Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

Vaksinləşmə pandemiyadan qurtuluşun ən effektiv yoludur

Vaksinləşmə pandemiyadan qurtuluşun ən effektiv yoludur

Bakı, 6 may, AZƏRTAC

Yeni növ koronavirusa (COVID-19) ilk yoluxmanın (Çinin Uhan şəhərində) qeydə alınmasından il yarımdan da artıq vaxt keçir. 2020-ci ilin fevralında adı Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) tərəfindən SARS CoV-2 qoyulan bu kəskin respirator xəstəlik 2020-ci ilin mart ayının 11-də elə ÜST tərəfindən pandemiya elan edildi.

AZƏRTAC bununla bağlı AMEA-nın vitse-prezidenti, Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutunun direktoru, akademik İradə Hüseynovanın “Vaksinləşmə pandemiyadan qurtuluşun ən effektiv yoludur” sərlövhəli məqaləsini təqdim edir.

Pandemiya elan olunmasından indiyə qədər 155 milyondan çox insan bu virusa yoluxub, 90,5 milyon (bəzi mənbələrdə 132,9 milyon) adam sağalıb və təəssüflər olsun ki, 3,24 milyondan çox insan isə həyatını itirib. Dünya üzrə pandemiyadan ölüm halları yoluxanların sayına görə təqribən 2,1 faiz təşkil edib. Bu göstəricilər respublikamızda 5 may tarixinə olan statistikaya əsasən belə olub: yoluxanların sayı 323 min 841 nəfər, sağalanlar 298 min 949 nəfər, ölüm halları 4617 nəfər (1,42 faiz). Göründüyü kimi, Azərbaycanda dövlət başçısının rəhbərliyi ilə vaxtında görülmüş hərtərəfli, o cümlədən önləyici tədbirlər kompleksi, mərhələlərlə tətbiq olunan bir sıra karantin rejimi qaydaları nəticəsində respublikada ölüm halları dünya üzrə orta göstəriciyə nisbətən xeyli aşağı olub (1,5 dəfə).

Koronavirusla əsas mübarizə tədbiri effektiv vaksin(lər)in yaradılmasıdır. Vaksinlərin hazırlanmasında əsas problemlərdən biri koronavirusun zaman keçdikcə mutasiyalara uğramasıdır. Təbiətdə virusun (SARS CoV-2) minlərlə ştamı var. Xəstəliyə səbəb genomu oxunmuş (Uhan variantı) virusun ilkin ştamı WIV04/2019 sayılır. Bundan başqa, pandemiyanın gedişində Cənubi Afrika (501.V2), Böyük Britaniya (202012/01), Tokio (B.1.1.248), Kaliforniya (CAL.20C) və s. kimi qorxulu ştamlar aşkarlanıb. Son dövrlərdə mətbuatda Tanzaniya, Sudan, Avstraliya, Hindistan və s. kimi ştamların da olması haqqında məlumatlara rast gəlinir. Bu ştamlar virusun yayılma sürəti və simptomlarına görə fərqləndirilərək, termostabil, mötədil, simptomsuz və sürətlə yayılan olurlar. Qrip virusu kimi, koronavirusun da sürətlə dəyişikliyə uğraması ona qarşı vaksinlərin yaradılmasında bu amili nəzərə almağa məcbur edir. Bu isə bütün ştamlara qarşı tam effektivliyə malik vahid vaksinin əldə edilməsinə mane olur.

