Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

MƏDƏNİYYƏT

Bu gün Əməkdar incəsənət xadimi Əli Tudənin anadan olmasından 101 il ötür

Bu gün Əməkdar incəsənət xadimi Əli Tudənin anadan olmasından 101 il ötür

Bakı, 31 yanvar, AZƏRTAC

Bu gün Azərbaycan mühacir ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Əli Tudənin doğum günüdür.

AZƏRTAC xəbər verir ki, ömrü boyu azadlıq duyğuları ilə, Cənub həsrəti ilə yaşayıb-yaradan Azərbaycanın sevilən şairlərindən olan Əli Tudənin bu gün anadan olmasının 101-ci ili tamam olur.

Mühacir Azərbaycan şairi Əli Tudə 1924-cü il yanvarın 31-də Bakı şəhərində anadan olub. Əslən İrandan olan valideynləri XX əsrin əvvəllərində Bakıya köçüb, atası neft sahəsində fəhləlikdən başlayaraq buruq ustalığına qədər yüksəlib. Uşaqkən valideynlərini itirən Əli nənəsinin himayəsində böyüyür. 13 yaşında Əlinin şeirləri qəzetlərdə çap olunur. Ancaq bu sevincin ömrü uzun çəkmir. Ötən əsrin 30-cu illərindən başlayan qanlı repressiyalar onların da talelərini, yollarını dəyişir. Əli nənəsi ilə birlikdə İrana sürgün olunur. Mühacir həyatı onun tale payı olur. Orada da Əlini sakit həyat gözləmir. Ata yurdu Savalan dağının ətəyindəki Çanaxbulaq kəndində təsərrüfat işləri ilə məşğul olur. Sonra bir müddət Ərdəbildə fəhləlik edir, vaxt tapan kimi isə ürəyindən süzülən şeirləri kağıza köçürür.

Sən ey baxıb neçə yerə,

Nəsə xəbər alan dünya!

Heç demirsən bircə kərə,

Nə təhərdi balan, dünya!

1940-cı illərdə İranda başlanan milli azadlıq hərəkatı Əlinin həyatında yeni bir səhifə açır.

Nə qədər döyüş var, mübarizə var,

Bayrağım vətəndir, silahım qələm.

- deyən gənc Əli bu hərəkata qoşulur və onun fəallarından biri olur. Milli ruhda yazdığı şeirləri ilə xalqı mübarizəyə səsləyir. 1945-ci il dekabrın 12-də Cənubi Azərbaycanda milli hökumət qurulur. Xalqını, millətini ürəkdən sevən Əli milli hökumətin Maarif Nazirliyində işləyir. “Ana dili” kitabının tərtibində və çap olunmasında xüsusi rol oynayır. Bundan əlavə, Əli Tudə İran tarixində ilk dəfə olaraq Təbrizdə Milli Filarmoniya yaradır. “Öz gözlərimlə” kitabında Əli Tudə yazır: “Bu, təkcə Təbrizdə deyil, bütün İranda açılan ilk filarmoniya idi. Salondakılar intizarla səhnəyə baxır, əllərindəki konsert proqramını dönə-dönə oxuyurdular. Ancaq proqramda yazılmamış bir çıxış da vardı. Bu da konsert başlamazdan əvvəl milli hökumətin lideri Seyid Cəfər Pişəvərinin edəcəyi nitq idi. Bunu yalnız filarmoniyanın müdiriyyəti bilirdi”.

Tudə təxəllüsünü

Xalq özü verdi mənə.

Mərd, fədai olmağı

Məsləhət gördü mənə.

Milli hökumət onu ali mükafatla, “21 Azər” medalı ilə təltif edir. O zaman Əli Tudənin 22 yaşı vardı... Üzünə gülən taleyi yenə ondan üz döndərir. Qanlar bahasına qurulmuş hökuməti süqut edir. Əli Tudənin üsyankar ruhlu kitabları mətbəədə yandırılır. Əli Tudə barədə şah xüsusi fərman verir: “Tutulduğu anda məhkəməsiz-filansız qətlə yetirilsin!”.

O, yenidən Azərbaycana üz tutur. Budəfəki mühacirlik Əli Tudə üçün ömürlük taleyə çevrilir.

