Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

CƏMİYYƏT

Yuxuda ölümün səbəbi - apnoye sindromu

Yuxuda ölümün səbəbi - apnoye sindromu

Bakı, 11 dekabr, AZƏRTAC 

Yuxu orqanizmin həyat üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən vacib funksiyalarından biridir. İnsan ömrünün üçdə birini yuxuda keçirir. Yuxuda olarkən orqanizmdə maddələr mübadiləsi və əzələ tonusunun aktivliyi azalır, anabolizm prosesi aktivləşir, əsəb sisteminin fəaliyyətində isə ləngimələr baş verir. Bütün bu proseslər gündəlik əqli və fiziki yorğunluğun aradan qalxması üçün çox vacibdir. Ümumiyyətlə, yuxu sadəcə, istirahət deyil, həm də beynin xüsusi fəaliyyətinin aktivləşməsidir. Belə ki, insan yatan zaman beyində gün ərzində toplanmış bütün informasiya təhlili gedir. Beynin informasiya çoxluğundan azad olub, yeni günə daha gümrah başlaması məhz bundan asılıdır. Bu proses həm də, insanın ümumi əsəb-psixi vəziyyətini və işgüzarlığını normaya salır.

Bəs insan yatmasa orqanizmdə nələr baş verər? Yuxusuz keçən birinci gecədən sonra ilk olaraq beyində qərar vermə və onların mütləq nəticələrinin qiymətləndirilməsi strukturu “sönür” ki, bu da özünüidarəetməni aşağı salır. Sonra yorğunluq və reaksiya ləngiməsi artmağa başlayır. Bu da ətraf mühiti qavrama funksiyasına öz mənfi təsirini göstərir. Yuxusuz keçən ikinci gecədən sonra orqanizmdə qlükoza metabolizmi və immun sistemdə pozuntular meydana çıxır. Üçüncü yuxusuz gecə isə hallusinasiyalarla müşahidə edilir.

Yuxu problemlərindən əziyyət çəkənlər üçün dünyada xüsusi yuxu laboratoriyaları mövcuddur. Azərbaycanda isə bizim səhiyyəmiz üçün tam yenilik olan ilk belə yuxu laboratoriyası 2010-cu ildə yaradılıb. Mərkəzi Klinikanın nəzdində fəaliyyət göstərə laboratoriya Azərbaycanda bu istiqamətdə fəaliyyət göstərən yeganə tibb müəssisəsidir.

Bu barədə Mərkəzi Klinikanın Yuxu Laboratoriyasının müdiri, kardioloq, professor Yusif Nağıyev AZƏRTAC-a məxsusi müsahibəsində məlumat verib.

Həkim deyib: “Laboratoriyada yaradılmış xüsusi otaqda bir gecə, videomüşahidə altında yatan pasiyentin 8 saat ərzində demək olar ki, bütün fizioloji funksiyaları monitorinq edilir. Monitorinqə beyin potensialları, qanda oksigen təminatı, tənəffüs sanksiyası, xoruldama, əzələ tonusu, gözün hərəkəti, ürəyin fəaliyyəti, nəbzin diaqnostikası və sairə kimi təhlillər aparılır.

Hazırda beynəlxalq təsnifatlarda müxtəlif sahələrə aid 400 dən çox xəstəlik var və bunların hamısı oyaq vəziyyətə təsadüf edir. Yuxu pozuntuları ilə əlaqəli problemlərin sayı isə 84-dür. Bu xəstəliklərin yeganə öldürücü olanı isə obstruktiv yuxu apnoye sindromudur. Apnoye sindromu tənəffüs yollarının daralması ilə bağlı yaranan problemdir. Sindromun ağır formasında beyin orqanizmi vəziyyətdən çıxara bilmədikdə bu ölümlə nəticələnə bilər. Təəssüflə qeyd etmək istəyirəm ki, apnoye sindromu olanlarda yuxuda ölüm hallarına digərlərinə nisbətən 5 faiz daha çox rast gəlinir. Bu çox ciddi rəqəmdir. Hazırda beynəlxalq səviyyədə arterial qan təzyiqinin qalxmasının səbəblərinin ilk sıralarda bu sindrom durur. Belə ki, yuxuda mütəmadi olaraq, qısa müddətli nəfəsin dayanmaları baş verir ki, bu zaman insanı vəziyyətdən çıxarmaq üçün beyin oyanır və orqanizmdə bir sıra dəyişikliklər baş verir. Bu da qan təzyiqinin qalxmasına səbəb olur.

