Rabitə və informasiya texnologiyaları naziri ƏLİ ABBASOV dövlətimizin başçısının xüsusi önəm verdiyi informasiya və kommunikasiya texnologiyaları sistemində baş verən yeniliklər və nəzərdə tutulan genişmiqyaslı tədbirlər barədə məlumat verdi:

-Möhtərəm cənab Prezident!

Sizin rəhbərliyiniz altında aparılan məqsədyönlü və səmərəli sosial-iqtisadi siyasətin nəticələri digər sahələrdə olduğu kimi, informasiya-kommunikasiya texnologiyaları (İKT) sahəsində də davamlı və dayanıqlı olaraq müşahidə edilməkdədir.

Belə ki, son illər İKT sahəsindəki 30-35 faizlik orta illik artım sürəti bu ilin hesabat dövrü üçün təxminən 20 faiz təşkil etmişdir ki, bu da dünya üzrə göstəricidən 2 dəfə çoxdur. Hesabat dövründə İKT üzrə ümumi gəlirlərin həcmi 307 milyon manat, ÜDM-dəki xüsusi çəkisi isə təxminən 1,6 faiz təşkil etmişdir. Bu, əsas etibarilə son 3 ildə ölkəmizdə neft sektorunun sürətli inkişafı ilə, digər tərəfdən isə, İKT gəlirlərinin hesablanmasında müəyyən qeyri-müəyyənliklərin və çətinliklərin olması ilə əlaqədardır. Beynəlxalq məsləhətçi şirkətin təhlilinə əsasən isə, Azərbaycanda İKT-nin ÜDM-dəki payı təxminən 4-5 faiz ətrafındadır. Gəlirlərin 76,1 faizi özəl sektorun payına düşür.

Əhalinin hər 100 nəfərinə düşən kompyuterlərin sayı 3,5 faiz təşkil etmişdir ki, bu da keçən ilin müvafiq göstəricisindən 35 faiz, hər 100 nəfərə düşən internet istifadəçilərinin sayı isə 10-a bərabər olmuşdur ki, bu da ötən ilin müvafiq göstəricisindən 25 faiz çoxdur. Məlumat üçün bildirim ki, hələlik bu rəqəmlər dünya üzrə orta göstəricilərdən aşağıdır.

Sektorda orta aylıq əmək haqqı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 40 faiz artaraq təxminən 300 manat təşkil etmişdir ki, bu da ölkə üzrə orta aylıq əmək haqqından təxminən 60 faiz çoxdur. Lakin bununla yanaşı, qeyd edim ki, poçt sahəsi üzrə orta aylıq əmək haqqı ölkə üzrə orta aylıq əmək haqqından təxminən 2 dəfə aşağı olmaqla 80 manat təşkil edir. Hazırda 1396 poçt işçisinin aylıq əmək haqqı müəyyən olunmuş minimum səviyyədə, yəni 50 manatdır.

Sektor üzrə 56,9 milyon manat investisiya qoyuluşu həyata keçirilmişdir ki, bu da ümumən ölkə üzrə iqtisadiyyata yönəldilmiş investisiyanın 2,1 faizini təşkil edir. Xatırladım ki, bu göstərici ötən ilin müvafiq dövründə 78,2 milyon manat olmuşdur.

İlin əvvəlinə nisbətən əsas telefon aparatlarının sayının 54 min ədəd artaraq 1 milyon 231 min təşkil etməsinə baxmayaraq, bu göstərici üzrə Azərbaycan müəyyən qədər geri qalır. Hazırda bu göstərici dünyada hər 100 nəfərə görə orta hesabla 20,2, Azərbaycanda isə 14,4-dür.

Ölkə üzrə mobil abunəçilərin sayı ilin əvvəlinə nisbətən 900 min, yəni 28 faiz artaraq, 4 milyon 200 min olmuşdur. Yəni hər 100 nəfərə təxminən 50 mobil abunəçi düşür. Ümumiyyətlə, bu göstərici üzrə Azərbaycan MDB ölkələri arasında ikinci yerə yüksəlmişdir. Yeni mobil operator “Azərfon” mobil rabitə bazarına uğurla daxil olmuş və qısa müddət ərzində abunəçilərinin sayını 100 minə çatdırmışdır.