Hər kəsin öz qibləsi var,

Mənim qibləm Vətəndir

- deyən şair 60 illik yaradıcılığında bütöv şair ömrü yaşadı. Ayrılığın həsrətini köksündə gəzdirdi və bütün yaradıcılığı boyu Vətən, Cənub həsrəti mövzusuna sadiq qaldı. Poeziya yolunda yorulmadan çalışdı və böyük Əli Tudə irsi qoyub getdi. “Cənub nəğmələri”, “Məhbusların son sözü”, “Arazın o tayında”, “Qəzəb”, “Təbriz yolu”, “Mühacir qeyrəti”, “Mənim səsim”, “Yarımçıq dastan” - bir sözlə, 40-dan çox kitabın müəllifi kimi ədəbiyyat tariximizdə yer aldı.

Əli Tudə 1996-cı il fevralın 26-da vəfat edib. Onun yaradıcılıq yolu nəsillər üçün örnəkdir. Ədəbi əsərlərindən, həyat və yaradıcılığından oxuyub-öyrənməli hələ çox şey var. Azərbaycan oğulları Vətənin cəngavər şairinin, məğrur şairinin - heç vədə öz yolundan dönməyən, öz məsləkindən əl çəkməyən Əli Tudənin indi az qala hər birisi bir şüara çevriləcək qədər mənası olan şeirlərindəki vəsiyyətlərini öz həyat amalına çevirməlidirlər.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Könüllülər üçün "Sabahın kənd təsərrüfatı - qış məktəbi" layihəsi həyata keçirilib

“Gənclər Həftəsi”: Goranboyda keçirilən gənclər düşərgəsi yekunlaşıb

Şairə Leyli Salayeva: Fikirlərimi poetik formada ifadə etmək mənim üçün daha asandır MÜSAHİBƏ

Azərbaycan millisinin Monteneqro yığması ilə oyun üçün heyəti açıqlanıb

Şahbuz rayonunda elektrik təsərrüfatı yenilənir

® “Araz” mobil tətbiqi qazandırır

Ötən il Milli Depozit Mərkəzində mövcud depo hesablarının sayı 160 min ötüb

Papa Fransiskin səhhəti pisləşib

Ağcabədidə narkotik vasitənin və spirtli içkinin təsiri altında avtomobil idarə edən sürücülər saxlanılıb

“Güləbird” KSES-də istehsal olunan enerjinin miqdarı açıqlanıb

Almaniya Prezidenti Münxendə hücumun baş verdiyi ərazidə təşkil olunan xatirə mərasimində iştirak edib

Baş Prokurorluq: Əmək hüquqlarının pozulması hallarına qarşı mübarizə davam etdirilir

Azərbaycan klubu amerikalı basketbolçu ilə vidalaşıb

Qərbi Azərbaycan mətbəxi: Unudulmayan dad - MÜSAHİBƏ

Prezident Administrasiyasının rəhbəri Samir Nuriyev “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsi İdarə Heyətinin yeni sədrini kollektivə təqdim edib

BOKT-larda kənar auditin aparılmasına dair tələblər hazırlanacaq

Cinayət Məcəlləsində hansı dəyişikliklər ediləcək?

Türk İnvestisiya Fondunun prezidenti: Türk dünyası strateji-iqtisadi dəhlizə çevrilir

İSB: Ötən il “Yaşıl Kart”lar üzrə 1,2 milyon manat sığorta ödənişi həyata keçirilib

® Ləğv prosesində olan bankların kredit ödənişləri artıq "MilliÖn", "AniPay", m10, "Azərpoçt", ABB və "Kapital Bank" mobildə

Azərbaycanda 21 yaşına çatmış vətəndaşlara mülki odlu silah əldə etmək hüququ verilir

Azərbaycanda mühasibat uçotunun elektronlaşması ilə bağlı yeni tənzimləmələr tətbiq olunacaq

“Hərbi vəzifə və hərbi xidmət haqqında” Qanuna dəyişikliklər birinci oxunuşda təsdiqlənib

