Bakı, 7 aprel, AZƏRTAC

Azərbaycan 44 günlük Vətən müharibəsində tarixi Qələbə qazanaraq ərazi bütövlüyünü bərpa etdi. Əldə etdiyimiz Zəfərdən sonra regionda sülhü bərqərar edəcəyimiz düşünülərkən Azərbaycan Ermənistanı sülhdən yayınmağa cəsarətləndirən, ölkəmizin isə güclənib torpaqlarını azad etməyini həzm edə bilməyən qüvvələrin hədəfinə çevrildi. Müharibə sonrası regional siyasətdə müşahidə olunan və sülh üçün aparılan danışıqlar prosesi Azərbaycan-Ermənistan münaqişəsinin sülhlə nəticələnməsini istəməyən bir çox dövlətin əsl sima və maraqlarını ortaya çıxardı. Müharibədən sonra Azərbaycan regionda mandatını itirmək istəməyən Avropa dövlətləri, eləcə də İranın təzyiqləri ilə üzləşdi. İranın təhlükəli dövlətə çevrilməsini bir sıra amillərlə əlaqələndirmək mümkündür. Belə ki, vaxtilə işğal edilmiş əraziləri ən çox istismar edib oradan gəlir götürən ölkələrdən biri olan İran bu imkandan mərhum oldu. Zəngəzur dəhlizini “Turan yolu” hesab edən cənub qonşumuz bunu özünün “qırmızı xətti” adlandırmağa başladı. Ermənistanla sıx əməkdaşlıq edən İran nədənsə Azərbaycanla İsrail arasındakı yaxın münasibətləri narahatlıqla qarşıladı. Azərbaycan dövlətinin siyasi və hərbi qüdrətinin artması, regionun enerji və kommunikasiya mərkəzinə çevrilməsi, ölkəmizin türk dövlətləri ilə əməkdaşlığa önəm verən lider ölkələrdən biri, həmçinin Azərbaycanın beynəlxalq və qlobal məkanda təhlükəsiz və güvənilən ölkə olması İranın narahatlığını bir az da artırdı.

Bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında Sosial Tədqiqatlar Mərkəzinin sektor müdiri Əfqan Vəliyev söyləyib.

O bildirib ki, Cənubi Qafqaz, o cümlədən Azərbaycan hər zaman regionun imperiya keçmişi olan dövlətlərinin və dünyanın siyasi gedişatına, xəritəsinə yön verən “böyük” dövlətlərin diqqət mərkəzində olub və olmağa da davam edir. Bunun üçün həmin ölkələr dövlət qurumları və institutlarına kadrlar yerləşdirərək, vətəndaş cəmiyyətlərinə donorluq etmək, dinə meyilli insanları istismar edərək daxildə “Troya atı”na bənzəyən qüvvə yaratmağa çalışırlar. Bütün bunlar Azərbaycan dövlətinin təhlükəsizliyinə və suverenliyinə zərbə vurmaq məqsədi kimi qeyd edilə bilər. İrana siyasi hədə və təhdidlərini artırmağa cəsarət verən xarici və daxili amillər arasında bunlar da yer alır.

Ə.Vəliyev bildirib ki, Azərbaycanla İran arasında dərin tarixi keçmişə söykənən yaxınlığın və dindaşlığın olmasına baxmayaraq, regional siyasi proseslər İranın Ermənistanı gücləndirməkdə daha çox maraqlı olduğunu göstərir. Buna nümunə kimi İranın Ermənistanın Qafan rayonunda konsulluq açmasını, Ermənistanla yaxın münasibəti, hərbi və iqtisadi sahədə əməkdaşlığını, Azərbaycanın Tehrandakı səfirliyinə qarşı törədilən terror hücumunu göstərmək olar. Bütün bunlara baxmayaraq, Azərbaycan müstəqil dövlət kimi heç bir ölkənin daxili işinə qarışmayan, müstəqil siyasət yürüdən respublika kimi hər zaman mövqeyini qoruyub. Həmçinin İranla qonşuluq münasibətlərinin inkişafı və dərinləşməsi istiqamətində layihələr həyata keçirib. Azərbaycanda İran səfirliyi təhlükəsizlik şəraitində fəaliyyətini davam etdirir. Lakin qarşı tərəf tamam başqa istiqamətdə addımlar ataraq bu münasibətləri zədələməklə məşğuldur. İran parlamentinin 210 üzvünün Azərbaycanın İsraildə səfirliyinin açılmasını tənqid edən bəyanat təqdim etməsi və İran Xarici İşlər Nazirliyindən bu barədə lazımi diplomatik addımlar atmasını istəməsi başqa bir ölkənin işlərinə, yürütdüyü siyasətə birbaşa müdaxilədir. Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanın müstəqil, Cənubi Qafqazın güclü dövləti kimi dünyanın bir çox ölkələrində səfirlikləri və diplomatik nümayəndəlikləri var. Vətən müharibəsindəki Qələbədən sonra Azərbaycanın daha da artan nüfuzu onun qlobal siyasətdəki qüdrətini və mövqeyini gücləndirib. Ölkəmizin İsraildə səfirliyinin və Fələstinin Ramallah şəhərində Təmsilçilik Ofisinin açılmasının açılması ölkəmizin beynəlxalq əməkdaşlıqların inkişafı istiqamətində atılan növbəti addımlardan biridir.

Prezident İlham Əliyevin 2017-ci il dekabrın 13-də İstanbulda keçirilmiş İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının Qüds məsələsi ilə bağlı fövqəladə Zirvə toplantısında iştirak və çıxışının, Azərbaycanın Fələstinə göstərdiyi dəstəyinin və İslam həmrəyliyinə sadiqliyinin Fələstin dövlətinin rəhbərliyi tərəfindən yüksək qiymətləndirildiyini bildirən Ə.Vəliyev deyib: "Elə həmin ildə Azərbaycan BMT-nin Fələstin xalqının Ayrılmaz Hüquqlarının tətbiqi üzrə Komissiyasının, Humanitar məsələlərin Əlaqələndirilməsi üzrə Ofisinin, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) və digər QHT və vətəndaş cəmiyyəti nümayəndələrinin iştirakı ilə Qüds məsələsi üzrə Beynəlxalq Konfransa ev sahibliyi edib. Görünən odur ki, Azərbaycan İslam həmrəyliyinin gücləndirilməsi işinə praktiki əsaslarla töhfə verir və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının fəal üzv dövlətlərindən biridir".

Sektor müdiri dövlətlər arasında siyasətdə yaranan bu kimi böhranlı vəziyyətlərin xaricdə və daxildə maraqları uzlaşan antihakimiyyət qüvvələrinin də hərəkətə keçməsinə, xaosdan faydalanmağa çalışan və onun böyüməsində maraqlı olan tərəflərə fürsət verdiyini diqqətə çatdırıb. İran Azərbaycanla geniş sərhəd zolağına malik qonşu dövlətdir. Ermənistanın və anti-Azərbaycan qüvvələrinin apardığı siyasət ölkəmizin yaxın qonşuları ilə münasibətinin pozulmasına xidmət edir. Azərbaycan və İran dövlətlərini ermənilərlə əlaqəli az, bir-birinə bağlayan isə çox səbəblər mövcuddur. Qonşuluq münasibətlərinin zəifləməsi ancaq məkrli və düşmən qüvvələrin güclənməsinə şərait yaradacaq.