Bakı, 22 sentyabr, AZƏRTAC

Xaçmaz rayonu Azərbaycanın qədim tarixi, zəngin mədəniyyəti və gözəl təbiəti ilə seçilən bölgəsidir. Bu üstünlüklərinə görə o, uzun müddətdir ki, turistləri özünə cəlb edir və haqlı olaraq ölkənin turizm mərkəzlərindən biri hesab olunur.

Biz səyyahlar üçün Xaçmazda bir neçə əsas görməli yer seçmişik.

Tarixə ekskurs – diyarşünaslıq muzeyi

Xaçmazın tarixi və təbiəti ilə Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyində daha yaxından tanış ola bilərsiniz. 1981-ci ildən fəaliyyət göstərən bu muzey 2013-cü ildə Xaçmaz şəhərindəki Heydər Əliyev prospektində yeni, müasir binaya köçürülüb. Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyində turistlər üçün çoxlu sayda maraqlı eksponatlar var. Bu eksponatlar həm Xaçmaz rayonu, həm də bütövlükdə ölkənin qədim tarixini və mədəni irsini əks etdirir. Hazırda burada 2 mindən çoxu nümayiş etdirilən və 2800-ü muzey fondlarında saxlanılan 5 min eksponat toplanıb.

Rayonun ərazisində arxeoloji ekspedisiyalar zamanı təxminən 4 min il yaşı olan, qədim türklərə aid 28 kurqan aşkar edilib.

Muzeyin zallarında Xaçmaz rayonunun Ləcət kəndində qazıntılar zamanı aşkarlanan, eramızdan əvvəl (e.ə.) I minilliyə aid çini küp görmək olar. Eksponatlar arasında, həmçinin tarixin Qafqaz Albaniyası dövrünə aid bürünc ucluq, sümük iynələr, daş alətlər, gil səhənglər (e.ə. I əsr - eramızın I əsri), zərdüştlük dövrünə aid gil ayin əşyası, mis qab, çoxsaylı saxsı (VI-V əsrlər), çini qablar (XII-XIII əsrlər) və s. eksponatlar yer alır.

Numizmatika guşəsi seyrçilərin xüsusi marağına səbəb olur. Burada müxtəlif tarixi dövrlərə – Atabəylər (XII əsr), Şirvanşah Mənuçöhr (XII əsr) və Gəncə dövrlərinə (XVII əsr) aid pul və sikkə nümunələri toplanıb.

Mədəniyyət bölməsində müxtəlif sənət əsərləri, o cümlədən xalçalar və bəzək əşyaları nümayiş etdirilir. “40 açar” adlı kiçik gümüş qab da görənlərdə maraq doğurur. Mahir usta onun üzərində ərəb dilində qırx dua həkk edib.

Heydər Əliyev Seyrəngahı

Xaçmazın xüsusi qüruru hətta paytaxtda rast gələ bilməyəcəyiniz parklardır. Böyük heykəlləri, nəfis fəvvarələri və ekzotik bitkiləri olan Xaçmaz parkları sürprizlərlə dolu bu şəhərin hətta görüb-götürmüş qonaqlarını belə heyrətləndirə bilər.

Şəhər sakinləri və qonaqların ən sevimli istirahət yerlərindən biri uzunluğu 2 kilometr və ümumi sahəsi təxminən 5 hektar olan Heydər Əliyev Seyrəngahıdır. Parkın xüsusiyyətlərindən biri onun Bakı prospektinin hər iki tərəfində yerləşməsidir. Nəqliyyatın intensiv hərəkəti nəzərə alınaraq, insanların sərbəst və təhlükəsiz hərəkətini təmin etmək üçün prospektdə xüsusi mozaika ilə bəzədilən, uzunluğu 24 metr olan iki piyada keçidi tikilib.

Parkdakı fəvvarələrdən biri 12 metr hündürlüyə malik samovar şəklindədir. Digər bir fəvvarə sanki havada asılı qalan çaydan formasında düzəldilib. Azərbaycan mədəniyyətində görkəmli yer tutan ətirli içkinin rəmzləşdirilməsi təsadüfi deyil. Belə ki, məhz Xaçmazda, Canaxır kəndindəki kurqanda 1982-ci ildə e.ə. III-II əsrə aid qədim samovar aşkar edilib. Onunla birlikdə ənənəvi neft lampası da tapılıb. Elə lampa da bu parkdakı heykəllərin biri ilə rəmzləşdirilib.