Bu problemin diaqnostikası yalnız yuxuda mümkündür. Belə ki, problemlər özünü yalnız yuxu zamanı göstərir.

Laboratoriyanın əsas müayinə, müalicə istiqaməti də məhz bu sindromdur. Məlum olub ki, 30 yaşdan böyük insanların təxminən 5 faizi bu sindromdan əziyyət çəkir. Yaş artdıqca xəstəliyin rastgəlmə faizi də artır. 60 yaşından yuxarı insanların təxminən 50 faizində müxtəlif dərəcə və formalı apnoye sindromu var. Bu beynəlxalq statistik göstəricidir. Azərbaycanda bu statistika 92 heç bir şikayəti olmayan, sağlam insanın müayinə nəticələrinin əsasında tərtib edilib. Məlum olub ki, ölkəmizdə sağlam insanların təxminən 14 faizində bu sindroma rast gəlmək olar. Bu sindrom yuxunun ciddi parçalanması ilə müşahidə olunan problemdir.

Xəstəlik özünü xüsusilə 40 yaşdan sonra səbəbsiz kökəlmələr, xoruldamalar və kontrol altına alına bilməyən təzyiqlə büruzə verir. Belə insanlar dərin yuxuya gedə bilmirlər. İnsanın yuxu strukturunda dərin yuxu zamanı beyində somototrop hormonu ifraz olunur ki, bu da piylərin əriməsinə cavabdeh olan maddədir. Lakin somototrop hormonu yalnız dərin yuxuda ifraz olunur. Apnoiklərdə isə dərin yuxunun olmaması bu hormonun ifraz olunmasının qarşısını alır ki, bu da kökəlməyə meyilliliyi artırır. Belə olduqda heç bir pəhriz və ya idman kömək etmir. Bu insanlar ildə orta hesabla 4-6 kilo kökəlirlər ki, bu da tənəffüs yollarının daha da artıq bağlanmasına səbəb olur. Vəziyyətdən çıxmaq olduqca çətinləşir. Hər bir apnoye sindromundan əziyyət çəkən kəsdə şəkərli diabet, arterial hipertenziya, aritmiya, ürəyin işemik xəstəliyi, miokard infarktı, yaddaşın, görmə qabiliyyətinin, beyinin inteqrativ və kommunikativ funksiyasının pozulması və vaxtından əvvəl beyinin qocalması kimi problemlər yarana bilər. Bundan əlavə bu sindromdan əziyyət çəkənlərdə ən ciddi xəstəliklərdən biri olan beyin hemorragik insultu da ortaya çıxa bilər ki, bu da öldürücü xəstəliklər siyahısındadır. Ümumiyyətlə sindromun simptomları qeyri spesifikdir və mövcud hər bir xəstəliklə rahatlıqla qarışdırıla bilər.

Sindromun bir neçə növü mövcuddur. Yuxuda bir saat ərzində nəfəs dayanmalarının sayı 10-15 dəfə müşahidə edildikdə bu xəstəliyin yüngül formasıdır, 15-30 dəfə ağır, 30-dan çox olduqda isə bu artıq xəstəliyin ağır forması deməkdir. Xəstəliyin yüngül formalarında plastik əməliyyat vasitəsilə bu problemdən qurtulmaq olar. Burada qanda oksigendoyumluluq da böyük rol oynayır.