Tam effektivliyə malik həqiqi vaksinlərin yaradılmasında digər əsas çətinliklərdən biri bu iş üçün həddən artıq çox vaxt (5-7 ildən 15-25 ilə qədər) tələb olunmasıdır. Ümumilikdə dünyada tam virus (15 vaksin), protein subvahidli (13 vaksin), nuklein turşusu (20 vaksin) və viral vektor (15 vaksin) əsaslı 63 vaksin üzərində iş aparılır və onlar potensial olaraq koronavirusa qarşı tətbiq olunma imkanlarına malikdir. Hazırda sınaqdan keçirilmiş 9 vaksin (mRNT-əsaslı vaksinlər: Comirnaty (Pfizer/BioNTech (BNT162b2), Moderna COVID-19 Vaccine (mRNA-1273); inaktiv vaksinlər: CoronaVac, Adsız vaksin (Çinə aiddir), BBIBP-CorV, Covaxin; adenovirus vaksin: COVID-19 Vaccine AstraZeneca (AZD1222 və ya Covishield); replikasiya etməyən viral vaksin Sputnik V və peptid vaksin: EpiVacCorona), sınaqları hələlik davam etdirilən müxtəlif tiplərə (DNT-(plazmid) və mRNT-əsaslı, bitki əsaslı, nanohissəcik, rekombinant və s.) aid 58 vaksin hazırlanıb. Sınaqlarda yüksək effektivlik göstərən və daha uzunmüddətli immunitet yaradan vaksinlərdən bəziləri isə artıq real tətbiq olunmağa başlanıb. Bunlardan biri də Çinin “SinoVac” şirkətinin hazırladığı və kütləvi istehsal etdiyi “CoronaVac”dır. Hazırda respublikamızda bu vaksinlə peyvəndləmə aparılır.

Keçən ilin sonlarına yaxın dünyanın aparıcı ölkələri (ABŞ, İsrail, Rusiya, Çin, əksər Avropa ölkələri və s.) vaksinasiyaya başladılar. Hazırda dünya üzrə ümumən 1,18 milyard doza vaksin vurulmaqla, dünya əhalisinin 280 milyonu (3,6 faiz) tam peyvəndlənib. Azərbaycanda bu göstəricilər uyğun olaraq 1,56 milyon və 578 min (5,4 faiz) təşkil edir. Qeyd edək ki, İsrail dövləti vaksinləşmədə liderlik edir (10 milyon doza vaksin vurulub, əhalinin yarısından çoxu iki dəfə peyvəndlənib).

Bir sıra mənbələrdə vaksinasiya və ölüm halları arasında müəmmalı əlaqənin varlığı bildirilir. Belə ki, bir çox ölkələrdə vaksinasiyanın başlaması pandemiyanın ikinci-üçüncü dalğaları ilə eyni vaxta düşüb. Bu müddətdə koronavirusdan ölənlərin də sayında artım müşahidə edildiyindən bir sıra xəbər agentlikləri, hətta mütəxəssislər belə bunu “tətbiq olunan vaksinlərin effektivliyinin aşağı olması, bilavasitə vaksinin təsiri ilə” əlaqələndirib. Analoji hallar İsraildə, Norveçdə, Avropa və Amerikanın bəzi ölkələrində qeydə alınıb. Lakin vaksin istehsalçıları, eləcə də bu ölkələrin səhiyyə idarələrinin rəhbərləri yayılmış xəbərləri təkzib edib, bu dövrdə yeni növ koronavirusdan ölüm hallarının əsasən yaşlı şəxslərdə, bir sıra digər problemləri (xroniki astma, şəkərli diabet, tromboz, qan təzyiqi, qan laxtalanması və s.) olan insanlarda baş verdiyi açıqlanıb.

Qeyd edək ki, bir sıra mütəxəssislər bu fenomenin, yəni vaksinləşmədən sonra yoluxmanın artması və xəstəliyin gedişində mümkün ağırlaşma hallarının baş verməsinin elmi əsası olduğunu göstəriblər. Anticisimdən asılı güclənmə (inkişaf) - ADE (antibody-dependent enhancement) adlanan fenomen mövcuddur ki, bu zaman virus vaksinin təsiri ilə yaranan (və ya hər hansı yolla orqanizmə daxil edilən) anticisim (antikor) ilə birləşərək hüceyrələrə (əsasən immun hüceyrələrə) endositoz etmə və orada replikasiya imkanı əldə edir. Bu isə immuncavabla yanaşı, xəstəliyin də güclənməsinə səbəb olur.

