Bakı, 18 noyabr, AZƏRTAC

Əhali arasında geniş yayılmış öskürək, təngnəfəslik, tənəffüslə bağlı müxtəlif narahatlıqlar hansı xəstəliklərin göstəricisi ola bilər? Bu və digər suallara Azərbaycan Tibb Universitetinin (ATU) ağciyər xəstəlikləri kafedrasının müdiri, tibb üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Rafiq Bayramov aydınlıq gətirib.

AZƏRTAC ATU-nun mətbuat xidmətinə istinadla həmin müsahibəni təqdim edir:

- Vərəm xəstəliyinin əlamətləri nədir?

- Bütün xəstəliklərdə olduğu kimi, vərəmin də mütləq patoqnomik əlaməti yoxdur. Yəni elə bir əlamət yoxdur ki, ona görə biz əminliklə müayinə etdiyimiz şəxsdə vərəm xəstəliyinin olduğunu söyləyək. Ancaq vərəm xəstəliyində daha çox rast gəlinən əlamətlər ümumi halsızlıq, axşamüstü zəif subfebril hərarətin (37,2-37,4) olması və səhərə yaxın boyun-ənsə, kürək nahiyəsinin tərləməsidir. Bu əlamətlərə görə vərəm xəstəliyindən şübhələnmək olar. Amma diaqnozun təsdiqi üçün kompleks müayinənin aparılması lazımdır. Vərəmin daha çox rast gəlinən forması olan tənəffüs orqanlarının, ağciyərlərin vərəmi zamanı söylədiyim əlamətlərlə yanaşı, bəlğəmli öskürək, döş qəfəsində ağrı, təngnəfəslik, qanhayxırma və s. müşahidə olunur. Dəqiq diaqnozun qoyulması üçün isə xəstənin tam müayinəsi vacibdir.

- Doğrudurmu, güclü immuniteti olan insanlar vərəm xəstəliyinə tutula bilməz?

- Vərəm elə xəstəlikdir ki, heç vaxt öz vizit kartını əvvəlcədən heç kəsə göndərmir. Bu baxımdan hər kəs istənilən yaşda vərəmlə xəstələnə bilər. Ancaq risk qrupu olan şəxslər var ki, onlarda vərəmə daha çox rast gəlinir. Bu risk qrupunu təşkil edən insanlarda immunitetin zəifləməsi əsas faktorlardan biridir. Qeyd etmək istəyirəm ki, normal həyat tərzi keçirən, zərərli vərdişləri və vərəmə meyilliliyi artıran xəstəlikləri (şəkərli diabet, hormonal preparatların qəbulu) olmayan, həmçinin irsən bu xəstəliyə davamlı olan şəxslər vərəmlə çox az-az hallarda xəstələnir.

- Cəmiyyətimizdə bir vərəm qorxusu var, yəni hər hansı bir ailədə vərəm xəstəsinin olması üzə çıxarsa, o zaman ətrafdakılar o ailə ilə ünsiyyətdən qaçırlar. Buna görə də çox vaxt insanlar bu xəstəliyin daşıyıcısı olduğunu gizlətməyə çalışırlar.

- Bəli, cəmiyyətdə vərəm xəstəliyinə münasibətin birmənalı və müsbət olmaması vərəmə tutulan şəxslərin əksər hallarda öz xəstəliyini gizlətməyə çalışmasına səbəb olur. Bir səbəb isə cəmiyyətdə adətən bu xəstəliyə tüfeyli həyat tərzi keçirən şəxslərin, alkoqoliklərin, narkomanların, həbsxanada olanların tutulması fikrinin olmasıdır. Düzdür, bu insanlarda vərəmə daha çox rast gəlinir. Ancaq tam normal həyat tərzi və yaşayış şəraiti olan şəxslər də vərəmlə xəstələnə bilər. Buna görə də, cəmiyyətdə bu məsələ ilə bağlı maarifləndirmə tədbirlərinin artırılması yaxşı olardı. Onu da qeyd edim ki, vərəm tam sağalan xəstəlikdir. Sadəcə xəstəlik nə qədər erkən aşkarlanarsa, müalicəsi daha effektli olar.

- Quru və bəlğəmli öskürək necə müalicə olunur? Aptekdən öskürəyə qarşı hər hansı dərman alıb içmək nə dərəcədə düzgündür?

- Həm quru, həm də bəlğəmli öskürək tənəffüs orqanlarının müxtəlif xəstəliklərinin əlamətləridir. Bu xəstələrin müalicəsində müxtəlif dərman preparatlarından istifadə edilir. Quru öskürəkdə öskürək əleyhinə preparatlar, bəlğəmli öskürəkdə isə bəlğəmgətiricilər daha effektlidir. Buna görə də özünümüalicə ilə məşğul olmaq və aptekdən həkim təyinatı olmadan öskürək əleyhinə preparatın alınıb qəbul edilməsi düzgün deyil. Çünki bəlğəmli öskürəkdə yalnız öskürək əleyhinə preparatların istifadə edilməsi öskürəyin dayanmasına və nəticədə tənəffüs yollarındakı bəlğəmin xaric edilməməsi nəticəsində xəstənin vəziyyətinin daha da pisləşməsinə səbəb olar. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, öskürək əlamətdir. Ona səbəb olan əsas xəstəliyin aşkar olunub müalicə edilməsi lazımdır.

Öskürəyin aradan qaldırılması üçün çoxsaylı kimyəvi preparatlar və türkəçarə üsulları var. Türkəçarə metodunun da xeyri var. Ancaq yenə təkrar edim ki, öskürək tənəffüs orqanları xəstəliklərinin əlamətlərindən biridir. Ona görə də öskürəyin səbəbini araşdırıb əsas xəstəliyi kompleks müalicə etmək daha effektli olar.