630.jpg)
AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri xəbər verir ki, iyunun 25-də İstanbulun Çırağan sarayında Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatına (QİƏT) üzv olan ölkələrin dövlət və hökumət başçılarının qurumun 15 illiyinə həsr edilmiş zirvə görüşü keçirilmişdir.
Zirvə görüşündə təşkilatın üzvü olan 12 ölkənin və müşahidəçi statusuna malik 13 ölkənin təmsilçiləri - Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Türkiyə Prezidenti Əhməd Necdət Sezər, Rusiya Prezidenti Vladimir Putin, Ukrayna Prezidenti Viktor Yuşşenko, Rumıniya Prezidenti Trayan Besesku, Moldova Prezidenti Vladimir Voronin, Bolqarıstan Prezidenti Georgi Pırvanov, Serbiya Prezidenti Boris Tadiç, Gürcüstan Prezidenti Mixail Saakaşvili, Yunanıstanın Baş naziri Konstantinos Karamanlis, Albaniyanın Baş naziri Sali Berişa, Slovakiyanın, Ermənistanın xarici işlər nazirləri, habelə ABŞ-ın, BMT-nin, Avropa İttifaqının, ATƏT-in, Dünya Bankının, Dünya Ticarət Təşkilatının nümayəndələri iştirak edirdilər.
Zirvə görüşünü Türkiyənin və xarici ölkələrin 489 mətbuat nümayəndəsi işıqlandırırdı.
Xatırladaq ki, mənzil qərargahı İstanbulda yerləşən QİƏT 1992-ci ilin iyulunda yaradılmışdır. QİƏT-in inkişaf strategiyası 1995-ci ilin iyununda Buxarestdə və 1998-ci ilin iyununda Yaltada keçirilən zirvə görüşlərində müəyyənləşdirilmişdir. Yaltada təşkilatın nizamnaməsi qəbul olunmuşdur.
Təşkilata sədrlik ildə iki dəfə rotasiya yolu ilə dəyişir. Bu ilin mayından oktyabrınadək QİƏT-in sədri Türkiyədir.
Türkiyə Prezidenti Əhməd Necdət Sezər zirvə görüşünü açaraq iştirakçıları salamladı, QİƏT-in ötən 15 ildə keçdiyi yolu xatırlatdı. O, təşkilatın məram və məqsədlərinə uyğun fəaliyyət göstərdiyini, əsas məqsədin iqtisadi işbirliyinin genişləndirilməsi, üzv ölkələr arasında dialoqun gücləndirilməsi, bölgədə təhlükəsizliyin və sabitliyin qorunması, habelə azad bazar iqtisadiyyatına keçən ölkələri dəstəkləmək olduğunu bildirdi.
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev zirvə görüşündə çıxış etdi.
Bolqarıstan, Gürcüstan, Moldova, Rumıniya, Rusiya, Serbiya, Ukrayna və digər ölkələrin dövlət və hökumət başçıları çıxışlarında QİƏT çərçivəsində möhkəm işbirliyi yaratmaq yönündə istək və iradlarını ifadə etdilər, 300 milyondan çox əhalinin yaşadığı məkanı birləşdirən bu təşkilatın perspektivlərindən danışdılar. Bildirildi ki, bölgənin iqtisadi və insani potensialı, enerji ehtiyatları və nəqliyyat dəhlizləri kimi strateji məsələlər dünyanın diqqət mərkəzindədir və bu QİƏT-ə marağı daha da artırır.
Vurğulandı ki, QİƏT-lə Avropa İttifaqı arasında işbirliyini konkretləşdirmək üçün nəzərdə tutulan ilk tədbir bu ilin oktyabr ayında, Türkiyənin sədrliyi dövründə nazirlər səviyyəsində keçiriləcəkdir. QİƏT-in BMT-nin İnkişaf Proqramı ilə imzaladığı əməkdaşlıq sazişi bölgədə əməkdaşlıq və inkişafa mühüm töhfə verəcəkdir.
Çıxış edənlər regional əməkdaşlığa və yeni layihələrin icrasına mane olan təhdidlərin aradan qaldırılmasının, ölkələrin ərazi bütövlüyünə hörmətlə yanaşılmasının, dünyanın və Avropanın enerji təhlükəsizliyinə öz töhfəsini verən ölkələrin mövqeyinin dəstəklənməsinin zəruriliyini, çoxtərəfli iqtisadi əməkdaşlığın daha da genişləndirilməsinin əhəmiyyətini vurğuladılar.
Ermənistanın xarici işlər naziri Vartan Oskanyan çıxışında Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı faktları saxtalaşdırmağa cəhd etdi. O bildirdi ki, artıq hər şey arxada qalıb, Azərbaycan Dağlıq Qarabağdakı insanların rahat yaşaması üçün şərait yaratmalıdır.
Azərbaycan Prezidenti İLHAM ƏLİYEV növbəti dəfə söz alaraq, erməni nazirin saxtakarlığına aydınlıq gətirdi:
- İlk növbədə, onu demək istərdim ki, müharibə bitməyib ki, qələbədən danışaq. Bu, sadəcə birinci mərhələ idi ki, müxtəlif səbəblərdən müvəqqəti üstünlük əldə edilibdir. Bu vəziyyət uzun sürə bilməz. Münaqişənin həlli ilə bağlı bizim mövqeyimiz aydındır və beynəlxalq hüquqa əsaslanır. Təşkilatımızın bütün üzv ölkələri,- birindən başqa,- ərazimizin bütövlüyünü tanıyır. Ermənistan və Azərbaycan bir sıra beynəlxalq təşkilatların üzvüdür - Qara Dəniz İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı, Müstəqil Dövlətlər Birliyi, Avropa Şurası. Bütün bu təşkilatlarda bütün ölkələr, Dağlıq Qarabağ da daxil olmaqla, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə hörmətlə yanaşır. Məsələnin həlli istiqamətində təklifimiz aydındır və reallığa söykənir. Biz Dağlıq Qarabağa yüksək statusa malik olan özünüidarə təklif edirik və bu, orada yaşayan ermənilərə öz hüquqlarından istifadəyə imkan verəcəkdir. Lakin biz torpaqlarımızın işğalı ilə heç vaxt barışa bilmərik. Nəinki Dağlıq Qarabağ, hətta onun inzibati sərhədlərindən kənarda olan daha yeddi rayon işğal altındadır və bu, yolverilməzdir. XXI əsrdə etnik təmizləmə siyasəti ədalətli sayıla bilməz, bu, aydındır. Beləliklə, mən istərdim ki, həmkarlarım tarixi saxtalaşdırma cəhdlərinə yox reallıqlara diqqətlərini yönəltsinlər.
Təşəkkür edirəm.
X X X
Zirvə görüşünün sonunda dövlət və hökumət başçıları yekun Bəyannaməsi qəbul etdilər və birgə xatirə şəkli çəkdirdilər.
Bəyannamədə bildirilir ki, 15 il əvvəl geniş Qara dəniz bölgəsində regional əməkdaşlıq sahəsində layihənin həyata keçirilməsinə dair təşəbbüs özünün səmərəliliyini sübut etdi və zamanın sınağından çıxdı. Sənəddə QİƏT-in fəaliyyətinin gələcək perspektivləri, iqtisadi əlaqələrin genişləndirilməsi, enerji və nəqliyyat dəhlizləri üzrə Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlığın inkişafı və s. məsələlər əksini tapmışdır.
Sammit başa çatdıqdan sonra dövlət və hökumət başçıları gəmi ilə İstanbulun Dolmabağça sarayına gəldilər. Burada Qara dəniz orkestrinin konserti oldu.