Apnoye diaqnozu qoyulanlara sindromun formasından və ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq müalicə üsulu təyin olunur. Bunun üç müalicə növü var: dərman müalicəsi, cərrahi əməliyyat və Constant Positive Airway Pressure (CPAP) terapiya. CPAP terapiya bu problemdən əziyyət çəkən şəxsin ev şəraitində xüsusi maskadan hər gecə təxminən 4-5 saat istifadə etməsidir.

Müalicənin hansı formada aparılmasına həkim-otorinolorinqoloq qərar verir”.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Müəlliflə əlaqə

Riad Əhmədovun bacısı: Qardaşım kimi vətənpərvərlərin həyat və döyüş yolları gənclərə örnəkdir

Alimlər: Kainatda həyat əlamətlərinin tapılması zaman məsələsidir

Prezident İlham Əliyev Beynəlxalq Astronavtika Federasiyasının prezidentini qəbul edib YENİLƏNƏCƏK

Lerikdə maarifləndirici görüş: “Narkomaniyaya yox deyək”

DTX-nin rəis müavini: Riad Əhmədovun tapılması istiqamətində müxtəlif vaxtlarda Ermənistanın rəhbərliyi ilə danışıqlar olub

UNEC-in qalib olduğu qrant layihəsinin təqdimatı keçirilib

Daha bir qrup ukraynalı uşaq reabilitasiya üçün Azərbaycana yola salınıb

Cəbrayılda inşa ediləcək inzibati binaların fasadında müasirlik və millilik ahəngi yer alacaq

Abşeronda bıçaqlanma hadisəsi baş verib, bir nəfər ölüb

Bakıda 2-ci Azərbaycan Milli Şəhərsalma Forumu keçirilir

Milli Dram Teatrında “Dantenin yubileyi”nin məşqlərinə başlanılıb

Aydın Kərimov: Şuşada çoxmərtəbəli binaların tikintisi nəzərdə tutulmayıb

Hərbi institutun orkestr heyəti Bursada keçirilən beynəlxalq festivalda iştirak edir

Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Riad Əhmədov ilə vida mərasimi keçirilir

Dövlət orqanlarında vakant vəzifələri tutmaq üçün müsahibələrdə 469 nəfər uğur qazanıb

FHN: Ötən sutka ərzində dördü azyaşlı olmaqla 10 nəfər xilas edilib

BDU-nun Meksikada çalışan tanınmış məzunu Fizika fakültəsində seminar keçirib

DYP Bakıda keçiriləcək beynəlxalq tədbirlə bağlı paytaxt sakinləri və sürücülərə müraciət edib

Təhsil sistemində uşaq müdafiəsi və təhlükəsizliyi ilə bağlı pilot layihənin ikinci fazasına başlanılıb

Nazir müavini idman idarələrinin rəisləri ilə görüşüb

Məktəblərdə öyrənmə mühitinin təşkilinə dair yeni metodik vəsait

Azərbaycan İlahiyyat İnstitutunun tələbələri beynəlxalq müsabiqədə iştirak ediblər

Yeni toplanmış materiallar əsasında “Qərbi Azərbaycan folklor örnəkləri” toplusu çapa hazırlanır

Milli Dram Teatrı “Sənsiz” tamaşasının premyerasına hazırlaşır

Xocavənd rayonu ərazisində müsadirə edilən artilleriya qurğularının videogörüntüləri VİDEO

BDU-nun Tələbə Gənclər Təşkilatının “Price” Xarici Dillər Klubu təlimlərə başlayıb

Azərbaycan COP 28-də ölkə pavilyonu ilə iştirak edəcək

Beyləqanda avtoxuliqanlıq edən şəxs inzibati qaydada həbs edilib

Lənkəranda mal-qara oğurluğu edən şəxslər saxlanılıb

Pakistanda məsciddə baş verən partlayışda 5 nəfər ölüb, 10 nəfər yaralanıb

Avstriyanın Baden şəhərində Azərbaycan cazı səsləndirilib

MN: Qarabağ bölgəsində döyüş mövqeləri və dayaq məntəqələri ləğv edilir VİDEO

Avrokomissiya, İtaliya və Fransa liderləri “köhnə qitə”də dərinləşən miqrasiya problemini müzakirə ediblər

