Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

Yuxuda ölümün səbəbi - apnoye sindromu

Yuxuda ölümün səbəbi - apnoye sindromu

Bakı, 11 dekabr, AZƏRTAC 

Yuxu orqanizmin həyat üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən vacib funksiyalarından biridir. İnsan ömrünün üçdə birini yuxuda keçirir. Yuxuda olarkən orqanizmdə maddələr mübadiləsi və əzələ tonusunun aktivliyi azalır, anabolizm prosesi aktivləşir, əsəb sisteminin fəaliyyətində isə ləngimələr baş verir. Bütün bu proseslər gündəlik əqli və fiziki yorğunluğun aradan qalxması üçün çox vacibdir. Ümumiyyətlə, yuxu sadəcə, istirahət deyil, həm də beynin xüsusi fəaliyyətinin aktivləşməsidir. Belə ki, insan yatan zaman beyində gün ərzində toplanmış bütün informasiya təhlili gedir. Beynin informasiya çoxluğundan azad olub, yeni günə daha gümrah başlaması məhz bundan asılıdır. Bu proses həm də, insanın ümumi əsəb-psixi vəziyyətini və işgüzarlığını normaya salır.

Bəs insan yatmasa orqanizmdə nələr baş verər? Yuxusuz keçən birinci gecədən sonra ilk olaraq beyində qərar vermə və onların mütləq nəticələrinin qiymətləndirilməsi strukturu “sönür” ki, bu da özünüidarəetməni aşağı salır. Sonra yorğunluq və reaksiya ləngiməsi artmağa başlayır. Bu da ətraf mühiti qavrama funksiyasına öz mənfi təsirini göstərir. Yuxusuz keçən ikinci gecədən sonra orqanizmdə qlükoza metabolizmi və immun sistemdə pozuntular meydana çıxır. Üçüncü yuxusuz gecə isə hallusinasiyalarla müşahidə edilir.

Yuxu problemlərindən əziyyət çəkənlər üçün dünyada xüsusi yuxu laboratoriyaları mövcuddur. Azərbaycanda isə bizim səhiyyəmiz üçün tam yenilik olan ilk belə yuxu laboratoriyası 2010-cu ildə yaradılıb. Mərkəzi Klinikanın nəzdində fəaliyyət göstərə laboratoriya Azərbaycanda bu istiqamətdə fəaliyyət göstərən yeganə tibb müəssisəsidir.

Bu barədə Mərkəzi Klinikanın Yuxu Laboratoriyasının müdiri, kardioloq, professor Yusif Nağıyev AZƏRTAC-a məxsusi müsahibəsində məlumat verib.

Həkim deyib: “Laboratoriyada yaradılmış xüsusi otaqda bir gecə, videomüşahidə altında yatan pasiyentin 8 saat ərzində demək olar ki, bütün fizioloji funksiyaları monitorinq edilir. Monitorinqə beyin potensialları, qanda oksigen təminatı, tənəffüs sanksiyası, xoruldama, əzələ tonusu, gözün hərəkəti, ürəyin fəaliyyəti, nəbzin diaqnostikası və sairə kimi təhlillər aparılır.

Hazırda beynəlxalq təsnifatlarda müxtəlif sahələrə aid 400 dən çox xəstəlik var və bunların hamısı oyaq vəziyyətə təsadüf edir. Yuxu pozuntuları ilə əlaqəli problemlərin sayı isə 84-dür. Bu xəstəliklərin yeganə öldürücü olanı isə obstruktiv yuxu apnoye sindromudur. Apnoye sindromu tənəffüs yollarının daralması ilə bağlı yaranan problemdir. Sindromun ağır formasında beyin orqanizmi vəziyyətdən çıxara bilmədikdə bu ölümlə nəticələnə bilər. Təəssüflə qeyd etmək istəyirəm ki, apnoye sindromu olanlarda yuxuda ölüm hallarına digərlərinə nisbətən 5 faiz daha çox rast gəlinir. Bu çox ciddi rəqəmdir. Hazırda beynəlxalq səviyyədə arterial qan təzyiqinin qalxmasının səbəblərinin ilk sıralarda bu sindrom durur. Belə ki, yuxuda mütəmadi olaraq, qısa müddətli nəfəsin dayanmaları baş verir ki, bu zaman insanı vəziyyətdən çıxarmaq üçün beyin oyanır və orqanizmdə bir sıra dəyişikliklər baş verir. Bu da qan təzyiqinin qalxmasına səbəb olur.