Dünyada pandemik vəziyyəti daha yaxşı təsəvvür etmək üçün yoluxmaların nisbətən güclü olduğu ölkələr üzrə statistikaya nəzər salsaq görərik ki, koronavirusa yoluxanların və bu pandemiya qurbanlarının 80 faizdən çoxu 27 ölkəyə aiddir.

Mayın 5-nə olan məlumata görə, ABŞ (yoluxma - 33 milyon 280 min 601, ölüm - 592 min 537), Hindistan (yoluxma - 21 milyon 49 min 663, ölüm - 229 min 756), Braziliya (yoluxma - 14 milyon 860 min 812, ölüm - 411 min 854), Fransa (yoluxma - 5 milyon 680 min 378, ölüm - 105 min 387), Türkiyə (yoluxma - 4 milyon 929 min 118, ölüm - 41 min 527), Rusiya (yoluxma - 4 milyon 847 min 489, ölüm - 111 min 895), Birləşmiş Krallıq (yoluxma - 4 milyon 425 min 940, ölüm - 127 min 570), İtaliya (yoluxma - 4 milyon 70 min 400, ölüm - 122 min 5), İspaniya (yoluxma - 3 milyon 551 min 262, ölüm - 78 min 566) və s. ölkələr ən pis statistikaya malik ölkələr kimi fərqləniblər.

Yoluxmaların və ölüm hallarının böyük əksəriyyəti Amerika (41 faiz), Avropa (34 faiz), Cənub-Şərqi Asiya (15 faiz) və Şərqi Aralıq dənizi (6 faiz) ölkələrinin payına düşür.

Nə qədər qəribə olsa da, ilk 27-liyə daxil olan dövlətlər arasında iqtisadi və elmi-texnoloji cəhətdən kifayət qədər inkişaf etmiş, güclü və yaxşı təşkil olunmuş səhiyyəyə, xüsusən farmakologiyaya malik ölkələr kifayət qədər çoxdur.

Əksər dövlətlərdə kritik pandemik durum davam etməkdədir. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, bir sıra ölkələrdə, xüsusən də Hindistan, Braziliya, İngiltərə, İspaniya, Argentina, Kolumbiya, Cənubi Afrika və s. kimi ölkələrdə bu, daha qabarıq şəkildə özünü göstərməkdədir. Buna baxmayaraq, qeyd edilən dövlətlərdə karantin rejiminin sərtləşdirilməsi və qapanmaların tətbiqi səviyyələri müxtəlifdir. İngiltərədə və İspaniyada xarici ölkə vətəndaşlarının ölkəyə girişinə qoyulan qadağa götürülüb. Əsas iqtisadi gəlir mənbələrindən biri turizm olan İspaniyada turist axınını azaltmamaq üçün ölkədə məcburi qaydada maska taxılmasına qoyulan məhdudiyyət aradan qaldırılıb. Almaniyada qapanmalar və karantin qaydalarının bir qədər yumşaldılması müşahidə olunur, lakin bu tədbirlər Angela Merkelin bəyan etdiyinə görə, vaksinin real təsirinin gözlənildiyi yay aylarına qədər davam etdiriləcək. Əhali arasında qapanmalar və lokdaunlara qarşı etirazlar da baş verib. Çexiya və Hollandiyada da analoji vəziyyət müşahidə olunur.