Nəhayət, parkdakı daha bir, gülabı simvolizə edən füsunkar bardaq heykəlini qeyd edək.

Bütün parklar kimi, burada da istirahət edənlər üçün çoxlu kafe, çayxana, restoran, rahat skamyalar və xiyabanlar var. 

Çənlibel parkı

Adını “Koroğlu” dastanından götürən Çənlibel parkı da Xaçmazın görməli yerlərindən biridir. Parkın mərkəzi fiquru Qıratın belində oturmuş əli qılınclı Koroğlunun abidəsidir. Parkdakı divarlarda dastana və tarixə aid müxtəlif freskalar təsvir edilib.

2008-ci ildə 5 hektar ərazidə salınan Çənlibel parkı uşaqlar üçün də cansıxıcı olmayacaq. Burada onların əylənməsi üçün müxtəlif karusel və yelləncəklər qoyulub, park boyu rəngarəng heykəltəraşlıq kompozisiyaları quraşdırılıb. Məsələn, qoyun sürüsünü qabağına qatan çoban, yaxınlıqdakı otlaqda ördək sürüsü, zürafə, qəribə inək, nağıl qəhrəmanı Şrek, süni şəlaləli nohurda ağ qu quşları. Sanki havada asılı qalan kran şəkilli fəvvarə də diqqəti özünə çəkir.

Xudat – qala-şəhər

Xaçmaz rayonunda yerləşən qədim Xudat şəhəri XVIII əsrin əvvəllərində Quba xanlığının paytaxtı və möhkəm istehkam olub. 1735-ci ildə Fətəli xanın iqamətgahını Qubaya köçürməsi ilə əlaqədar şəhər öz əhəmiyyətini itirib. Mənbəyini buradakı Şollar kəndindən götürən məşhur Şollar su xətti 1917-ci ildə istifadəyə verilib və Azərbaycan paytaxtının içməli su təminatında hələ də mühüm rol oynayır.

Xudata səfər edərkən buradakı müalicəvi isti mineral suları olan termal hamamlara mütləq baş çəkin.

Rayonda 60-dan çox tarixi və mədəni abidə qalıb: Qaraqurdlu kəndində Şah Abbas məscid-mədrəsəsi (XV-XVI əsrlər), Moruqoba, Uzunoba, Tağaroba kəndlərində məscidlər, Mollabürhanlı, Hülövlü, Qaracik, Həsənqala kəndləri yaxınlığında tunc dövrünə aid qədim yaşayış yerləri, kurqanlar və s.

Şıxlar kəndində Şeyx Yusif məscidi (XV əsr) qorunub saxlanılıb. O, XVI-XVII əsrlərdə tikintisi geniş yayılan ilkin türbələrdən biridir. Qaladağ dağının zirvəsində Gavur qalasının dağıntıları qalmaqdadır.

Nabran - çimərlik turizminin mərkəzi

Bakıdan 229 kilometr və Xaçmaz rayonunun inzibati mərkəzindən 43 kilometr məsafədə, Xəzərin sahilində yerləşən Nabran qəsəbəsi bəlkə də Azərbaycanın ən məşhur kurort zonasıdır. Bu şöhrət təsadüfən yaranmayıb. Burada çoxsaylı dəniz çimərlikləri, kölgəli meşələr, sərin və isti bulaqlar, mənzərəli körfəzlər bir-biri ilə uzlaşır. Kimi dəniz kənarında qızılı qum üstündə özünə günə verməyi, kimi meşədə gəzməyi xoşlayır. Elələri də var ki, onları zəngin və rəngarəng gecə həyatı cəlb edir.

Nabranda çoxlu sayda və müxtəlif pansionat, otel və turizm mərkəzləri yerləşir. Xaçmaz şəhərindən Nabrana yarım saatlıq yoldur.

Turist komplekslərinin birində qalaraq, asanlıqla yaxın şəhər və kəndlərə səfərlər və ekskursiyalar edə bilərsiniz.

Nəhayət, qeyd edək ki, payızdan yazadək Nabranın demək olar ki, bütün turist komplekslərində 70 faizə qədər böyük endirim olur.

Emil Eyyubov

Məxsusi AZƏRTAC üçün

Foto: Şahin Mürşüdlü

Materialın hazırlanmasında Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin “Xaçmaz” bukletindəki informasiyadan istifadə olunub