Afrika ölkəsində keçirilən gözəllik müsabiqəsində ağdərili qadın qalib gəlib

Azərbaycanda aqrar-sənaye məhsullarının yaratdığı dəyər 32 faizdən çox artıb

Moldovada Aİ-yə üzvlük planı ictimai müzakirəyə çıxarılıb

Zimbabvedə mədən çöküb, azı 6 nəfər ölüb

BMT Baş Assambleyasının sədri Əfqanıstan hakimiyyətini qızların təhsil almasına icazə verməyə çağırıb

Blinken Serbiya-Kosovo gərginliyinin azaldılmasının vacibliyini vurğulayıb

Ukrayna elektrik infrastrukturunun yenidən qurulması üçün 1 milyard dollardan çox vəsait toplayıb

Bu il Aralıq dənizi ilə Avropaya keçməyə cəhd edərkən 2500-dən çox insan ölüb

Aviabiletləri nə vaxt almaq sərfəlidir?

İsveçrə Aİ-nin İrana qarşı yeni sanksiyalarına qoşulub

Somalidə terrorçu-kamikadzenin hücumu nəticəsində 7 nəfər ölüb

“Çelsi” Osimxenə görə 170 milyon avro ödəməyə hazırdır

NATO Kosovodakı şəxsi heyətinin sayını artırır

“Azərkosmos” səkkiz ayda 12,7 milyon dollar dəyərində xidmət ixrac edib

Gələn il Gürcüstanın dövlət büdcəsi 27 milyard 800 milyon lari olacaq

ABŞ kimyəvi silahların məhv edilməsinə 50 milyard dollardan çox vəsait xərcləyib

MDB platformasında psixiatrik və narkoloji yardımın göstərilməsinin mükəmmələşdirilməsi məsələləri müzakirə olunub

Səkkiz ayda qeyri-neft məhsulları arasında ən çox elektrik enerjisi ixrac olunub

Oktyabrda Bakıda növbəti “Baku Fintech Forum 2023” keçiriləcək

Rotterdamda atışmada 3 nəfər ölüb

Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu üzrə tərəfdaşların növbəti iclası keçirilib

Rəqəmsal inkişaf və nəqliyyat naziri Zaqatalada vətəndaşlarla görüşəcək

MDU və ADU-nun birgə təşkilatçılığı ilə dəyirmi masa keçirilib

Mingəçevirdə qətl törədilib

Sumqayıtda yaşayış binasında partlayış olub, 2 nəfər xəsarət alıb

İkili standartlar müasir dünya reallıqlarının acı təcəssümüdür

“ASAN xidmət”in nümayəndə heyəti "TEKNOFEST"də

Balakəndə Ulu Öndərə həsr olunan rəsm müsabiqəsinin qalibləri mükafatlandırılıb

Azərbaycan Premyer Liqası: "Qarabağ" "Sumqayıt" komandasını darmadağın edib

“Üç dəniz əfsanəsi” filminin təqdimat mərasimi olub

Şuşa-Xankəndi yolunda tərk edilmiş döyüş mövqeləri VİDEO

Türkiyə və Gürcüstanın parlament sədrləri regiondakı vəziyyəti müzakirə ediblər

“Kiberməkanda saxta xəbərlərlə mübarizənin aparılması” layihəsi uğurla başa çatıb

Cəsarət Əhmədov: Gənc idmançıların vətənpərvər ruhda böyümələri federasiya rəhbərlərinin qarşısında əsas vəzifə kimi qoyulmalıdır

Fərid Qayıbov: "Sağlam məhəllə" layihəsi uşaqların idmana həvəs göstərməsində faydalıdır

