Son vaxtlar nevroloji xəstəliklər artmaqda davam edir. Oturaq həyat tərzi, gərgin iş saatları, yollarda tıxaclar, yaşadığımız streslər və həyatda üzləşdiyimiz digər problemlər sinir sisteminə birbaşa təsir edir. Nevroloji xəstəliklər dedikdə, ilk növbədə, sinir sistemi xəstəlikləri nəzərdə tutulur. Sinir sistemi insan orqanizmini hərəkətə gətirən və onu ətraf mühitlə əlaqələndirən sistemdir. Hər bir hərəkət, davranış, ətraf mühiti qavrama, hissiyyat sistemi - bunlar hamısı sinir sistemini təşkil edir. Nevroloji xəstəliklər, onların əlamətləri, müalicə metodları ilə bağlı sualları Mərkəzi Gömrük Hospitalının həkim-nevropatoloqu Mənsumə Talıbova cavablandırıb.

-Həkim, hansı hallarda pasiyentlər nevropatoloqa müraciət etməlidir və nevroloji xəstəliklərin əlamətləri hansılardır?

-Çox vaxt nevropatoloqa başağrısı, miqren, sinir köklərinin sıxılması nəticəsində yaranan kürəkdə, boyunda və beldə ağrı və fəqərəarası disklərdə degenerativ dəyişikliklər olduqda müraciət olunur. Nevroloji xəstəliklərin əlamətləri xəstəliyin diaqnozundan asılı olaraq fərqlənə bilər. Bəzi nevroloji xəstəliklər oxşar əlamətlərlə özünü göstərə bilər. Bəzən elə olur ki, pasiyent həmin şikayətlərin nevroloji xəstəliyin əlaməti olması barədə məlumatlı olmur və digər ixtisaslı həkimlərə müraciət edir. Lakin nevropatoloq tərəfindən ətraflı müayinə edildikdə mövcud xəstəlik müəyyən edilir və diaqnoz qoyulur. Hər bir pasiyent özünəməxsusdur, bu səbəbdən eyni xəstəlik olsa belə özünü müxtəlif simptomlarla göstərə bilər. İnsanların nevroloji xəstəlikləri özlərinin təyin etməsi mümkün deyil, bu, ixtisaslı həkim tərəfindən təyin edilməlidir.

- Hər hansı ağrı nevropatoloqa müraciət etmək üçün əsas ola bilərmi?

- Gəlin, bəzi ağrıları araşdıraq. Məsələn, ən çox müşahidə olunan başağrılarından adətən ağrıkəsicilər qəbul etməklə qurtuluruq. Başağrıları çox vaxt yuxu rejiminin pozulmasına da səbəb ola bilir. Bu, uzun müddət, fasilələrlə davam edirsə, artıq bununla zarafat etmək olmaz. Səbəbini öyrənmək üçün mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır. Bəzən başağrıları ilə paralel yuxarı ətraflarda keylik müşahidə olunur. Bu cür şikayətlər zamanı da nevropatoloqa müraciət olunmalıdır. Çünki bunun qarşısı vaxtında alınmadıqda beyin qan dövranının pozulması baş verə bilər. Yaxud götürək kürəkdə, beldə və ya boyunda olan ağrıları. Bu cür müntəzəm ağrılar sinir sisteminin fəaliyyətində pozuntu əlamətindən xəbər verir. Bel ağrıları beldə olan hər hansı patologiyanın simptomu kimi özünü göstərir. Düzgün diaqnoz qoyub müalicələr etmək üçün xəstə vaxtında həkimə müraciət etməlidir və onun qarşısı vaxtında alınmayanda daha ağır xəstəliklərə çevrilə bilər.

Baş gicəllənməsi və tarazlığın itməsi də beyinin, ürək-damar və ya nevroloji xəstəliklərin işində problemin olduğundan xəbər verir. Bundan başqa, unutqanlıq, danışmaqda çətinlik, çaşqınlıq – bütün bunlar həkimə müraciət üçün kifayət edir.

- Uzun müddət başağrısından əziyyət çəkənləri nevroloji xəstə hesab etmək olarmı?

- Başağrısı 40-a yaxın xəstəliyin aparıcı simptomu ola bilər. Amerikalı alimlərin apardığı tədqiqatın nəticəsinə görə, nevroloji xəstəliklərlə bağlı müraciətlərin 70 faizini başağrıları təşkil edir. Bəzən xəstələr özlərini evdə müalicə etməyə üstünlük verirlər. Onlar gah ağrıkəsicilər qəbul edir, gah da xalq təbabətindən məlum olan bitki çayları ilə özlərini müalicə edirlər. Lakin bu, düzgün deyil. Qəbul edilən ağrıkəsici preparatlar başağrısını müəyyən müddət kəsə bilər. Lakin bu, ümumiyyətlə, müalicə deyil. Əgər həftədə iki dəfə baş ağrıyırsa, həkim-nevropatoloqa müraciət edilməlidir. Çünki baş ağrısının səbəbləri müxtəlif olur. Yalnız müayinələr nəticəsində xəstəyə düzgün diaqnoz qoymaq mümkündür. Bu səbəbdən başağrısı zamanı mütləq həkimə müraciət etmək məsləhətdir.

- Sizcə, stres hansı orqanlara və necə təsir edir? Bu, nevroloji xəstəliklərə, həmçinin sağlamlıqla bağlı ciddi problemlərə səbəb ola bilərmi?

-Streslər və əsəb gərginlikləri həzm sisteminə təsir edərək qastrit, xoralar və bağırsaq qıcıqlanması yaradır ki, bütün bunlar da nevrozların nəticələridir. Stresin nəticələri yeməyə münasibətin dəyişməsi ilə əlaqələndirilir: bəzi insanlar daha çox yeyir, digərləri isə əksinə, iştahaları tamamilə yox olur.

Yuxu pozğunluğu emosional vəziyyətin qeyri-sabit olduğunu göstərən ilk əlamətdir. Yuxu çatışmazlığı artarsa, mənfi təsir də artır.

Psixi xəstəliklər, alkoqollu içkilər, güclü stres, həyəcan çox vaxt nəticədə depressiya və ya nevrozun daha ağır formalarına səbəb ola bilər.

Qeyri-sabit emosional vəziyyətdə olan insan həyatının qalan hissəsinə təsir edə biləcək səhvlər edə bilər. Stres orqanizmi zəiflədir və xəstəliklərə daha həssas edir. Ona görə də sağlamlığın vaxtında qayğısına qalmaq lazımdır. Xəstəliyin ilkin əlamətləri müşahidə olunan kimi həkimə müraciət edilməlidir ki, vaxtında müalicə alıb yeni xəstəliklər qazanılmasın.

Müsahibəni apardı: Mərkəzi Gömrük Hospitalının PR mütəxəssisi Dilarə Zamanova