Hazırda pandemik şəraitin xüsusi kəskinləşməsi Hindistan, Türkiyə və Pakistanda yayılıb. Bu ölkələrdə yoluxmaların artmasında bir səbəb kimi sosial kontaktları məhdudlaşdırmaq üçün bir sıra rayon və şəhərlərdə qismən, bəzi yerlərdə isə tam “lokdaun” (yaşadığı yeri tərk etmə qadağası, qapanma) tətbiq edilib. Yoluxmaların sayına görə antirekord vuran Hindistanda ağır vəziyyət davam etməkdədir. Antisanitariya şəraitinin mövcud olduğu rayonlarda və şəhərlərdə gərginlik xüsusilə yüksəkdir. Digər tərəfdən, ölkənin bəzi ştatlarında gedən seçkilərlə əlaqədar yoluxmalar da pik həddə çatıb. Buna görə də bir çox ştatlarda komendant saatı tətbiq edilib. Əhali sayı 1,4 milyarda çatan bu ölkədə, eyni zamanda, zəruri dərmanlar, aparatlar, oksigen, müdafiə vasitələri və s. çatışmır.

Türkiyədə son dövrlərdə, xüsusən müqəddəs Ramazan ayında artan yoluxma və ölüm sayları ölkədə 17 maya qədər davam edəcək sərt lokdaunun tətbiqinə səbəb olub. Ölkədə şəhərlərarası gediş-gəlişlər xüsusi icazələrlə həyata keçirilir. “Qırmızı zona” adlandırılan rayonlarda qadağalar daha sərtdir. Belə ki, əyalətlərdən böyük şəhərlərə alış-veriş məqsədilə edilən səfərlər nəticəsində nəqliyyat vasitələrindəki sıxlıqlar da yoluxmaların həm artmasına, həm də arealının böyüməsinə səbəb olur. Ümumiyyətlə, bütün ölkələrdə şəhərdaxili ictimai nəqliyyatlarda, alış-veriş və əyləncə yerlərindəki mövcud sıxlıqlar pandemiyanın inkişafı üçün münbit şərait yaradır.

Epidemioloji situasiya Braziliyada da gərgindir - ölkə koronavirusa yoluxanlar (dünya üzrə 3-cü yer) və ölənlərin sayına görə (dünya üzrə 2-ci yer) liderlər sırasındadır. Ölənlərin arasında çoxlu həkimlər və digər səhiyyə personalı da var. Pandemiya başlandıqdan indiyə qədər “çökmüş səhiyyə sisteminin” rəhbəri - səhiyyə naziri dörd dəfə dəyişdirilib. Bir sıra ştatlar rəsmən karantin elan etsələr də, bütün ölkə üzrə vahid karantin qaydaları və sərt qapanmalar hələ tətbiq edilmir. Eyni zamanda, ölkədə zəruri preparatların, oksigen, süni tənəffüs aparatları və s. çatışmaması ilə yanaşı, xəstəxanalarda intensiv terapiyaya yararlı yerlərin demək olar ki, 95 faizinin dolması gərginliyi daha da artırır.

Kolumbiya, Argentina, Meksika, İran, Polşa və s. ölkələrdə də yoluxma və ölüm halları sürətlə artdığından sərt qapanmalar tətbiq edilir. Ramazan bayramı və Həcc ziyarətləri ilə əlaqədar Məkkə və Mədinə şəhərlərində də xüsusi karantin rejimlərinin tətbiqi gözlənilir.

Pandemiyanın törətdiyi bir sıra ciddi çətinlik və problemlər var. Sırf xəstəliklə bağlı çətinlikləri aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar:

1) Virusun sürətlə mutasiya edərək yeni ştamlarının yaranması onsuz da böyük zəhmət, maliyyə və uzunmüddətli vaxt tələb edən yüksək effektivliyə malik universal vaksin hazırlığı işlərini çətinləşdirir.

2) Yaradılan vaksinlərin sınaqları da ciddi problemlər əmələ gətirir. Bu özünü vaksinin kənar effektlərə malik olduğu hallarda daha aydın göstərir.

3) Bir çox hallarda vaksin və intensiv terapiya üçün digər müalicəvi preparatların, avadanlığın - oksigen, havalandırma aparatları, hətta adi maskaların belə kəskin çatışmazlığı müşahidə olunur.

