Bakı, 21 oktyabr, AZƏRTAC

Son bir neçə il ərzində Fransanın Afrikadakı keçmiş müstəmləkələri arasında və dünyada bu ölkəyə qarşı kəskin tənqidin artımı müşahidə olunur. Bu artım tendensiyası nəinki Fransaya məsafə baxımdan qat-qat uzaqlarda yerləşən, həm də ideoloji və konseptual baxımdan uzaq olan ölkələr, xalqlar arasında yüksələn xətt üzrə inkişaf edir. Şübhəsiz ki, bunun kökündə Fransanın müstəmləkəçilik praktikalarının və dominant münasibətinin heç vaxt bitməməsi, eyni zamanda, həmçinin həmin dövlətlərdə nəinki Fransa əsgərlərini, hətta fransız mülki şəxsləri, biznesmenləri, diplomatları ölkədən çıxarmaq qətiyyəti dayanır. Beləliklə, yürütdüyü müstəmləkəçi siyasət səbəbindən bu gün dünyada anti-Fransa şüarları bütün spektrlər və parametrlər üzrə geniş vüsət almaqdadır.

Afrikadakı ölkələrin təxminən yarısı vaxtilə fransız koloniyaları və ya protektoratları idi. Onların əksəriyyəti müstəqillik əldə etdikdən, müstəmləkəçi fransızların getməsindən çox sonra Fransa əleyhinə üsyanlara başlayır. Onlar hətta vaxtilə daha az təhsilli və savadlı yaşlı nəsillərin heç vaxt əldə edə bilmədiyi onlayn məlumatlardan faydalanırlar. Həmin ölkələrin gəncləri bu gün Fransa səfirlikləri qarşısında nümayişlər təşkil edir, “Hər şeyi başa düşdük” (On a tout compris) adlı fəal qruplar yaradırlar. Yəni, artıq oyanmışıq, Fransanın qatarı isə çoxdan gedib!

Bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında politoloq Şəbnəm Həsənova söyləyib.

O qeyd edib ki, deməli, nəsildən-nəslə ötürülən nifrət dalğası səngimir. Bu, bir növ Qarabağı həyatında bir dəfə olsa belə görməyən, lakin Vətən sevgisi, Xocalı ağrısının dolu olduğu kitabları uşaqlıqdan mütaliə edərək yetişən bir nəsli xatırladır. Bir sözlə, Fransa insanlara, xalqlara, ölkələrə qarşı tarix boyu həyat keçirdiyi zülmlərə baxmayaraq, o əzmi, ruhu qıra bilmir. Azərbaycanın haqq savaşını “nahaq” görən Fransa bilməlidir ki, bu gün bizim şəhidlərimizin ruhu şaddır, fransız siyasətçilərinin yuxusu isə hələ çox ərşə çəkiləcək!

Fransa ilə əlaqəsi olan istənilən ölkədə tənqidlərin çoxu keçmiş müstəmləkə sahibinin təkəbbürünə yönəlib. Fransaya qarşı həmişə tənqidlər olub, xüsusilə də Qərbi Afrikanın daha savadlı əhali qrupunda, şəhər dairələrində, lakin indi demək olar hər bir kəsimdə... Bu gün ölkə hakimiyyətinin istənilən qolunda və mərtəbəsində olan siyasətçinin Fransa ilə əlaqəsinin mövcudluğu Fransa prezidenti Emmanuel Makronun “kuklası” olması ilə paralel ittiham edilir. Odur ki, hamını özündən iyrəndirən Fransanın özünə etdiyini bütün dünya yığılsa belə ona edə bilməz.

Bu gün Afrikada bir çox xalqlar “Biz təslim olan xalq deyilik!” şüarı ilə Fransanı geri itələyir. Bu cür şüarlar geniş xalq dəstəyi qazanır. “Fransa dövləti qatildir!” şüarları isə öz yerində. Fransa vəhşiliyinə qarşı nümayişlərdə qurban gedən gənclər "Korsika millətçiliyinin birləşdirici mifi" qismində adlarını tarixə yazdırırlar. Gənc nəsil Fransa zülmünə qarşı nümayişlərdə vəhşicəsinə öldürülən insanların həyatını rəsmi Parisin diktələrinə müqavimət nümunəsi hesab edir. Fransa müstəmləkəyə çevirdiyi əraziləri maksimum konsentrasiyasında saxlayır ki, “Korsika problemi”nin mənşəyində də bu ölkənin ciddi şəkildə sistemləşdirdiyi, uzunmüddətli fəaliyyət planı kimi cızdığı ana xətt dayanır. Müstəmləkə olan ölkələrdə dövlət strukturlarının və cəmiyyətin elə bir sahəsi yoxdur ki, orada fransız zülmü hökm sürməsin. Hər yerdə - idarədə, məktəbdə, hərbi strukturlarda haqsız fransız qanunları tüğyan edir. Bir sözlə, Korsika Fransanın assimilyasiya siyasətinin qurbanıdır.

Hazırda Fransa nəinki özünün iddialı olduğu beynəlxalq münasibətləri tənzimləyən güclü aktorlardan biri kimi deyil, tam əksinə, Afrikanın sərhədlərinə metastaz kimi yayılan, sabitliyi pozan ünsür kimi görünür. Fransanı silkələyən nümayişlərin başında gənclər dayanır. Deməli, bir tərəfin başlanğıc hesab edilən gənclik enerjisi digər tərəfin sönmüş, demək olar ki, can vermiş cəsədinin sonu olacaq.

Fransanın zorakılığı Korsika problemini siyasi gündəmə və media sahəsinə qaytarmağa, aktual saxlamağa imkan və əsas verir. İnsan haqlarından “gur səs”lə danışan Fransa xalqların, gənc “fidanlar”ın səsinə əhəmiyyət vermir. Məhz elə bu amilin özü ayrı-ayrı coğrafiyalarda olsalar da, eyni düşmənə qarşı vahid cəbhə formalaşdıran tələbə ittifaqları və millətçi hərəkatların iştirakçıları arasında daha böyük qəzəb və kin, ən əhəmiyyətlisi isə həmrəylik yaradır.

Korsikanın anti-Fransa şüarının fundamenti də boş olmayıb, sosial-iqtisadi əsaslara dayanır: burada yüksək işsizlik var, yaşayış minimumu durmadan artır, ən əsası, gənclər üçün aydın perspektiv yoxdur. Təkcə onu demək kifayətdir ki, bu region uzun müddət Fransada ən yoxsul bölgə hesab olunub. Hətta Korsikada baş verənlər separatçı hərəkatın güclənməsinə gətirib çıxarıb. Nəticə etibarilə bu, mafioz strukturların formalaşmasına səbəb olub. Budur, Fransanın coğrafiyalara, xalqlara “töhfəsi” - “anarxiya, qan-qada, sistemsizlik və “parçala hökmranlıq et siyasəti”.

Fransa hakimiyyəti isə öz daxili işləri ilə bağlı məsələdə sanki fil qulağında “yatıb”. Hazırda bu ölkənin hakimiyyəti diqqətini Fransa reallığından uzaq olan məsələlərə, məsələn, Ukrayna, Qərbi Afrikada və Cənubi Qafqazdakı vəziyyətə yönəldir. “İki tərəfə baxan çaş qalar” deyib atalar. Fransa isə acgözlük edib çox tərəfə baxmaqla kor qalacaq!