RƏSMİ XRONİKA
MALİYYƏ NAZİRİ SAMİR ŞƏRİFOVUN ÇIXIŞI
Maliyyə naziri SAMİR ŞƏRİFOV çıxışında bildirdi ki, bu ilin birinci rübündə sosial-iqtisadi xətt uğurla davam etdirilmişdir. Bu dövrdə investisiya qoyuluşları 12,3 faiz artmış, valyuta ehtiyatları 4,1 milyard dollar olmuşdur. Azərbaycandakı iqtisadi inkişafı xarici maliyyə qurumları da təsdiqləyir. İlin birinci rübündə büdcənin mədaxili 1 milyard 88 milyon manat, xərcləri isə 834 milyon manat olmuşdur. Qaçqın və məcburi köçkünlərin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində tədbirlər davam etdirilmişdir. Kənd təsərrüfatı sahəsinə 80 milyon manat subsidiya ayrılmışdır. Hazırda dövlət büdcəsinin dürüstləşdirilməsi məsələləri başa çatmaqdadır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin həyata keçirdiyi sosial-iqtisadi xətt, 2007-ci ilin birinci rübündə ölkə iqtisadiyyatının dinamik inkişafı, Azərbaycan xalqının rifah halının yüksəldilməsi, ölkəmizin beynəlxalq münasibətlərində mövqeyinin möhkəmləndirilməsi istiqamətində mühüm irəliləyişi təmin etmişdir. Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə, ümumi daxili məhsulun 39,7 faiz səviyyəsində artım əldə edilmiş, bütün maliyyə mənbələri hesabına investisiya qoyuluşu 12,3 faiz, orta aylıq əmək haqqı 26,2 faiz, pullu xidmətlərin həcmi 37,6 faiz, əhalinin banklardakı əmanətləri 61,8 faiz artmışdır.
2007-ci ilin birinci rübündə əldə edilən siyasi-iqtisadi nailiyyətlər sırasında 2007-ci il fevralın 7-də Azərbaycanın, Gürcüstanın və Türkiyənin dövlət və hökumət başçıları tərəfindən Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun tikintisi haqqında sazişin imzalanması müstəsna yer tutur. Azərbaycandan Türkiyəyə birbaşa dəmir yolu əlaqəsinin yaradılmasına xidmət edəcək, dövlətimizin geostrateji və iqtisadi, kommersiya maraqlarını təmin edəcək bu transmilli layihənin xaricdən maneələrə baxmayaraq, ərsəyə gəlməsi ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin ardıcıl səyləri, diplomatik məharəti və siyasi iradəsi nəticəsində mümkün olmuşdur.
Ölkəmizdəki siyasi sabitliyi və iqtisadi nailiyyətləri xarici qurumlar da yüksək qiymətləndirir. Bunları əsas götürərək, FİS Beynəlxalq Reytinq Agentliyi tərəfindən 2007-ci ilin fevralında Azərbaycan Respublikasının kredit reytinqi bir pillə artırılmış və BB+ səviyyəsinə çatdırılmışdır. Həmin kredit reytinqi beynəlxalq maliyyə icmasının etimadının ölkəmizə daha da artması göstəricisi olmaqla yanaşı, borclanma qabiliyyətinin artırılmasına, hökumət və ölkəmizin iri şirkətləri tərəfindən beynəlxalq maliyyə bazarlarında borclanma məqsədi ilə qiymətli kağızların emissiyası üçün zəruri şəraitin yaradılmasına və beləliklə, Azərbaycanın beynəlxalq kapital bazarına çıxışının asanlaşdırılmasına əlverişli şərait yaradacaqdır.
Birinci rübün büdcə göstəricilərində də yüksək dinamika müşahidə olunmuşdur. Cari ilin birinci rübündə dövlət büdcəsinin mədaxili 1 milyard 88 milyon manat və ya 96,9 faiz yerinə yetirilməklə 2006-cı ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 400,4 milyon manat və ya 58,3 faiz çox olmuşdur. Təsdiq olunmuş mədaxil proqnozuna Vergilər Nazirliyi tərəfindən 94,7 faiz, yaxud, ötən ilin eyni dövrünə nisbətən 364,5 milyon manat və ya 87,6 faiz çox, Dövlət Gömrük Komitəsi tərəfindən 101,7 faiz və ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 40,2 milyon manat çox və ya 31,8 faiz çox əməl edilmişdir.
Dövlət Neft Fondundan büdcəyə proqnoza nəzərdə tutulduğu həcmdə, yəni 112,5 milyon manat vəsait köçürülmüşdür. Büdcə təşkilatlarının büdcədənkənar vəsaitləri üzrə büdcəyə 20 milyon manat vəsait daxil olmuşdur ki, bu da ötən ilin həmin dövrünə nisbətən 1,7 milyon manat çoxdur. Dövlət büdcəsinin xərcləri 834 milyon manat və ya 74,1 faiz icra edilməklə, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 170 milyon manat, yaxud 25,6 faiz çox olmuşdur. 2006-cı ilin eyni dövrü ilə müqayisədə sosial müdafiə və sosial təminatı xərcləri 127,5 faiz, mədəniyyət xərcləri 48,6 faiz, səhiyyə xərcləri 35,1 faiz, təhsil xərcləri 23,7 faiz, mənzil-kommunal təsərrüfatı xərcləri 22,3 faiz, kənd təsərrüfatı xərcləri 8 faiz artımla icra edilmişdir. Cari ilin birinci rübündə xərclərin 38,7 faizi, yaxud 323,1 milyon manatı sosialyönümlü tədbirlərin maliyyələşdirilməsinə yönəldilmişdir ki, bu da 2006-cı ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 122,2 milyon manat və ya 60,8 faiz çoxdur.
