Bakı, 13 sentyabr, AZƏRTAC

Dünyanın qaynar nöqtələrindən biri sayılan Cənubi Qafqaz, xüsusilə də Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi, onun tərkib hissəsi olan Qarabağ düyünü 2020-ci ildə 44 günlük müharibədən və ardınca 2022-ci il antiterror tədbirlərindən sonra sönməyə doğru gedir. Nəhayət ki, regionda daimi sülhün, təhlükəsizliyin bərqərar olması istiqamətində ümidlər yaranmağa başlayır. Əslində, bu vəziyyət dünyanın taleyini həll etmək iddiasında olan güc mərkəzlərini, hegemon dövlətlərini, xüsusilə də, regionda münaqişənin sülh yolu həlli üçün guya vasitəçi rolunda çıxış edən, təhlükəsizliyin, beynəlxalq hüququn prinsiplərinin təmini məqsədilə fəaliyyət göstərən, - əslində isə fəaliyyətini imitasiya edən, - institutları, nüfuzlu beynəlxalq təşkilatları sevindirməli idi. Gözləmək olardı ki, “dünyanı ciddi narahat edən bir problem həll edildi, hər il yüzlərlə insan ölümünə səbəb olan bir münaqişə ocağı söndü” deyərək qürrələnəcəklər. Lakin nədənsə, əksinə, bu hal bəzilərini narahat etməyə başladı, hətta bəzi qüvvələrin regionla bağlı fəallığının artmasına səbəb oldu.

Bunu AZƏRTAC-a açıqlamasında siyasi şərhçi Əhməd Abbasbəyli deyib.

“Görəsən, ətrafdakı silahlı münaqişələr, qanlı savaşlar - Ukrayna-Rusiya müharibəsi, İsrail-Fələstin münaqişəsi, Suriyada, İraqda və sair yerlərdə tökülən qan bu qüvvələrin iştahalarının, ehtirasların ödənməsinə yetərli deyil? Nə üçün sönməkdə olan münaqişə ocağının yenidən alovlanması üçün cəhdlər edilir, sönmüş ocağın külündə kiçik qığılcımları körükləyənlərin məqsədi nədir? Nəyə görə bu məqsədlə milyonlarla vəsait xərclənir, beynəlxalq hüququn prinsiplərinə zidd münaqişə tərəflərinin birinə hərbi yardım göstərilir. Bu məsələ ilə bağlı ABŞ-ın bəzi dairələrinin o cümlədən USAID-in son illər fəaliyyəti, sərgilədiyi davranışlar diqqəti cəlb edir. Ermənistanla USAID arasında işbirliyi aprelin 5-də Brüsseldə keçirilən ABŞ-Ermənistan-Avropa İttifaqı (Aİ) görüşündən sonra daha da dərinləşib. ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin (USAID) Ermənistana beşillik yardım paketini iki dəfədən çox artıraraq, 120 milyon dollardan 250 milyon dollara çatdırması da məhz 5 aprel görüşü siyasətinin davamı kimi qiymətləndirilməlidir. Bunu ən bəsit formada təsvir etsək, o zaman deyə bilərik ki, bu, ABŞ-ın region ölkələrinə ikili standartla yanaşmasının bariz nümunəsidir. ABŞ-ın xarici siyasətinə cavabdeh olanların bu kimi addımları Cənubi Qafqazın lider ölkəsinə çevrilmiş və yeni status-kvo yaratmış Azərbaycanın güclənməsinin qarşısını almaq cəhdidir. Bu cəhd Azərbaycanı zəiflətmək, Ermənistana qarşı təsir imkanlarını azaltmaq, ermənilərin Qarabağa qayıtmasına və həmin ərazilərin yeni münaqişə zonasına çevrilməsinə imkan verən mexanizmlər qurmaq niyyəti kimi qiymətləndirilə bilər. Həmçinin dünya super gücünün planının davamında Zəngəzur dəhlizinin açılmasının qarşısının alınması və Qərbi Azərbaycan konsepsiyasından imtinaya məcbur etmək, regional məsələlərin həllində Bakının mövqeyini neytrallaşdırmaq niyyətləri də ola bilər”, - deyə siyasi şərhçi bildirib.

Onun fikrincə ABŞ-ın bu davranışları Rusiyaya qarşı təzyiqləri artırmaq, region ölkələrinin, xüsusilə də tarix boyu - ən azı son iki yüz ildə Rusiyanın sateliti və forpostu olan, yeri gəlmişkən bu günə qədər hələ də nə KTMT-dən, nə Avrasiya İttifaqından çıxmayan Ermənistanı onun orbitindən qoparmaq məqsədi daşıyır. Bu addımlar Qafqazda Rusiyaya qarşı ikinci cəbhə açmaq niyyətindədir. “Əgər belədirsə, onda həmin o qüvvələr bilməlidirlər ki, Azərbaycanın bu çoxgedişli çirkin oyunların iştirakçısı olmaq niyyəti yoxdur. Azərbaycan daim müstəqil, çoxşaxəli xarici siyasət həyata keçirib, istər region dövlətləri ilə, istərsə də dünya siyasətində hegemonluq iddiasında olan nəhənglərlə münasibətdə bərabər məsafədə, eyni səviyyədə durmağa çalışıb. Əgər Ermənistan bu qlobal oyunlarda alətə çevrilmək istəyirsə, beynəlxalq səviyyəli siyasi qrosmeysterlərin oynadığı şahmat taxtasında “piyada” rolunda çıxış etmək istəyirsə, buyursun. Amma əvvəlcə bu miskin missiyanı həyata keçirənlərin tarixçəsini və aqibətini bir daha diqqətdən keçirsin”, - deyə Əhməd Abbasbəyli vurğulayıb.

“Cənubi Qafqazda yeni yaranmış status-kvonu pozmağa çalışanlar, regionun lider dövlətinə çevrilmiş Azərbaycanın güclənməsinin qarşısını almaq üçün çeşidli planlar quranlar bilməlidirlər ki, Azərbaycan Respublikası heç vaxt başqa dövlətin ərazisini işğal etməyib. Azərbaycan beynəlxalq hüququn normalarına daim hörmətlə yanaşıb. Eyni zamanda, beynəlxalq səviyyədə tanınmış əraziləri çərçivəsində tam suverenliyini bərpa edib. ABŞ-ın bu cür canfəşanlığı, “həssaslığı” 30 il başqa dövlətin torpaqlarını işğal edən, on minlərlə dinc insanı qətlə yetirən, milli və dini zəmində başqa xalqa qarşı soyqırımı törədən, yüz minlərlə vətəndaşı qaçqın vəziyyətə salan, şəhərləri, kəndləri xaraba qoyan və nəhayət beynəlxalq hüququ, BMT-nin qətnamələrini saymayan Ermənistana qarşı göstərilməyib”, - deyən siyasi şərhçi fikirlərini yekunlaşdırıb.