General-mayor Məhəmməd Abbasquliyevin məzarı ziyarət edilib

İlkin hərbi qeydiyyatla bağlı cərimələr artırılır

Valideynlərini itirmiş uşaqlara birdəfəlik müavinət ödəniləcək

ASK: Türk dövlətlərinin artımı dünya iqtisadi artımını 2 dəfə qabaqlayır

Azərbaycanın beynəlxalq aləmdəki yeri çox parlaq şəkildə görünür - ŞƏRH

Azərbaycan badminton millisi Bakıdakı Avropa çempionatında mübarizəni dayandırıb

Səhiyyə Nazirliyi “Lazer Beauty Klinikası”nın lisenziyasının dayandırılması ilə əlaqədar məktub göndərib

“Korrupsiyaya qarşı mübarizə haqqında" Qanuna bir sıra dəyişiklik təklif edilir

Gənclər Kitabxanasında Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günü ilə əlaqədar sərgi hazırlanıb

Baş Dövlət Yol Polisi İdarəsindən yağışlı hava ilə bağlı xəbərdarlıq

“Milliyet” qəzeti: Fransa terrorçuları Suriya üzrə konfransın iştirakçıları siyahısından çıxarıb və bu məsələdə Türkiyənin mövqeyini nəzərə alıb

Polina Rəhimova: İnanıram ki, Azərbaycan voleybolunu yenidən dünyaya tanıdan perspektivli oyunçular yetişəcək - MÜSAHİBƏ

Yüksək Texnologiyalar Parkı və ölkənin aparıcı universitetləri strateji əməkdaşlığa imza atıb

Rusiya vətəndaşları Azərbaycanda müvəqqəti olma müddətini elektron kalkulyatorla yoxlaya biləcəklər

Yeni lisenziya verilən iki radiostansiya bu il fəaliyyətə başlayacaq

DİN: Pirşağı sakini həyətində tapılan silah-sursatı təhvil verib

Bəzi dağlıq rayonlarda yollar buz bağlayacaq

Orxan Məmmədov: Türk İnvestisiya Fondu KOB-larla bağlı layihələri maliyyələşdirməyi nəzərdə tutur

Ötən ay 4,9 minə yaxın şəxsə proaktiv qaydada pensiya təyinatı aparılıb

ADU-nun Konfutsi İnstitutunda Azərbaycan-Çin əməkdaşlığına dair seminar keçirilib

Azərbaycanla Çin arasında imzalanan strateji tərəfdaşlıq haqqında sənəd ikitərəfli münasibətlərdə yeni səhifə açıb - RƏY

® “Unibank” sərfəli mikrokreditlər təklif edir

“Ermənistan, silah almaq yox, təzminat ödəmək haqqında düşünməlidir” – Açıqlama

TDT Baş katibi: Orta Dəhliz Şərq və Qərb arasında əsas ticarət marşrutu kimi strateji əhəmiyyət daşıyır

“Şəmkir” futbol klubunun inkişafı istiqamətində işlər görüləcək

Çin ilə Avropa arasında konteyner daşımalarının həcmi rekord həddə yaxınlaşır

Zığ dairəsi-Hava Limanı yolunda bəzi zolaqlar üzrə sürət həddi endirilib

Ağdamda yük maşını minaya düşüb VİDEO

Üzərinə həbs qoyulmuş əmlakın idarəsi, satışı və icarəsi üçün yeni qaydalar təklif olunur

Azərbaycan və Çin arasındakı strateji tərəfdaşlıq möhkəm baza üzərində inkişaf edir ŞƏRH

Ulduz futbolçu “Barselona”ya qayıtmaq istəyir

İsmət Səttarov: Audiovizual Şuranın sosial şəbəkələrə nəzarət etməklə bağlı hər hansı hüququ yoxdur

“Milli-mənəvi dəyərlərimiz Qərbi Azərbaycan qaynaqlarında” adlı elmi-praktiki seminar keçiriləcək

Ötən gün cinayət törətməkdə şübhəli bilinən 53 nəfər saxlanılıb

Parlamentdə bələdiyyələrin fəaliyyətinə inzibati nəzarəti həyata keçirən orqanın məruzəsi dinlənilib

Nizami rayonunda növbəti məhəllə abadlaşdırılaraq sakinlərin istifadəsinə verilib

“Azərtütün” bu il şimal-qərb rayonlarında 800 hektardan çox sahədə tütün əkməyi planlaşdırır

Naxçıvanda pərakəndə ticarət dövriyyəsi 3,6 faiz artıb

Gənclər Kitabxanasında İntiqam Mehdizadənin 80 illiyi münasibətilə silsilə materiallar hazırlanıb

® “akart” mədəni irsimizi yaşatmaqda davam edir!