Bu problemin diaqnostikası yalnız yuxuda mümkündür. Belə ki, problemlər özünü yalnız yuxu zamanı göstərir.

Laboratoriyanın əsas müayinə, müalicə istiqaməti də məhz bu sindromdur. Məlum olub ki, 30 yaşdan böyük insanların təxminən 5 faizi bu sindromdan əziyyət çəkir. Yaş artdıqca xəstəliyin rastgəlmə faizi də artır. 60 yaşından yuxarı insanların təxminən 50 faizində müxtəlif dərəcə və formalı apnoye sindromu var. Bu beynəlxalq statistik göstəricidir. Azərbaycanda bu statistika 92 heç bir şikayəti olmayan, sağlam insanın müayinə nəticələrinin əsasında tərtib edilib. Məlum olub ki, ölkəmizdə sağlam insanların təxminən 14 faizində bu sindroma rast gəlmək olar. Bu sindrom yuxunun ciddi parçalanması ilə müşahidə olunan problemdir.

Xəstəlik özünü xüsusilə 40 yaşdan sonra səbəbsiz kökəlmələr, xoruldamalar və kontrol altına alına bilməyən təzyiqlə büruzə verir. Belə insanlar dərin yuxuya gedə bilmirlər. İnsanın yuxu strukturunda dərin yuxu zamanı beyində somototrop hormonu ifraz olunur ki, bu da piylərin əriməsinə cavabdeh olan maddədir. Lakin somototrop hormonu yalnız dərin yuxuda ifraz olunur. Apnoiklərdə isə dərin yuxunun olmaması bu hormonun ifraz olunmasının qarşısını alır ki, bu da kökəlməyə meyilliliyi artırır. Belə olduqda heç bir pəhriz və ya idman kömək etmir. Bu insanlar ildə orta hesabla 4-6 kilo kökəlirlər ki, bu da tənəffüs yollarının daha da artıq bağlanmasına səbəb olur. Vəziyyətdən çıxmaq olduqca çətinləşir. Hər bir apnoye sindromundan əziyyət çəkən kəsdə şəkərli diabet, arterial hipertenziya, aritmiya, ürəyin işemik xəstəliyi, miokard infarktı, yaddaşın, görmə qabiliyyətinin, beyinin inteqrativ və kommunikativ funksiyasının pozulması və vaxtından əvvəl beyinin qocalması kimi problemlər yarana bilər. Bundan əlavə bu sindromdan əziyyət çəkənlərdə ən ciddi xəstəliklərdən biri olan beyin hemorragik insultu da ortaya çıxa bilər ki, bu da öldürücü xəstəliklər siyahısındadır. Ümumiyyətlə sindromun simptomları qeyri spesifikdir və mövcud hər bir xəstəliklə rahatlıqla qarışdırıla bilər.

Sindromun bir neçə növü mövcuddur. Yuxuda bir saat ərzində nəfəs dayanmalarının sayı 10-15 dəfə müşahidə edildikdə bu xəstəliyin yüngül formasıdır, 15-30 dəfə ağır, 30-dan çox olduqda isə bu artıq xəstəliyin ağır forması deməkdir. Xəstəliyin yüngül formalarında plastik əməliyyat vasitəsilə bu problemdən qurtulmaq olar. Burada qanda oksigendoyumluluq da böyük rol oynayır.

Apnoye diaqnozu qoyulanlara sindromun formasından və ağırlıq dərəcəsindən asılı olaraq müalicə üsulu təyin olunur. Bunun üç müalicə növü var: dərman müalicəsi, cərrahi əməliyyat və Constant Positive Airway Pressure (CPAP) terapiya. CPAP terapiya bu problemdən əziyyət çəkən şəxsin ev şəraitində xüsusi maskadan hər gecə təxminən 4-5 saat istifadə etməsidir.