Ölkəmizin enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi, bu sektora verilən dolayı subsidiyaların ləğv olunması, bir sıra malların və xidmətlərin qiymət tariflərinin bu xidmətlər üzrə maya dəyərinə çatdırılması, satış və xidmətləri həyata keçirən təşkilatların maliyyə vəziyyətinin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə 2007-ci ildə tətbiq edilən qiymət artımlarından vətəndaşların, aztəminatlı sosial təbəqənin ciddi zərər çəkməməsi, habelə büdcədən maliyyələşən təşkilatlarda çalışan işçilərin əmək haqlarının artırılması üçün Azərbaycan Respublikası Prezidenti tərəfindən cari ilin yanvarında 14 sərəncam imzalanmışdır. İmzalanmış sərəncamlarla cari ilin fevral ayının 1-dən minimum aylıq əmək haqqının, əmək pensiyalarının baza hissəsinin məbləği 50 manata çatdırılmış, elm, təhsil, səhiyyə, sosial təminat, mədəniyyət, gənclər, idman, kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı, balıqçılıq, ovçuluq, melorasiya sahəsində çalışanların və dövlət qulluqçularının aylıq əmək haqları orta hesabla 25 faiz, Milli Elmlər Akademiyasının tabeliyində olan elmi tədqiqat müəssisələrində çalışanların əmək haqqı 50 faiz, aspirantlara, ali, orta ixtisas və peşə məktəbləri, peşə liseylərinin tələbələrinə, şagirdlərinə verilən təqaüdlərin aylıq məbləği orta hesabla 50 faiz artırılmışdır. Bütövlükdə, bu artımlar üçün büdcədə təxminən 253 milyon manat nəzərdə tutulur ki, bu da 1,2 milyondan çox vətəndaşın maddi təminatının yaxşılaşdırılmasına imkan verəcəkdir.
Möhtərəm cənab Prezident!
2007-ci ilin birinci rübündə dövlət investisiya xərclərinə 239,4 milyon manat vəsait yönəldilmişdir ki, bu da 2006-cı ilin eyni dövrünə nisbətən 63 milyon manat və ya 35,7 faiz çoxdur. Həmin vəsaitlərdən sosial, mədəni və məişət təyinatlı obyektlərin tikintisinə və yenidən qurulmasına 34,7 milyon manat, o cümlədən idman komplekslərinin tikintisinə 1 milyon manat, Bakı şəhəri qəsəbələrinin sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsinə dair proqrama uyğun olaraq, 13 min 618 şagird yerlik 14 yeni məktəbin, 7 məktəbdə 3 min 520 şagird yerlik 176 əlavə sinif otağının, habelə 1250 yerlik 10 uşaq bağçasının tikintisinə 13,1 milyon manat vəsait sərf edilmişdir.
Əsas kommunal və nəqliyyat infrastrukturunun tikintisi və yenidən qurulması üçün 197,2 milyon manat, o cümlədən modul tipli elektrik stansiyalarının tikintisinin başa çatdırılmasına 32 milyon manat, regionların içməli su və suvarma drenaj infrastrukturunun bərpasına 11,3 milyon manat, respublika əhəmiyyətli avtomobil yollarının tikintisinə 56 milyon manat, Zaqatala və Lənkəran hava limanlarının yenidən qurulmasına 15 milyon manat vəsait yönəldilmişdir.
Bununla yanaşı, dövlət investisiya xərclərindən Beynəlxalq Bankın nizamnamə kapitalının artırılmasına 5,1 milyon manat, kənd təsərrüfatı texnikasının və aqrokimyəvi maddələrin alınması üçün “Aqrolizinq” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinə 2,4 milyon manat vəsait ayrılmışdır. Eyni zamanda, cari ilin birinci rübündə icmal büdcənin tərkib hissəsi olan Dövlət Neft Fondunun vəsaitləri hesabına qaçqın və məcburi köçkünlər üçün qəsəbələrin tikintisinə 27 milyon manat, Samur-Abşeron suvarma sisteminin yenidən qurulmasına 7,3 milyon manat investisiya qoyulmuşdur.
Xalqımızın ictimai-siyasi və mədəni həyatında ənənələrin, mənəvi dəyərlərin qorunub saxlanılması ölkə Prezidentinin daim diqqətində olmuşdur. Azərbaycanda teatr və kino sənətinin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi və yaradıcılıq potensialının dirçəldilməsi, ölkədə muzey işinin inkişaf etdirilməsi, monumental heykəltəraşlıq abidələrinin bədii-estetik görkəminin milli mənəvi dəyərlərə uyğunlaşdırılması və digər məsələlərin həlli məqsədi ilə cari ilin ötən dövrü ərzində Azərbaycan Prezidenti tərəfindən müvafiq sərəncamlar imzalanmışdır. Həmin sərəncamlardan irəli gələn vəzifələrin həyata keçirilməsi üçün 2007-ci ilin dövlət büdcəsində nəzərdə tutulduğundan başqa, əlavə tələb olunan vəsaitin mənbəyinin təyin edilməsi üçün işlər görülmüş, cari ilin birinci rübündə investisiya xərclərinin, teatr, tamaşa müəssisələrinin əsaslı təmiri və yenidən qurulması işlərinə 2,2 milyon manat vəsait yönəldilmişdir.