İcma: Simonyanın Avropa Şurası parlament rəhbərlərinin Avropa konfransındakı böhtan dolu çıxışını qınayırıq

İlham Əliyevin sirri

Azərbaycanın uğurlarının xronologiyasına baxsaq, Prezident İlham Əliyevin hər bir vədinin arxasında real addımın dayandığını görürük

Nyu-Yorkda yağış səbəbindən fövqəladə vəziyyət elan edilib

Bakıda “Sosial və iqtisadi faydalar naminə kosmik texnologiyalar” adlı seminar keçirilir

Qarabağ bölgəsi ilə bağlı İşçi qrupun üzvlərinin oktyabrın 2-də Xankəndiyə səfəri nəzərdə tutulub

Xocəsəndə "Sağlam məhəllə”nin açılışı olub

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Administrasiyasının məlumatı

Zəngilanda 2-ci Azərbaycan Milli Şəhərsalma Forumunun açılış mərasimi keçirilib
Prezident İlham Əliyev Forumun açılış mərasimində çıxış edib YENİLƏNİB-3 VİDEO

II Azərbaycan Milli Şəhərsalma Forumunun iştirakçıları Ağalı ilə tanış olublar

Azərbaycanın müdafiə naziri MDB Müdafiə Nazirləri Şurasının növbəti iclasında iştirak edib

Lənkəranda avtomobil 76 yaşlı kişini vurub

Postsovet məkanında separatizmin başının əzildiyi ilk geostrateji məkan məhz Azərbaycan oldu – RƏY

Fərid Qayıbov beynəlxalq yarışlarda uğurla çıxış etmiş idmançılarla görüşüb

Rusiya Xalq Təsərrüfatının İdarəedilməsi və Dövlət Qulluğu Akademiyasının nümayəndələri ADPU–da olublar

II Azərbaycan Milli Şəhərsalma Forumu plenar sessiyalarda işini davam etdirib VİDEO YENİLƏNİB

Ağacların quruması və qəzalı vəziyyətə düşməsi qısa müddətdə baş vermir

AMEA-da “Heydər Əliyev 100: Türkiyə Yüz İli” mövzusunda tədbir keçirilib VİDEO

Azərbaycan və Ukrayna parlamentləri arasında münasibətlərə dair fikir mübadiləsi aparılıb

MN: Qarabağ bölgəsində müsadirə edilmiş döyüş texnikası, silah və sursat - SİYAHI

Rusiya Prezidentinin xüsusi nümayəndəsi Ermənistanın regional sülh və təhlükəsizliyə törətdiyi çağırışlar barədə məlumatlandırılıb

Sentyabrda İtaliyada inflyasiya 5,3 faiz olub

DSX: Lyova Henrixi Mnatsakanyan Azərbaycandan Ermənistan istiqamətində hərəkət etməyə cəhd göstərərkən saxlanılıb

İspaniyada Avropanın ən qədim ayaqqabıları tapılıb

“Səbail” klubu legioneri ilə müqavilənin müddətini uzadıb

Beynəlxalq konfransda Qarabağın erməni sakinlərinin Azərbaycan cəmiyyətinə reinteqrasiyasından danışılıb VİDEO

QHT sədri: Naxçıvan görüşü Türkiyə-Azərbaycan strateji münasibətlərinin vahid konsepsiyasını ortaya qoydu

Gülnarə Xəlilovanın kolleksiyaları TÜRKSOY-un 30 illiyində Özbəkistan və Qazaxıstanda təqdim olunub

® Azərbaycanın hər bölgəsində yaxın və qənaətli qonşunuz!

Energetika naziri Naxçıvanda şirkət rəhbərləri ilə görüşüb

FHN: Xankəndi yaxınlığında baş vermiş yanğınla bağlı axtarış-xilasetmə əməliyyatı yekunlaşıb, xilasedicilərimiz 48 nəfərin cəsədini çıxarıblar VİDEO

“AccessBank” tender elan edir