Müalicənin hansı formada aparılmasına həkim-otorinolorinqoloq qərar verir”.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Şirvanda narkokuryerlik edən şəxs saxlanılıb

Monqolustanın Prezidenti Zati-aliləri cənab Uxnaaqiyn Xurelsuxa

Azərbaycanın liderliyi ilə formalaşan yeni geosiyasi reallıq: Əbu-Dabi görüşü və sülh sazişinin tarixi əhəmiyyəti

BDU-da T3 Fondunun əməkdaşlığı ilə “TEKNOFEST klubu” yaradılır

Murad Musayev: “Sabah”dan başladığım işi bitirmədən gedə bilməzdim

“Hərbi təcavüz və işğal nəticəsində dəymiş zərərin qiymətləndirilməsi” - elmi seminar

BMT İİV virusunun yayılmasının qarşısını almağa çağırıb

Pakistanda silahlı şəxslər avtobusda 9 sərnişini öldürüblər

Abşeronda silah-sursat aşkarlanıb

Deputat: Azərbaycan və Ermənistan artıq sülh müqaviləsinin imzalanmasına doğru yekun addımlar atır

ANAMA işə qəbul elan edir

Çinin Sian Limanında ilk dəfə ADY-nin nümayəndəsi təyin edilib və konteyner meydançası açılıb

Deputat: Əbu-Dabi görüşü Azərbaycan və Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşması istiqamətində həlledici rol oynayacaq

Dünya Qadın Seriyası: Azərbaycan basketbol millisinin Buxarestdəki oyunlarının vaxtı müəyyənləşib

Ruanda Azərbaycanın beynəlxalq tədbirlərin təşkili üzrə zəngin təcrübəsini öyrənməkdə maraqlıdır

İyulun 11-də Ümumdünya Əhali Günü qeyd olunur

“Qarabağ” bu gün Niderland klubu ilə iki yoxlama görüşü keçirəcək

AZSTAND nümayəndələri Çində seminarda iştirak ediblər

Folklorşünas-alimlərin iştirakı ilə fənn proqramları təhlil olunub

Azərbaycan və Çin Mülki Aviasiya qurumlarının nümayəndə heyətləri görüşüb

Dünya bazarında qızıl 20 dollardan çox bahalaşıb

Dünya birjalarında neft bahalaşıb

Son 6 ayda əsas kapitala 8 milyard manatdan çox vəsait yönəldilib

Bu gün Xalq artisti Rasim Ocaqovun anım günüdür

Azərbaycan nefti ucuzlaşıb

Azərbaycan konstruktiv və lider mövqeyi ilə sülh gündəliyini irəli aparır - ŞƏRH

Bakıda növbəti “Kənddən Şəhərə” həftəsonu yarmarkası təşkil olunacaq

Politoloq: Zəngəzur dəhlizi açılarsa, bu, kənar güclərin bütün Trans-Xəzər regionunda ekspansiya planlarını pozacaq

Bakıda bir sıra yollarda nəqliyyatın hərəkətində sıxlıq yaranıb

Bu gün görkəmli şair Abbas Səhhətin vəfatından 107 il ötür

Beynin bioloji yaşı uzunömürlülüyü müəyyən edir - ARAŞDIRMA

Deputat: Prezident İlham Əliyevin qətiyyətli liderliyi bölgədə sülhün və sabitliyin əsas təminatçısıdır

Naxçıvandan xaricə məhsul ixracı 16 faiz artıb

Qlobal istilik dalğası süd qiymətlərinin yüksəlməsinə gətirib çıxarır

Almaniyada pandemiya dövründəki fəaliyyətin araşdırılması üçün xüsusi komissiya yaradılıb

Özbəkistan istixana qazı emissiyalarının azaldılmasına töhfəsini artıracaq

Cənubi Koreyada rekord sayda pasiyent istivurma səbəbindən xəstəxanaya müraciət edib

