İstanbul, 10 avqust, Günel Karatepe, AZƏRTAC

Quruluşunun 101-ci ilini qeyd etməyə hazırlaşan Türkiyə iqtisadi baxımdan böyüməyə davam edir. Mütəmadi olaraq ixracat rekordlarını yeniləyən ölkə üçün bu sektor iqtisadi artımın əsas ünsürlərindəndir.

AZƏRTAC xəbər verir ki, investisiya, məşğulluq və istehsala əsaslanan Türkiyə iqtisadiyyatı üçün əvəzolunmaz sahə olan ixracat ən çətin vəziyyətlərdə belə ölkə iqtisadiyyatını dəstəkləyən mühüm amillər sırasında yerini alıb.

Türkiyə Cümhuriyyəti qurulanda cəmi on ölkə ilə 50,8 milyon dollar həcmində ticarət münasibətləri vardısa, hazırda dünyanın iqtisadi baxımdan ən böyük on ölkəsi olmaq hədəfi yolunda irəliləyir. Xüsusilə son 20 ildə Türkiyənin xarici ticarətinin inkişafı istiqamətində atılan addımlar yüksək göstəricilər əldə edilməsinə səbəb oldu. Bununla da, 2022-ci ildə ölkənin ticarət dövriyyəsi 254,2 milyard dollarla tarixində ilk rekord göstəriciyə çatıb.

Danılmaz faktdır ki, müxtəlif səbəblərdən qlobal tədarük zəncirlərində baş verən pozuntuların qarşısının alınması və ya təsirinin azaldılması baxımından Türkiyə atdığı mühüm addımlarla əhəmiyyətli rol oynayan ölkələrdəndir. Bunun ən bariz nümunələrindən biri də, COVID-19 pandemiyası dövründə bəzi çətinliklər olsa da, qardaş ölkə ticarətinin bu zəncirin davamlılığında oynadığı roldur. Türkiyənin ən çox məhsul ixrac etdiyi ölkələr arasında dünyanın aparıcı iqtisadiyyatlarının olması da bunun mühüm məqamlarındandır. Bu ölkələrin şirkətlərinin Türkiyədə fəaliyyət göstərməsi və qurulan birgə ticarət palataları həm türk ixracatçıları, həm də buraya investisiya yatırmaq istəyən beynəlxalq şirkətlər üçün mühüm imkanlar yaradır.

Ölkənin iqtisadi strategiyalarından biri də uzaq ölkələrə ixracatdır. Əsas ticarət ortaqları ilə yanaşı, bu istiqamətdə atılan addımlar da Türkiyənin ixracat rekordlarında mühüm yer oynayan amillərdəndir. Misal üçün, Rusiya-Ukrayna qarşıdurmasının başlaması ilə təxirə salınan sifarişlər və tədarük zəncirində yaranan problemlər Türkiyə ticarətinə də təsirsiz ötüşmədi. Məhz bu dövrdə də uzaq ölkələrə ixracat strategiyasını aktivləşdirən Türkiyə dəyən zərəri bir növ kompensasiya edə bildi.

Hazırda dünya iqtisadiyyatı baş verən qarşıdurmalar, siyasi tarazlığın pozulması, ölkələr arasında artan gərginliklərin təsiri ilə ən çətin dövrlərindən birini yaşayır. Buna rəğmən bu ilin ilk 6 ayında Türkiyə iqtisadiyyatında 5,7 faiz artımla canlanma müşahidə edilib.

Cari ilin yanvar-iyul ayları ərzində Türkiyənin ümumi ixracat həcmi ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2,6 faiz artaraq 126,3 milyard dollara çatıb. İdxal isə 8,4 faiz azalaraq 168,9 milyard dollar olub. Bu dövr ərzində ölkənin xarici ticarət kəsiri də illik hesabla 30,5 faiz azalıb. Son 12 ayda isə ölkə ixracatı 2,5 faiz artaraq 261,5 milyard, ümumi xarici ticarət həcmi isə 605 milyard dollara çatıb. Hazırda hədəf, ilkin mərhələdə ixracat rəqəmlərini 267 milyard dollara yüksəltməkdir.

Yanvar-iyun ayları ərzində Türkiyənin ən çox məhsul ixrac etdiyi bölgələr 53,1 milyard dollar və 42,3 faiz payla Avropa İttifaqı ölkələri olub. Bunların arasında 10,1 milyard dollarla Almaniya ilk sıradadır. Ümumilikdə isə Türkiyədən ən çox məhsul ixrac edilən ölkələrin başında Almaniya, ABŞ, Birləşmiş Krallıq, İtaliya, İraq, İspaniya, Fransa, Rusiya, Rumıniya və Hollandiya dayanır.

Ümumilikdə isə ötən il ölkənin iqtisadi artım tempi 4,5 faiz hesablanıb və artımın bu ilin sonuna qədər 3,1, gələn il isə 3,2 faizlə davam edəcəyi proqnozlaşdırılır.

Hesablamalara görə, Türkiyə ölkə üçün əhəmiyyətli bazar imkanlarının olduğu coğrafiyalarda yeni gərginliklər, müharibələr və ya başqa bir uğursuzluqlar olmadığı təqdirdə bu ilin sonuna olan 267 milyard dollarlıq ixracat hədəfinə çatacaq. Ölkənin 2026-cı il baxış planında müəyyən etdiyi ixracat hədəfi isə 302 milyard dollardır. Bunun üçün əlavə dəyər ixracı üçün yüksək texnologiyalı və innovativ təşəbbüslər dəstəklənir, yeni layihələr icra olunur. Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın açıqladığı “Türk əsri” baxışında yer alan səmərəlilik, orta və yüksək texnologiyalı istehsala əsaslanan ixrac, rəqəmsal iqtisadiyyat hədəfləri üzərində mühüm işlər artırılaraq davam etdirilir.

Türkiyənin ən son ixracat rekordu isə bu ilin iyul ayında qırılıb. Ötən ay 22 milyard 512 milyon dollarla Türkiyənin respublika tarixində iyul ayı üzrə ən yüksək ixracat gəliri əldə edilib.

Bir sözlə desək, ölkənin əsas hədəfi doğru hesablarla yenidən formalaşan dünya nizamında layiqli yerini tutmaqdır.