Mikola Kalaşnik: Azərbaycan dövləti İrpen şəhərinin bərpasında yeni layihələrdə fəal iştirak edir VİDEO

Nazir müavini: Türk İnvestisiya Fondu regional layihələrin maliyyələşdirilməsində geniş perspektivlər vəd edir

Ötən il televiziyada yayımlanan proqramlarla bağlı Audiovizual Şuraya 124 müraciət daxil olub VİDEO

ABŞ dövlət katibinin təyyarəsi texniki nasazlıq səbəbindən geri qayıdıb

Göyçayda topdansatış mağazasında istehlaka yararsız qida məhsullarının satışa çıxarıldığı aşkarlanıb

Ötən ay DSMF-nin xərcləri 66 milyon manat artaraq 574 milyon manat təşkil edib

İsmət Səttarov: Azərbaycanda televiziyaya dəstəyin müxtəlif formaları mövcuddur VİDEO

Pakistanda partlayış nəticəsində azı 11 nəfər ölüb, 6 nəfər yaralanıb

Məhbus mübadiləsi çərçivəsində azadlığa buraxılan rusiyalı Moskvaya qayıdıb

Naxçıvanda sənaye məhsulu istehsalı üzrə göstəricilər açıqlanıb

Musiqili Teatr mart repertuarını açıqlayıb

Hərbi Hava Qüvvələrində "Gizir hazırlığı kursu"nun buraxılış mərasimi keçirilib

Naxçıvanda narkotik əməliyyatı - saxlanılanlar var VİDEO

Həkim: İİV infeksiyasının erkən diaqnozu uğurlu müalicə üçün vacibdir

Bəstəkar Adil Bəbirovun 90 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib

Fevralın 14-ü Azərbaycan Hərbi Hava Qüvvələri Günüdür

NBA: Lider səfərdə uduzub

“ASAN xidmət” təcrübəsi ilk dəfə Amerika qitəsində

Zaqatalada ictimai iaşə müəssisəsinin antisanitar şəraitdə fəaliyyət göstərdiyi aşkarlanıb

BMT: 825 mindən çox suriyalı məcburi köçkün öz evinə qayıdıb

Milli Məclisin növbəti plenar iclası keçirilir

Məktəbdə uşaq sığınacağının sakinləri ilə görüş olub

Radioda uşaq proqramlarına marağı artırmaq üçün nə etməli?

ASA: Rəqəmsallaşma sığorta sektorunda yeni imkanlar açıb VİDEO

Ankarada Azərbaycanın 44 günlük Vətən müharibəsində Zəfəri mövzusunda tədbirlər keçiriləcək

Azərbaycanı Avropa Kubokunda 16 cüdoçu təmsil edəcək

Təhlükəsizlik tələblərinə cavab verməyən qaldırıcı qurğuların istismarı dayandırılıb

Dünya birjalarında neft bahalaşıb

Kilian Mbappe Fransa millisinə qayıdır

AMFA: Ölkədə 93 BOKT fəaliyyət göstərir

Milli Kitabxanada “Beynəlxalq Kitab Bağışlama Günü”nə həsr olunanı virtual sərgi hazırlanıb

Bu gün Bakıdakı cüdo üzrə "Böyük Dəbilqə" turnirinə start veriləcək

Azərbaycan neftinin qiyməti 77 dollardan aşağı düşüb

Somali Prezidentinin Azərbaycana səfəri başa çatıb

Mingəçevir Dövlət Universiteti ilə “Mingəçevir Tekstil” MMC birgə layihələr həyata keçirəcəklər

Xarici bazarlara nar ixracı artıb

ABA: Ötən il bank sektorunun əldə etdiyi faiz gəlirləri 4 milyard manat olub