4) Bir sıra ölkələrdə ağır xəstələrin yerləşdirilməsi üçün xəstəxanalarda terapiyaya yararlı yerlərin olmaması da bu qəbil problemlərdəndir.

Pandemiya nəticəsində dünya iqtisadiyyatına dəyən zərərlər trilyon dollarlarla ölçülür. Bu zərərlərə təkcə qapanmalar, digər məhdudlaşdırıcı karantin rejimləri hesabına istehsalçı müəssisələrin tam gücü ilə işləməməsi və ya tamamilə dayandırılması daxil deyildir. Hava, dəniz, dəmir yolu və avtomobil nəqliyyatları ilə yük və sərnişin daşınmalarının qismən və ya tam şəkildə dayandırılması, müxtəlif məqsədli səfərlərin məhdudlaşdırılması, turizmin demək olar ki, tam aradan qaldırılması iqtisadi ziyanın əsas mənbələrindəndir. Bir çox dövlətlər qapanmaların, karantin rejimini sərtləşdirmə tədbirlərinin tətbiqində böyük çətinliklərlə rastlaşırlar. Belə ki, bu zaman onlar ixtisarlar nəticəsində işindən məhrum olan və ya evdə oturmağa məcbur edilən əhaliyə kompensasiya xarakterli ödənişlərin edilməsi və ya müavinətlərin verilməsi problemi qarşısında qalırlar.

Ən böyük maddi və mənəvi zərər isə onlayn dərs rejiminə keçmək məcburiyyətində qalan orta və ali təhsil sistemidir. Bu sahələrə dəyən zərbə gec aradan qaldırılacaq və itkilərin ləğvi çətin olacaq.

Əminliklə demək olar ki, bütün dünyada olduğu kimi, Azərbaycanda da mövcud durumdan çıxmaq üçün ən effektiv vasitə kütləvi vaksinasiyanın həyata keçirilməsidir. Prosesi mümkün qədər sürətlə aparmaq, qısa müddətdə əhalinin əksər hissəsini əhatə etmək vacibdir. Lazımi miqdarda vaksinlərin alınaraq ölkəyə gətirilməsi istiqamətində dövlət tərəfindən bütün addımlar atılıb. Lakin bildiyimiz kimi, vaksin vurdurmaq könüllüdür və əhalinin müəyyən hissəsinin peyvəndlənməyə inamsız və ya laqeyd yanaşması ciddi problemlər törədir. Vaxtilə dünyada geniş yayılmış və vaksinasiya nəticəsində qalib gəlinmiş yoluxucu xəstəliklərlə bağlı əhalinin mütəmadi məlumatlandırılması səmərə verə bilər. Qeyd edilən məsələlərlə bağlı insanların düzgün yönləndirilməsi, müvafiq maarifləndirmə işinin aparılmasında ziyalıların, mütəxəssislərin üzərinə mühüm vəzifələr düşür. Bu məqsədlə qəzet və jurnalların, televiziya və radio kanallarının, sosial şəbəkələrin imkanlarından geniş istifadə etmək məqsədəuyğundur.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Papa Fransisin ölümü ilə əlaqədar ABŞ-da bayraqlar yarıya qədər endirilib

Azərbaycanlı dizayner İsgəndəriyyədə beynəlxalq münsiflər arasında yer alıb

Paytaxtın daha bir küçəsində xüsusi hərəkət zolağı təşkil edilib

Orta və kiçik sahibkarlığın inkişafında pərakəndə ticarətin rolu: Qlobal perspektiv və Azərbaycan təcrübəsi

Elm və təhsil naziri Sabirabadda vətəndaşların müraciətlərini dinləyib

İkinci Dünya müharibəsi iştirakçılarına qayğının daha bir ifadəsi

Xəbərdarlıq: Aprelin 22-24-də hava şəraitinin arabir yağıntılı olacağı gözlənilir