Dünya İqtisadi Forumunun dərc etdirdiyi hesabata əsasən, Azərbaycan 2006-2007-ci illər üçün qabaqcıl informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından istifadə səviyyəsinə görə 122 qabaqcıl ölkə arasında 71-ci yeri tutmuşdur. Azərbaycan bu siyahıda Rusiyadan sonrakı sıranı tutaraq bir çox nüfuzlu ölkələri, o cümlədən Bolqarıstan, Qazaxıstan, Serbiya, Ukrayna, Misir, Pakistan, Moldova kimi ölkələri arxada qoymuşdur. Müqayisə üçün deyim ki, 2004-cü ildə respublikamız heç 140 ölkə arasına da düşməmişdi.

Süni peyk, kabel və efir televiziya yayımından istifadə genişlənmiş, dövlət və İctimai televiziya və radio yayımının əhatə dairəsi ölkənin təxminən 95-100 faiz əhalisini, özəl şirkətlər 50-60 faizini, kabel televiziya isə əsasən, Abşeron yarımadasını əhatə edir. Lakin etiraf etməliyəm ki, efirin texniki vəziyyəti müasir tələblərə cavab vermir və bu da əsasən özəl şirkətlərin maliyyə vəziyyəti ilə əlaqədardır.

Azərbaycan internet məkanının dünyanın əsas portları ilə əlaqəsi hesabat dövründə dəfələrlə artırılaraq, 6 GB/san. çatdırılmış və internet xidmətlərindən istifadə haqları bir neçə gün bundan əvvəl təxminən 2 dəfə azalmışdır. Beləliklə, ölkəmiz bu sahədə regionda aparıcı funksiyaları öz əlinə almışdır. Radiotezliklər spektrinin idarə olunması və səmərəli və təhlükəsiz istifadəsi üçün yeni avtomatik idarəetmə sistemi tətbiq edilmişdir. Lakin bütün ölkə fəzası üzrə tam operativ nəzarət hələlik layihələndirmə mərhələsindədir.

Poçt sistemində əsasən Dünya Bankı ilə birgə həyata keçirilən layihə çərçivəsində görülən işləri qeyd etmək istərdim. Bu işlərin reallaşması poçt sistemi üçün yeni şəbəkə infrastrukturunun qurulması, sistemin genişləndirilməsi və nəticədə poçtun köklü şəkildə dəyişdirilərək ona maliyyə, bank və elektron hökumət xidmətlərinin verilməsi kimi yeni bir status verəcəkdir. Layihə əsasən bu il başa çatacaq və 2008-ci ildən tətbiq olunmağa başlanacaqdır.

Bütün bunlarla bərabər, onu da etiraf etməliyəm ki, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsində və onun gələcək davamlı inkişafının təminatında böyük ümidlər bəslədiyimiz və cənab Prezident, Sizin tərəfinizdən prioritet sahə elan olunan İKT sektorunun bu cür sahə kimi bugünkü inkişaf sürəti o qədər də qənaətbəxş deyildir. Elə ona görə də nazirlik Sizin tapşırığınızla bir ildən çoxdur ki, ölkəmizdə İKT sektorunun qabaqlayıcı inkişafı üçün iqtisadi tədbirlər paketinin hazırlanmasını beynəlxalq və yerli ekspertlər qrupuna və xarici məsləhətçi şirkətə sifariş etmişdir. Nəhayət, məsləhətçi şirkət “Bus Alen Hamilton” tərəfindən hazırlanmış təkliflər paketi iyun ayında Sizə təqdim edilmişdir. Bu işi İKT sahəsində hesabat dövrü üçün ən vacib nəticə hesab etmək olar.