Türkiyənin Qars şəhərində zəlzələ ilə əlaqədar təlimlər keçirilib

Naxçıvanda əsas kapitala 106 milyon manatdan çox vəsait yönəldilib

Roma Papası: Süni intellekt yeni bərabərlik üfüqləri aça bilər

Çirkli havaya uzun müddət məruz qalmaq beyin şişi riskini artıra bilər - TƏDQİQAT

Avropa İttifaqına qanunsuz miqrant axını 20 faiz azalıb

Şirvanda “Qərbi Azərbaycan irsi” kitabının birinci cildinin təqdimatı olub

Keşikçidağda 3800 il yaşı olan döyüşçü kurqanı aşkarlanıb

Dövlət Departamenti: Birləşmiş Ştatlar Cənubi Qafqazda sülhün və sabitliyin təşviqi üçün səyləri dəstəkləyir

Serbiyada meşə yanğınları davam edir

“Sabah”ın baş məşqçisi: Son ötürmələr dəqiq olmurdu

Albert Riera: “Sabah”la cavab görüşünə arxayın çıxmayacağıq

Əbu-Dabidəki görüş Azərbaycanın liderliyinin ifadəsi, həm də milli maraqlarının irəli aparılmasıdır - ŞƏRH

Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazilərini işğal etməsi zamanı əsirlikdə və girovluqda dəhşətli işgəncələrə məruz qalmış şəxslər məhkəmədə ifadə veriblər VİDEO

Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazilərini işğal etməsi zamanı əsirlikdə və girovluqda dəhşətli işgəncələrə məruz qalmış şəxslər məhkəmədə ifadə veriblər VİDEO

UEFA Avropa Liqası: "Sabah" doğma meydanda Sloveniya klubuna məğlub olub

Professor Mirzə Qurbanov vəfat edib

Birinci yarımildə Naxçıvanda pərakəndə ticarət dövriyyəsi 677 milyon manatdan çox təşkil edib

“Qarabağ” Redon Cica ilə yollarını ayırıb

İtaliyada dənizkənarı kurort bölgədə yanğın olub, 600 nəfər təxliyə edilib

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunda “Azərbaycan-Gürcüstan münasibətləri (1918–1922-ci illər)” kitabının təqdimatı keçirilib

Prezident İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başa çatıb VİDEO

Prezident İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başa çatıb VİDEO

Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarova Bosniya və Herseqovinaya işgüzar səfərə gəlib

Bakıda Opera Günlərinin bağlanış mərasimi keçirilib VİDEO

Bakıda Opera Günlərinin bağlanış mərasimi keçirilib VİDEO

Naxçıvanda sənaye məhsullarının istehsalı artıb

Muxtar Babayev: Enerji siyasətində dayanıqlılıq və diversifikasiya Azərbaycanın əsas prioritetlərindəndir

Naxçıvanda ümumi daxili məhsul istehsalı 760 milyon manata yaxın olub

ADNSU-da bir neçə yeni ixtisas və ixtisaslaşma üzrə ilk dəfə qəbul aparılır

Azərbaycanın mövqeyi bölgədə dayanıqlı sülhün əldə olunması üçün ciddi zəmin yaradır – ŞƏRH

AQTA yanında Məşvərət Şurasının növbəti iclası keçirilib

Fransada doğum səviyyəsi aşağı düşüb

Naxçıvanda 38 dönərxanada nöqsanlar aşkarlanıb

Ukraynadan olan daha 30 uşaq reabilitasiya xidmətləri ilə təmin edilmək üçün Azərbaycana gətirilib VİDEO

Ukraynadan olan daha 30 uşaq reabilitasiya xidmətləri ilə təmin edilmək üçün Azərbaycana gətirilib VİDEO

Azərbaycanın siyasi partiyaları sədrlərinin Qarabağa növbəti səfəri Ağdam şəhərinə təşkil olunub

“Ulu Öndər Heydər Əliyev Qərbi Azərbaycanın mədəni irsi haqqında” mövzusunda tədbir keçirilib VİDEO