“PowerChina Group” şirkəti ilə bərpaolunan enerji sahəsində layihələrin həyata keçirilməsi müzakirə olunub

Əqli Mülkiyyət Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri beynəlxalq konfransda məruzə edib

Azərbaycan Kukla Teatrının təmsilçiləri Türkiyədə Aygün Attarla görüşüb

Böyük Britaniya partlayıcı maddə istehsalını artırır

Nazir: Türkiyə 11 peyk istehsalçısı ölkədən biridir

Britaniya parlamentində Trampın çıxışına etiraz səsləri güclənir

Lənkəranda çörək istehsalı müəssisəsinin qanunsuz fəaliyyət göstərdiyi məlum olub

“Araz-Naxçıvan”ın iki futbolçusu “Qarabağ”la oyundan öncə zədəsini sağaldıb

GDU-da “Konstitusiya və Suverenlik İli”nə həsr olunan tədbir keçirilib

Qırğızıstan məktəbliləri AzMİU-nun təhsil imkanları barədə məlumatlandırılıb

Sumqayıtda daşınmaz əmlakla bağlı vətəndaşların müraciətlərinə baxılıb

Bakı İlahiyyat Kolleci dini-mənəvi xidmət ixtisası üzrə tələbə qəbulu elan edir

Britaniya dronlarla dərman çatdırılması üçün yeni qaydalar hazırlayır

Coğrafiya İnstitutunun elmi seminarında “Siyasi şok doktrinası” mövzusunda məruzə dinlənilib

Lənkəranda dinin siyasiləşdirilməsinə qarşı maarifləndirici tədbir təşkil edilib

Səudiyyə Ərəbistanının mədəniyyət müşaviri Ədəbiyyat Muzeyinin qonağı olub

Xidməti-döyüş fəaliyyətinin icrasında fərqlənən bir qrup hərbi qulluqçu təltif olunub

Avropalıların ABŞ-a olan etimadı azalır

“Brexit” sonrası maneələr Britaniyada xərçəng xəstələrinə yardım imkanlarını məhdudlaşdırıb

Sumqayıtdakı “Diana” ailəvi istirahət mərkəzində ciddi nöqsanlar aşkarlanıb

TƏBİB: 19 nəfər zəhərlənmə diaqnozu ilə Sumqayıt Tibb Mərkəzinə hospitalizasiya olunub

Azərbaycanla Vyetnam arasında beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində əməkdaşlıq məsələləri müzakirə olunub

Qızılın üç aylıq qiymət proqnozu 3200 dollardan 3500 dollara qaldırılıb

Yevlax və Ağdaş rayonlarında müvəqqəti məskunlaşmış məcburi köçkünlərin müraciətləri dinlənilib

Fövqəladə hallar naziri Naxçıvan şəhərində vətəndaşların müraciətini dinləyib

“Uşaq malları” standartlaşdırılması üzrə yeni Texniki Komitə yaradılıb

Bakıda əsas yol kəsişmələrindən birində svetoforun yaşıl işığının müddəti artırılıb VİDEO

Bakıda əsas yol kəsişmələrindən birində svetoforun yaşıl işığının müddəti artırılıb VİDEO

Binəqədi rayonunda baş vermiş yanğın zamanı təbiətə 11 min 700 manat ziyan dəyib

“YAŞAT” Fondunun 1-ci intellektual marafonu keçirilib

Qadın voleybolçular arasında Yüksək Liqada ilk final oyunu keçirilib

Zaqatalada 141 nəfər könüllü qan verib

HƏMAS Qəzza sektoruna nəzarətdən imtina etməyə hazır olduğunu bildirib

Kreml Ukraynanın NATO-ya üzvlüyünün istisna edilməsinə dair ABŞ-ın mövqeyindən məmnundur

Balaxanı Sənaye Parkının ərazisi genişləndirilir SƏRƏNCAM

İkinci Dünya müharibəsi iştirakçılarına birdəfəlik maddi yardım veriləcək SƏRƏNCAM

