Bakı, 15 yanvar, AZƏRTAC

Prezident İlham Əliyev yerli kanallara sonuncu müsahibəsində Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə bağlı Azərbaycan tərəfinin şərtlərinin nədən ibarət olduğunu açıq-aydın bəyan etdi. Dövlət başçısının da qeyd etdiyi kimi, Azərbaycandan Azərbaycana gedən yüklər, vətəndaşlar və avtonəqliyyat vasitələri ilə bağlı heç bir yoxlanış həyata keçirilməməlidir. Əgər Ermənistan bu şərtləri qəbul etməsə, bölgədə hər hansı digər nəqliyyat-kommunikasiya xətti də açılmayacaq. Ermənistan tərəfi də məntiqlə Ermənistandan Ermənistana, yəni, İrəvandan Mehriyə Naxçıvan vasitəsilə dəmir yollarından istifadə məsələsi təklif edə bilər. Əgər Ermənistan belə bir təkliflə çıxış etsə, bu, ikitərəfli danışıqlarda müzakirəyə çıxarılacaq məqamlardan biri ola bilər.

Bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında Cənubi Qafqaz Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Fərhad Məmmədov söyləyib.

F.Məmmədov deyib ki, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan bu günlərdə etdiyi çıxışında İranın Azərbaycan üçün hansı şərtləri tətbiq edəcəksə, Ermənistanın da həmin şərtləri Azərbaycana tətbiq etməyə hazır olduğunu söyləyib. Paşinyan bununla bütün bu illər ərzində Azərbaycanın Naxçıvanla quru yolla İran vasitəsilə nəqliyyat kommunikasiyasını həyata keçirdiyinə eyham vurub. İran tərəfi də bu məsələdə Azərbaycana hər hansı xüsusi şərtlər tətbiq etməyib. Biz Araz çayının cənubundan İran ərazisindən keçən tərəfdən çəkilən nəqliyyat xətlərinin hansı şərtlərlə fəaliyyət göstərəcəyindən məlumatlı deyilik. Çünki bu nəqliyyat xətlərinin çəkilməsi ətrafında hansı danışıqların həyata keçirildiyi barədə ictimaiyyətə hansısa məlumat verilməyib.

O qeyd edib ki, Ermənistan “sülh qovşağı” təklifini irəli sürərək Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsindən, yəni, öz ərazisindən kommunikasiyaların nəzarətsiz və yaxud yoxlanış həyata keçirilmədən keçməsi məsələsindən boyun qaçırmağa çalışır. Ancaq Ermənistan nəzərə almalıdır ki, o, artıq İkinci Qarabağ müharibəsində uduzub. İrəvan 2020-ci il 10 noyabr tarixli üçtərəfli Bəyanatın müddəalarından biri olan Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsini də öhdəlik kimi öz üzərinə götürüb. Həmin bəyanatda da qeyd olunur ki, maneəsiz hərəkət Ermənistan tərəfindən təmin edilməlidir. İranın isə Azərbaycan qarşısında belə bir öhdəliyi yoxdur. F.Məmmədov deyib ki, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan üçtərəfli Bəyanatın işlək olmadığını bildirsə də, faktiki olaraq bu, bəyanat mövcuddur və Ermənistan tərəfi öhdəliklərini yerinə yetirməlidir.

“Tərəflərin heç biri Bəyanatdan imzasını geri götürməyib və Azərbaycanın Ermənistandan tələbləri də olduğu kimi qalmaqdadır. Onu da qeyd edim ki, Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı ziddiyyətlər əsasən Rusiya və Ermənistan müstəvisində cərəyan edir. Çünki Ermənistan öz ərazisində Rusiyaya əlavə funksiyalar vermək niyyətində deyil. Üçtərəfli Bəyanata görə, Rusiya Federasiyasının sülhməramlı kontingentinin Qarabağda qalma müddəti 5 il üçün nəzərdə tutulub və bu müddət 2025-ci ildə başa çatır. Əgər sülhməramlıların yenidən bölgədə qalması ilə bağlı qərar olmazsa, 2025-ci ildən sonra Zəngəzur dəhlizinin tikintisinə başlanılması ilə bağlı qərar verilə bilər. Hesab edirəm ki, Ermənistan Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə bağlı 2025-ci ili gözləyir. Bundan sonra dəhlizin tikintisi 3 il müddətinə reallaşa bilər və təxminən 2028-ci ildə başa çatar. Şübhəsiz ki, bütün bunların həyata keçməsi üçün, ilk növbədə, siyasi qərar verilməlidir”, - deyə, Tədqiqatlar Mərkəzinin rəhbəri vurğulayıb.