RƏSMİ XRONİKA
VERGİLƏR NAZİRİ FAZİL MƏMMƏDOVUN ÇIXIŞI
Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin həyata keçirdiyi və möhtərəm cənab Prezident, Sizin tərəfinizdən böyük dinamizmlə davam etdirilən və müasir dövrün tələblərinə uyğun olaraq, yeni inkişaf çalarları əldə etmiş uğurlu iqtisadi siyasət sayəsində Azərbaycan iqtisadiyyatının dünya iqtisadiyyatına bərabərhüquqlu üzv kimi inteqrasiyası təmin olunmuş, iqtisadiyyatın bütün sahələrindəki böyük nailiyyətlər, keyfiyyətcə yeni miqyasda davam etdirilmiş, makroiqtisadi göstəricilərin səviyyəsində və iqtisadiyyatın tarazlı inkişafında sabitlik əldə edilmişdir.
Vergilər Nazirliyi üçün 2007-ci ilin yanvar-mart ayları üzrə 824,7 milyon manat proqnoz tapşırığı müəyyən edilmişdir ki, bunun da 483,9 milyon manatı neft sektoruna, 340,8 milyon manatı isə qeyri-neft sektoruna aiddir. Proqnoz tapşırığının 2006-cı ilin müvafiq dövrünün bütün sahələr üzrə göstəricilərinə nisbətən 100 faiz artımını nəzərə alaraq, Vergilər Nazirliyi cari ilin ilk günlərindən bütün qüvvəsini səfərbər etmiş və proqnoz tapşırığın icrasının təmin olunması üçün məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirmişdir.
Cənab Prezident, ilk növbədə deməliyəm ki, Sizin rəhbərliyinizlə hökumətin keçən ilin doqquz ayının yekunlarına həsr olunmuş geniş iclasında verdiyiniz tapşırığa əsasən, kommunal sahədə həyata keçirilən islahatlar uğurla irəliləsə də, müddət baxımından hələ tam başa çatmadığına görə, “Azərenerji” və “Azəriqaz” səhmdar cəmiyyətləri tərəfindən Dövlət Neft Şirkətinə ödənişlərin tam həyata keçirilməməsi şirkətin büdcə öhdəliklərinin yerinə yetirilməsində çətinliklər yaratmışdır. Nəticədə Dövlət Neft Şirkəti 2007-ci ilin birinci rübü üzrə müəyyən edilmiş proqnoz tapşırığına cəmi 73,9 faiz əməl etmişdir. Yaranmış vəziyyətdə büdcə xərclərini təmin etmək məqsədi ilə konsorsiumdan kənar fəaliyyət göstərən qeyri-neft sektoru üzərində nəzarət tədbirləri bir qədər artırılmışdır. Bunun nəticəsində cari ilin birinci rübü ərzində qeyri-neft sektoru üzrə büdcəyə 340,8 milyon manat proqnoza qarşı, 362,7 milyon manat vəsait daxil olmaqla, proqnoza 106,4 faiz əməl edilmişdir.
Xüsusilə qeyd etmək istərdim ki, yuxarıda bildirdiyim qeyri-neft sektoru üzrə vergi daxilolmaları 2006-cı ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 109,4 milyon manat və ya 73,5 faiz çoxdur. Yekun olaraq Dövlət Neft Şirkətində yaranmış müvəqqəti çətinlik digər sahələr hesabına aradan qaldırılmış və sosialyönümlü olan büdcə xərclərinin həyata keçirilməsinə imkan yaradılmışdır. Bütövlükdə, 2007-ci ilin yanvar-mart aylarında dövlət büdcəsinə 784,8 milyon manat vəsaitin daxil olması təmin edilərək, proqnoza 95,2 faiz əməl olunmuşdur ki, bu da 2006-cı ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 369,8 milyon manat və ya 89,7 faiz çoxdur.
Qeyd olunan dövrdə Vergilər Nazirliyinin xətti ilə toplanan vəsait ümumi daxili məhsulun 15,3 faizini, ümumi büdcə gəlirlərinin isə 71,8 faizini təşkil etmişdir. Bu ilin üç ayı ərzində büdcəyə qeyri-dövlət sektoru üzrə 534,8 milyon manat və ya ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,5 dəfə çox, dövlət sektoru üzrə isə 250 milyon manat və ya ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 23,9 faiz çox vəsait daxil olmuşdur. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin tövsiyələri və bilavasitə tapşırığı ilə vergi orqanları tərəfindən görülmüş tədbirlər nəticəsində, vergi ödəyicilərinin hüquqlarının müdafiəsi və əsassız yoxlamaların aradan qaldırılması sahəsində mühüm tədbirlər həyata keçirməklə yanaşı, vergi nəzarətinin daha da təkmilləşdirilməsi üçün ən yeni texnologiyaların tətbiqinə üstünlük verilmiş və nazirliyin mərkəzi informasiya bazasının imkanlarından istifadə etməklə vergi nəzarəti sərtləşdirilmişdir. Nəticədə Vergilər Nazirliyi tərəfindən 2007-ci ilin birinci rübü ərzində aparılmış səyyar vergi yoxlamalarının sayı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 30,6 faiz azalmış, səyyar və kommunal vergi yoxlamaları ilə 69,4 milyon manat əlavə vəsait hesablanmışdır ki, bu da büdcəyə təmin olunmuş ümumi daxilolmanın 9 faizini təşkil edir.