Almaniyada növbəti dövlət başçısının qadın olması müzakirə edilir

1941–1945-ci illərdə İkinci Dünya müharibəsində iştirak etmiş şəxslərə, həlak olmuş və ya sonralar vəfat etmiş döyüşçülərin dul arvadlarına, arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallarla təltif edilmiş şəxslərə birdəfəlik maddi yardım verilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

Ukrayna gələn qış mövsümü üçün qaz tədarükünə 1 milyard avro axtarır

Balaxanı Sənaye Parkının ərazisinin genişləndirilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

Şərurda Milli Müdafiə Universitetinin xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrinə qəbulun təşviqi aparılıb VİDEO

Şərurda Milli Müdafiə Universitetinin xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrinə qəbulun təşviqi aparılıb VİDEO

Naftalanda “Qərbi Azərbaycan: Tarixin sınaqları, müasir çağırışlar” mövzusunda tədbir keçirilib

Adil Şükürov: “Qarabağ” sıx qrafikdə oynamağa öyrəşib, “Neftçi” isə bundan əziyyət çəkir

Beynəlxalq Yer Günü ilə əlaqədar ağacəkmə aksiyası keçirilib

Macar şərabları beynəlxalq müsabiqədə mükafatlara layiq görülüb

Doqquz kiloqramdan çox narkotikin qanunsuz dövriyyəsinin qarşısı alınıb

FHN: Nizami küçəsində anbarda baş verən yağın söndürülüb  YENİLƏNİB VİDEO

FHN: Nizami küçəsində anbarda baş verən yağın söndürülüb  YENİLƏNİB VİDEO

Türkiyə parlamentinin spikeri dünyanın 30 ölkəsindən gəlmiş uşaqlarla görüşüb

Avarçəkmə üzrə “Prezident Kuboku” reqatasında iştirak edəcək ölkələr açıqlanıb

Populyar “Dubay şokoladı” qlobal miqyasda yaşıl püstə defisiti yaradıb

“Milan” mövsümün sonunda baş məşqçisi ilə vidalaşacaq

Pekin “tarif müharibəsi” fonunda Çinin maraqlarına zidd olan heç bir razılaşmaya getməyəcək

Türkmənistanda fəaliyyət göstərən müəssisədən pomidor məhsulu idxalına məhdudiyyət qoyulub

Filarmoniyada Azərbaycan bəstəkarı Leonid Vaynşteynin 80 illiyinə həsr olunmuş konsert təşkil edilib

Avropa çempionu olmuş Azərbaycan akrobatı Lüksemburqda xüsusi mükafata layiq görülüb

Azərbaycan ailəsinin inkişaf dinamikası: Müasir çağırışlar kontekstində struktur və dəyərlər sisteminin TƏHLİLİ

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2005-ci il 21 aprel tarixli 74 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Şəhərlər və digər yaşayış məntəqələri ərazisinin sanitariya qaydalarına, gigiyena və ekoloji normativlərə uyğun olaraq təmizlənməsi, məişət tullantılarının müvəqqəti saxlanılması, müntəzəm daşınması və zərərsizləşdirilməsi Qaydaları”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

“Bilim Azərbaycan” layihəsi çərçivəsində növbəti imtahanı təşkil olunub

AzMİU-da “Dizayn Həftəsi”: Təhsil, yaradıcı ideyalar və innovativ yanaşmalarla zəngin günlər

Akademik Zərifə Əliyevanın anadan olmasının 102 illiyinə həsr olunan beynəlxalq elmi-praktik konfrans keçiriləcək

Dünyanın ən çirkli havası olan şəhərinin sakinləri tənəffüs yolları xəstəlikləri ilə mübarizə aparır

Kənd təsərrüfatı naziri Tərtər və Bərdədə intensiv bağçılıq və heyvandarlıq təsərrüfatlarının fəaliyyəti ilə tanış olub

