Bu günlərdə Almaniyanın “Financial Times Deutcsland” qəzetində həmin başlıqla məqalə dərc edilmişdir. Yazıda Bakı-Tbilisi-Ceyhan əsas ixrac boru kəmərinin əhəmiyyətindən danışılır.

Müəllif Olaf Proys yazır ki, Britaniyanın bp şirkətinin rəhbərliyi ilə strateji əhəmiyyətə malik Bakı-Ceyhan neft kəməri çəkilməyə başlanmışdır. 1760 kilometr uzunluğunda olan bu boru kəməri ilə 2005-ci ilin yazından başlayaraq, Azərbaycan nefti Gürcüstandan keçməklə, Türkiyənin Aralıq dənizi sahilindəki Ceyhan limanına nəql olunacaqdır. Neftin əksər hissəsi Avropa bazarı üçün nəzərdə tutulur. Boru kəmərinin tikintisində Almaniyanın “Salzgitter” və “Siemens” kimi şirkətləri də iştirak edirlər.

Müəllifin fikrincə, BTC boru kəməri bütün dünyanın neft sahəsində yeni ən ciddi və baha başa gələn layihədir. Tikinti işlərinə başlanmazdan əvvəl illərlə siyasi danışıqlar aparılmış və layihənin xeyli xərc çəkilmiş texniki sənədləri hazırlanmışdır. Neft kəmərinin gələcək istismar gücü gündə bir milyon barreldir. Xəzərin Azərbaycan sahilləri yaxınlığındakı yataqlardan Aralıq dənizi sahilinə gündə məhz bu qədər neft vurulacaqdır. Boru kəmərinin tikintisi 3 milyard dollara başa gələcək və bunun 1,3 milyardını BTC konsorsiumu qoyacaq, yerdə qalan hissəsi isə kənardan, o cümlədən Dünya Bankı, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı tərəfindən maliyyələşdiriləcəkdir. Neft hasilatının həcminə görə dünyada üçüncü yeri tutan bp şirkəti BTC konsorsiumunda səhmlərin 30 faizinə malikdir ki, bu da ən iri paydır. Tikintiyə də məhz o başçılıq edir. Bundan əlavə, son məlumata görə, BP Azərbaycanda 5 milyard dollar məbləğində sərmayə qoyur.

Məqalədə daha sonra bildirilir ki, Azərbaycan neft hasilatını yaxın illərdə beş dəfə artırmaq niyyətindədir - indi ölkədə gündə 308 000 barrel neft çıxarılır. BTC konsorsiumu rəhbərliyinin fikrincə, bu, Avropanın neftlə təchizatını yaxşılaşdıracaqdır. bp-nin baş meneceri Endryu Makoysın demişdir: “Orta Şərqdəki siyasi gərginlik layihəmizin gerçəkləşdirilməsinə təsir göstərmir, əvəzində, OPEK-ə daxil olmayan dövlətlərdən gətirilən neftin əhəmiyyətini artırır. Əgər gələcəkdə Avropa neft almaq üçün əlavə mənbələrə malik olsa, bunun ondan ötrü böyük əhəmiyyəti olar. Bu, təchizatın etibarlılığını yüksəldər”.

Qəzet xüsusi vurğulayır ki, Bakını Ceyhanla birləşdirən boru kəməri Azərbaycan neftinin ixracının artdığı şəraitdə onu Bosfor boğazından yan keçərək nəql etməyə imkan yaradır.

Olaf Proys Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəmərinin tikintisinə başlanmazdan əvvəl getmiş prosesi – Azərbaycandan yeni neft kəmərinin haradan keçməsi ilə əlaqədar prosesi də araşdıraraq yazır ki, bu mövzuda uzun sürən mübahisələr olmuşdur. Rusiya Azərbaycanı Qazaxıstandan başlanan neft kəmərinə qoşmağa çalışırdı, çünki o, Rusiyanın ərazisindən keçib Qərbə gedir. Tikintinin iştirakçısı olan konsernlər İran ərazisindən keçən layihənin gerçəkləşdirilməsinin mümkünlüyünü də müzakirə etmişlər. ABŞ isə hər iki variantın əleyhinə çıxmışdır.

Sonda müəllif Almaniya şirkətlərinin aldıqları sifarişlərin həcminə dair rəqəmləri nəzərə çarpdırır. bp-nin məlumatına görə, Almaniya firmalarına həvalə olunmuş sifarişlərin dəyəri 300 milyon dollardır. “Salzgitter” konserni neft kəməri üçün borular göndərəcəkdir. Almaniya hökuməti sifarişlərin yerinə yetirilməsinin zəmanətçisidir.