“Ulu Öndər Heydər Əliyev Qərbi Azərbaycanın mədəni irsi haqqında” mövzusunda tədbir keçirilib VİDEO

Əbu-Dabidə keçirilən görüş Azərbaycanın diplomatik fəallığının və liderliyinin növbəti nümunəsidir – RƏY

Müəllimlərin işə qəbulu üzrə müsabiqənin test imtahanı mərhələsinə 65 mindən çox namizəd dəvət edilib

“DOST Müfəttiş” layihəsi çərçivəsində görüş keçirilib

Belaruslu səyyah: Azad olunmuş ərazilər beynəlxalq turizm üçün çox cəlbedicidir VİDEO

Belaruslu səyyah: Azad olunmuş ərazilər beynəlxalq turizm üçün çox cəlbedicidir VİDEO

DİN-də antinarkotik tədbirlərinin gücləndirilməsi və reabilitasiya mərkəzlərinin fəaliyyəti müzakirə olunub

Əbu-Dabi görüşü normallaşma istiqamətində mühüm addım kimi qiymətləndirilir VİDEO

Əbu-Dabi görüşü normallaşma istiqamətində mühüm addım kimi qiymətləndirilir VİDEO

Azərbaycan klubu portuqaliyalı futbolçunu transfer edib

Əbu-Dabi görüşünün ikitərəfli formatda, vasitəçisiz keçirilməsi Azərbaycanın növbəti diplomatik nailiyyətidir - Ekspert

"Turan Tovuz" yeni futbolçu transfer edib

Şərqi Zəngəzur və Qarabağın torpaq və su resursları müzakirə olunub

“Tərlan - 2025” PUA təlimi yekunlaşıb

FHN-in təşkilatçılığı ilə “Bakı 2025” əməliyyat-taktiki təlimi keçirilib VİDEO

FHN-in təşkilatçılığı ilə “Bakı 2025” əməliyyat-taktiki təlimi keçirilib VİDEO

Azərbaycanla Pakistan arasında hüquqi sahədə əməkdaşlıq genişləndiriləcək

Günəş enerjisi ilk dəfə Aİ-də ən böyük elektrik enerjisi mənbəyinə çevrilib

Dünya səyyahları Ağdamda  YENİLƏNİB - FOTO  VİDEO

Dünya səyyahları Ağdamda YENİLƏNİB - FOTO VİDEO

Qeyri-formal və informal təhsilin qiymətləndirilməsi və tanınması istiqamətində tədbirlər davam etdirilir

Azərbaycan ilə Özbəkistan arasında birgə mədəni tərəfdaşlıq

Azərbaycan-Koreya elmi əməkdaşlığı çərçivəsində arxeologiya üzrə beynəlxalq konfrans keçirilib

"Sumqayıt" klubunun yeni baş məşqçisinin köməkçiləri müəyyənləşib

DİN: Peşəkar kadr potensialının formalaşdırılması strateji prioritetlərdəndir

Professor Mahirə Hüseynova: Ziyarətgahların dağıdılması vəhşiliyin bariz nümunəsidir

Komitə rəsmisi: Qarabağa səfər etmək üçün tələb olunan icazələrin müddəti daha da artırılacaq

Azərbaycanın 4 parataekvondoçusu Cənubi Koreyadakı turnirdə çıxış edəcək

Ötən ilin ədəbi yekunları – özümüzə və dünyaya deyəcək sözümüz

Son bir ayda özünüməşğulluq proqramı üzrə 1200-dək şəxs üçün kiçik təsərrüfatlar yaradılıb

Babək rayonunun bir sıra yaşayış məntəqələrinə qaz təchizatı müvəqqəti dayandırılacaq

Ukrayna “Starlink” mobil internet xidmətini istifadəyə verən ilk Avropa ölkəsi olacaq

Günay Əfəndiyeva: Biz öz mədəni irsimizə sahib çıxmalıyıq

Böyük Britaniya Ukraynaya HHM raketləri göndərəcək

Nazir: İlin ilk yarısında 305 kriminal qrup zərərsizləşdirilib