İQTİSADİYYAT
Şimal-Cənub dəhlizi üzrə yük dövriyyəsi 2025-ci ilə kimi ikiqat artacaq
Bakı, 18 may, AZƏRTAC
Beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin yalnız Transxəzər marşrutunda 800-ə qədər yük gəmisinin istifadəsi planlaşdırılır. Mayın 18-də Rusiyanın Kazan şəhərində keçirilən “Rusiya - İslam Dünyası: KazanForum 2023” XIV Beynəlxalq İqtisadi Forumunun iştirakçıları Avrasiyada ən böyük logistika layihəsinin inkişaf planlarından danışıblar.
Beynəlxalq İqtisadi Forumunun mətbuat xidmətindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, mayın 17-də Rəşt-Astara şəhərləri arasında Şimal-Cənub dəhlizi çərçivəsində 170 kilometr uzunluğunda sonuncu dəmir yolu hissəsinin tikintisinə dair saziş imzalanıb. Layihə həm Avropaya, həm də Rusiya ilə Fars körfəzi ölkələri arasında malların sürətli və maneəsiz tranzitini təmin edəcək. Sankt-Peterburqdan Mumbaya malların çatdırılması Süveyş kanalı vasitəsilə ənənəvi marşrutlar üzrə 30-45 gün əvəzinə təxminən 10 gün çəkəcək. Dəmir yolu ilə tranzit yüklərin ümumi həcmi ən azı 15 milyon ton təşkil edəcək.
Forumda çıxış zamanı Rusiya Federasiyası Baş nazirinin müavini Marat Xusnulli qeyd edib ki, layihə çərçivəsində bir sıra beynəlxalq görüşlərin keçirilməsi, mayın 19-da isə İraq Respublikası hökuməti ilə Şimal-Cənub layihəsinin inkişafı üzrə sazişin imzalanması planlaşdırılır. O bildirib ki, Şimal-Cənub dəhlizi eyni zamanda üç marşrut üzrə inkişaf edir: qərb marşrutu - Dağıstan və Azərbaycan, transxəzər - su nəqliyyatı, şərq marşrutu isə Qazaxıstan və Türkmənistan vasitəsilə. Yalnız Rusiya 2030-cu ilə qədər dəhlizin infrastrukturuna təxminən 280 milyard rubl sərmayə qoyacaq. İnvestisiya axını artıq marşrutun inkişaf tempində özünü göstərir. Xusnullin qeyd edib ki, son üç il ərzində bütün yol tikintisi planları yerinə yetirilib.
Yaxın illərdə Sankt-Peterburqdan Vladivostoka 56 şəhərdən yan keçməklə, Qazaxıstan, Monqolustan və Çinə çıxışı olan 1-ci kateqoriyalı müasir avtomobil yolu istifadəyə veriləcək. Beləliklə, Qərb-Şərq dəhlizi Şimal-Cənub dəhlizinə inteqrasiya olunacaq.
O bildirib ki, Transxəzər marşrutunun inkişafı çərçivəsində gəmilərin keçməsi üçün Volqanın dibinin dərinləşdirilməsi üzrə işlər aparılır. Gələcəkdə ən azı 4,5 metrlik sualtı gəmilər Həştərxan limanı vasitəsilə Volqada sərbəst hərəkət edə biləcək. Ümumilikdə, 2025-ci ilə qədər Rusiya ilə Xəzər regionu, Cənubi və Cənub-Şərqi Asiya, Fars körfəzi ölkələri arasında yük dövriyyəsi iki dəfə - 30 milyon tona, 2030-cu ilə qədər 45 milyon tona qədər artmalıdır ki, bu da 2021-ci illə müqayisədə 150 faiz çoxdur.
BƏƏ-nin xarici ticarət üzrə dövlət naziri Tani bin Əhməd Əl Zeyudi çıxışında deyib ki, ölkəsi Şimal-Cənub dəhlizinin texnoloji komponentinin investisiya və inkişafına maraq göstərir. Onun sözlərinə görə, Şimal-Cənub layihəsi Afrikaya marşrutların işlənib hazırlanması da daxil olmaqla, innovasiyaların istifadə oluna biləcəyi perspektivli layihələrdən biridir. “İlk növbədə, biz təklif etmək istədiyimiz problemsiz həllərdən danışırıq. Biz, həmçinin elektron həllərin tətbiqi ilə yanaşmalardan istifadə edə biləcəyik”, - deyə o bildirib.
BƏƏ-nin naziri qeyd edib ki, Şimal-Cənub dəhlizi ölkəsini təkcə Rusiya ilə deyil, həm də Mərkəzi Avropa və Asiya ilə birləşdirəcək. BƏƏ şirkətləri bütün xalqların rifahı naminə bu layihəyə qoşulmağa hazırdır.
İranın kənd təsərrüfatı nazirinin birinci müavini Əlireza Peyman-Pak isə bildirib ki, Rəşt-Astara dəmir yolu hazır olanadək fəal şəkildə istifadə edilməsi planlaşdırılan Transxəzər marşrutu ölkəsi üçün də əhəmiyyət kəsb edir. “Xəzər dənizinin potensialını maksimum dərəcədə artırmaq üçün yükləmə-boşaltma avadanlığı olan liman infrastrukturunun yaradılması vacibdir. Liman ərazisində dibi dərinləşdirmək və təmizləmək lazımdır. Bu işdə əməkdaşlıq etmək Xəzər dənizi ətrafındakı bütün ölkələr üçün faydalıdır”, - deyə o qeyd edib.
Tədbir müzakirələrlə davam etdirilib.