Borclu vergi ödəyicilərinin sayının minimuma endirilməsi istiqamətində görülən işlərin nəticəsi olaraq çoxlu vergi borcu ödətdirilmiş və cari il aprelin 1-nə cəmi 9 min 832 vergi borcu olan ödəyici qalmışdır ki, bu da ümumi vergi ödəyicilərinin 4,6 faizini təşkil edir. Bu ilin yanvar-mart aylarında bilərəkdən vergidən yayınmaq, qanunsuz sahibkarlıq və digər qanunazidd hərəkətlərə qarşı vergi orqanları tərəfindən ciddi mübarizə aparılmış, bu qəbildən olan materiallar üzrə 60 cinayət işi qaldırılmış, istintaqı başa çatdırılmış cinayət işlərindən 25 şəxs barəsində 24 cinayət işi baxılmaq üçün məhkəməyə göndərilmiş, onlardan 8 nəfəri haqqında aidiyyəti məhkəmələrin qərarlarına əsasən həbs qətimkan tədbirləri seçilmiş, dövlətə dəyən ziyandan 297,9 min manat ödənilmişdir.
Möhtərəm cənab Prezident, informasiya texnologiyalarının sürətlə inkişaf etdiyi bir dövrdə Vergilər Nazirliyi ölkənin əsas iqtisadi qurumu kimi öz iş prinsiplərini dünya standartlarına uyğunlaşdırmağa, “Elektron Azərbaycan” layihəsinin gerçəkləşdirilməsində üzərinə düşən vəzifələri yerinə yetirməyə çalışmışdır.
Keçən dövr ərzində nazirliyin avtomatlaşdırılmış vergi informasiya sistemi üzrə aparılan təkmilləşdirmə işləri davam etdirilmiş və onun tərkib hissəsi olan bəyannamə sisteminin tətbiqinə başlanılmışdır. Bu sistemin tətbiqi vergi ödəyicisinə bəyannaməni internet vasitəsilə təqdim etmək, bəyannamənin tətbiqinə və düzgünlüyünün yoxlanılmasına proqram təminatı vasitəsilə kömək göstərmək, bəyannamələrin elektron formatda saxlanılmaq, ödəyicilərin öz şəxsi hesab vərəqəsinə real vaxt rejimində baxa bilmək imkanlarını verir. Məlumat üçün bildirmək istəyirəm ki, nazirlik tərəfindən cari ilin mart ayı ərzində 400-ə yaxın vergi ödəyicisi ilə müvafiq müqavilə imzalanmış, onlara xüsusi şifrələr verilməsi təmin edilmiş və artıq həmin vergi ödəyiciləri tərəfindən 500-ə yaxın hesabat internet vasitəsilə elektron formatda vergi orqanlarına təqdim edilmişdir. Paralel olaraq, vergi ödəyicilərinə xidmətin səviyyəsi artırılmış, Vergilər Nazirliyinin internet saytının və 195 nömrəli telefon məlumat xidmətinin imkanları genişləndirilmişdir. Vergi ödəyicilərinə istənilən zaman hər iki mənbə vasitəsilə vergilər haqqında zəruri məlumatlar əldə etmək imkanı yaradılmışdır. Təkcə 2007-ci ilin yanvar-mart aylarında 180 min nəfər internet saytından, 75 min nəfər isə 195 nömrəli telefon məlumat xidmətindən istifadə etmişdir ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrünün göstəricilərindən artıq olmaqla, bu xidmətlərdən respublikada ən çox istifadə edilən məlumat mənbəyinə çevrilmişdir.
Ölkəmizin rəhbərliyi tərəfindən uğurla həyata keçirilən iqtisadi siyasətin nəticəsi olaraq, respublikamızda istər neft, istərsə də qeyri-neft sahələrində çoxlu xarici və yerli investiyalı, o cümlədən bir çox transmilli şirkətlət fəaliyyət göstərir. Hələ 2001-ci ildə ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin bilavasitə tapşırığı ilə bu qəbildən olan şirkətlərə müasir standartlara savab verən vergi xidmətinin göstərilməsi və yüksək səviyyədə nəzarətin təmin olunması məqsədi ilə Vergilər Nazirliyi yanında iri vergi ödəyiciləri ilə iş üzrə departament yaradılmış, sonrakı illərdə departamentin işinin, cənab Prezident, Sizin tələbləriniz səviyyəsində qorunmasına çalışılmışdır. Bu da istər yerli, istərsə də xarici iş adamları tərəfindən böyük razılıqla qarşılanmışdır. Onu da qeyd etməliyəm ki, Vergilər Nazirliyinin xətti ilə yığılan vergilərin 2005-ci ildə 84,7 faizi, 2006-cı ildə 89,2 faizi, 2007-ci ilin birinci rübü ərzində 87 faizi həmin departamentin vasitəsilə təmin edilmişdir.
Möhtərəm cənab Prezident, Sizin rəhbərliyiniz altında ölkə iqtisadiyyatının sürətli inkişafı, Azərbaycanın beynəlxalq aləmə inteqrasiyası, regionların sosial-iqtisadi inkişafına diqqətin artırılması və iqtisadiyyatın bütün sahələrində olduğu kimi, iqtisadi dəyişikliklər vergi sisteminin də təkmilləşdirilməsi, yeniləşdirilməsi zərurətini meydana çıxarmışdır. Bununla əlaqədar, hökumətin vergilər üzrə inkişafa dair strategiyası reallaşdırılacaqdır ki, bu strategiyanın da hər bir istiqaməti ölkə iqtisadiyyatının yeni inkişaf mərhələsinə və vergi orqanlarının əvvəlki illərdəki fəaliyyətinin təhlili nəticəsinə əsaslanacaqdır.