Baş Prokurorluqda ekoloji hüquqpozma faktları üzrə cinayət işləri başlanıb

Hüquqi şəxsin və ya fərdi sahibkarın müflis elan edilməsi barədə məlumatlar dövlət satınalmalarının vahid internet portalına inteqrasiya edilib

“Yüksəliş” müsabiqəsinin onlayn mərhələsində ilk sınaq imtahanı keçirilib

Fransalı tanınmış futbolçu Litva klubunun sahibi olub

Ötən həftə 893,8 hektar ərazi mina və partlamamış hərbi sursatdan təmizlənib

Səhiyyə Nazirliyində Qlobal Fondun yeni təyin olunan Portfolio meneceri ilə görüş keçirilib

Köç karvanı Ağdam rayonunun Sarıcalı kəndinə çatıb VİDEO

Köç karvanı Ağdam rayonunun Sarıcalı kəndinə çatıb VİDEO

Orta əsrə aid saxsı nümunəsi üzərində Nizaminin beytinin həkk olunduğu müəyyənləşdirilib

Milli Depozit Mərkəzinin “Elektron müraciət sistemi” istifadəyə verilib

Qazaxıstan dünyanın turizm xəritəsində mövqeyini möhkəmləndirir

Yəmən ABŞ-ın hərbi gəmilərinə zərbələr endirib

Sahibkarların “yaşıl layihə”lərinin maliyyələşdirilməsinə dəstək üçün 450 min manat həcmində qrant ayrılıb

Avropada anbarlara qaz vurulması son səkkiz ayın ən yüksək səviyyəsinə çatıb

Çində ilk 10G genişzolaqlı internet şəbəkəsi istifadəyə verilib

Abdullah Avey: Türkiyənin 24-cü Milli Mexanika Konqresi Bakıda keçiriləcək

BMU-da “Konstitusiya və Suverenlik İli” nə həsr olunan praktik seminar

Laçında 100 ildən çox davamlılığı olan dam örtükləri istehsal edilir VİDEO

Laçında 100 ildən çox davamlılığı olan dam örtükləri istehsal edilir VİDEO

Bolqarıstanda gənə və ağcaqanadlar tərəfindən ötürülən xəstəliklər artmaqdadır

“Möcüzə qida – ana südü" mövzusunda konfrans keçiriləcək

İçərişəhərin və Qala Qoruğunun simvoluna çevrilən püstə ağacı: 37 illiyə 37 yaşıl toxunuş

Əbu-Dabidə görmə əngəllilər üçün xüsusi çimərlik açılıb

David Aptsiauri: İqtisadi amil Gürcüstan ilə Azərbaycan arasında strateji əməkdaşlığın əsas komponentlərindəndir

Kanada nəzəri cəhətdən Avropa İttifaqına daxil ola bilər

Müdafiə nazirinin müavinləri Qətərə səfər ediblər

Azərbaycan Misirdəki Dünya Kubokunda iki gimnastla təmsil olunacaq

Bəşəriyyətin inkişafında yeni mərhələ olan ekoloji sivilizasiya konsepsiyasının müəllifi akademik Urxan Ələkbərovdur

Birinci rübdə əlilliyi olan 8,7 min uşağa reabilitasiya xidmətləri göstərilib

Marsın rütubətli və isti keçmişinə dair yeni dəlillər aşkarlanıb

Prezident İlham Əliyev Papa Fransiskin vəfatı ilə əlaqədar Müqəddəs Roma Kilsəsinin Kamerlenqosuna başsağlığı verib

AMEA ilə Manas Universiteti arasında əlaqələr genişlənir

ABŞ-ın Oklahoma ştatında şiddətli qasırğalar üç nəfərin ölümünə səbəb olub

Azərbaycan Özbəkistanın axtarışa verdiyi şəxsi ekstradisiya edib