Kişineu, 14 sentyabr, AZƏRTAC

Oktyabr ayında Kişineuda Dnestryanı və Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişələrinə həsr olunmuş “Dövlətlərin ərazi bütövlüyü və insan hüquqlarının müdafiəsinin təmin edilməsi” (Kişineu, 2014, 17-18 sentyabr) mövzusunda Beynəlxalq elmi-praktiki konfransın materiallarının toplusu çapdan çıxacaq. Topluda moldovalı alim, tarix elmləri doktoru və tanınmış siyasi analitik Ruslan Şevçenkonun “1918-1994-cü illər Dağlıq Qarabağ münaqişəsi: iki sivilizasiyanın mübarizəsinin apogeyi” sərlövhəli materialı da yer alıb.

Xatırladaq ki, R.Şevçenko Kişineunun “Metronpaş” nəşriyyatında rus və rumın (moldav) dillərində çapdan çıxan “Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi. Tarix və müasirlik” kitabının müəllifidir. Müəllif kitabda zəngin material əsasında Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsini tədqiq edir, onun qaynaqlarını açır, indiki durumundan danışır, Ermənistanın Azərbaycana qarşı başladığı 1988-1994-cü illər müharibəsinə xüsusi diqqət ayırır. Habelə bu günə qədər davam edən uzun və səmərəsiz danışıqlar prosesindən, dünya birliyinin, vasitəçilərin beynəlxalq hüquq normalarını tanısalar da, həqiqətdə ikili standartları rəhbər tutmalarından, bunun münaqişənin sülh yolu ilə həllinə mane olmasından söz açır.

AZƏRTAC-ın Kişineudakı xüsusi müxbiri Ruslan Şevçenko ilə görüşərək ondan müsahibə götürüb.

Alimin bioqrafiyasından: Ruslan Şevçenko 1972-ci il sentyabrın 7-də Kişineuda anadan olub. Moldova Dövlət Universitetinin tarix fakültəsinin məzunudur. 2003-cü ildə tarix elmləri doktoru dərəcəsi alıb. Moldova Avropa Bilikləri Universitetinin böyük müəllimi, Moldova Elmlər Akademiyasının Tarix, Dövlət və Hüquq İnstitutunun aparıcı elmi əməkdaşı işləyib, Moldova Strateji Araşdırmalar və Avropaya İnteqrasiya İnstitutunun direktoru, “Memorial” Assosiasiyasının baş mütəxəssisi olub. 2014-cü ildən siyasi analitikdir.

- Ruslan Aleksandroviç, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə elmi marağınızın nədən qaynaqlandığından danışmağınızı rica edirəm. Siz kitabınızda həm Azərbaycan, həm də erməni mənbələrindən, arxiv materiallarından istifadə etmisiniz. Onların əsasında bu münaqişənin ciddi və obyektiv təhlilini vermisiniz. Kitaba əlavələrdə tarixi materiallara, habelə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyən, Ermənistanın təcavüzünü pisləyən dünya birliyinin mövqeyinin əks olunduğu beynəlxalq hüquqi sənədlərə rast gəlmək olar.

- Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi mövzusu məndə bizim yerli Dnestryanı problemlə ümumi cəhətlərinin çox olması səbəbindən maraq doğurub. Amma uzun illər ərzində onun barəsində yetərincə dərindən və əsaslı şəkildə deyil, yalnız KİV-lərin məlumatları əsasında mühakimə yürüdə bilmişəm. 2013-cü ilin fevralında redaksiya heyətinin üzvü olduğum “Ekspert Novostey” qəzetinin redaktoru Larisa Veveritsa mənə Xocalı soyqırımına həsr olunmuş tədbirlərə qoşulmağı təklif etdi. Bu tədbirlərdən sonra mən Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin ilkin şərtləri, tarixi və müasir durumu barədə silsilə elmi məqalələr hazırladım. Problemə dair bir sıra ciddi monoqrafiyalarla tanış olandan sonra həmin materiallar, habelə KİV-lərdən tapdığım məlumatlar əsasında Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin ilkin şərtlərinə (1988-ci ilə qədər), tarixinə (1988-1994-cü illər) və müasir durumuna (1994-cü ildən bizim günlərə qədər) həsr olunmuş üç elmi məqalə yazdım. Bu məqalələr mənim “Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi. Tarix və müasirlik” kitabıma müstəqil fəsillər kimi daxildir. Monoqrafiya 2014-cü ildə rus dilində, bir neçə ay sonra rumın dilində çapdan çıxdı.

- Azərbaycanda olmusunuz?

- Təəssüf ki, indiyədək Azərbaycanda olmamışam. Amma fürsət düşən kimi mütləq ölkənizə gələcəyəm. Azərbaycan xalqının müdrik bir kəlamı var: “Düz söz daşdan keçər“. Yeri gəlmişkən, mən həyatda da, elmi fəaliyyətimdə də bu prinsiplə hərəkət edirəm.

- Ruslan Aleksandroviç, bir neçə kəlmə gələcək elmi planlarınız barədə danışa bilərsinizmi?

- 2003-cü ildə dissertasiya müdafiə edərək, tarix elmləri doktoru dərəcəsi almışam. Azərbaycanda bu dərəcə tarix elmləri namizədi dərəcəsinə uyğundur. O vaxtdan ikinci dissertasiyam üçün material toplayıram. Bu dəfə xabilitat doktoru dərəcəsi (Azərbaycanda elmlər doktoru - AZƏRTAC) almaq istəyirəm. Bu işdə yetərincə irəliləmişəm və arxiv materiallarının əsas hissəsini toplamışam. Yaxın illərdə ölkənin arxivlərində və elmi kitabxanalarında işim başa çatacaq və mən ikinci dissertasiyamı yazmağa başlayacağam.

Eyni zamanda son illər yerli internet portallarında Moldovadakı siyasi duruma həsr olunmuş xeyli analitik məqaləm verilib. Özüm də hiss etmədən siyasi analitikə çevrilmişəm. Məni müxtəlif teleradio kanallarına dəvət edirlər, Moldova, Ukrayna və Rusiya KİV-ləri tez-tez məndən müxtəlif sitatlar gətirirlər.

- İcazə verin, müsahibəyə görə sizə təşəkkür edim və mənə bağışladığınız “Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi. Tarix və müasirlik” kitabının müqabilində Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının ictimai-siyasi məsələlər şöbəsi ilə AZƏRTAC-ın birgə layihəsi olan “20 yanvar: Tariximizin qanlı və şanlı səhifəsi” fotonəşrini sizə təqdim edim.

- Təşəkkür edirəm. Əminəm ki, bu nəşr mənim Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair arxivimi zənginləşdirəcək.

Müsahibəni apardı:

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Zeynal Ağazadə

Kişineu