RƏSMİ XRONİKA
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ PREZİDENTİ İLHAM ƏLİYEVİN VƏ MACARISTAN RESPUBLİKASININ PREZİDENTİ LASLO ŞOYOMUN BİRGƏ BƏYANATI
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Macarıstan Respublikasının Prezidenti Laslo Şoyomun dəvəti ilə 2008-ci il fevralın 18-19-da Macarıstan Respublikasına dövlət səfəri etdi.
İki Prezident (bundan sonra: Tərəflər) Azərbaycan və Macarıstanın siyasi, sosial və iqtisadi inkişafı, habelə regional və çoxtərəfli əməkdaşlıqla əlaqədar məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi apardılar.
Onlar Azərbaycan Respublikası ilə Macarıstan Respublikası arasında əlaqələrin inkişafı, əməkdaşlığın müasir formalarının araşdırılmasının qarşılıqlı maraq kəsb etməsi fikri ilə çıxış etdilər. Onlar beynəlxalq birliyin hazırkı dövrün təhdid və çağırışları ilə uyğun və səmərəli mübarizəsinin təmin edilməsi məqsədi ilə, BMT-nin islahatlarına xüsusi diqqət yetirməklə BMT, ATƏT və digər beynəlxalq təşkilatların dəstəklənməsi və möhkəmləndirilməsi istiqamətində səylərini davam etdirmək barədə razılığa gəldilər.
Tərəflər Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin BMT Təhlükəsizlik Şurasının müvafiq qətnamələri, eləcə də ATƏT-in Lissabon sammitində qəbul edilmiş 3 prinsip əsasında həllinin vacibliyini vurğuladılar. Tərəflər münaqişənin sülh yolu ilə həlli istiqamətində ATƏT-in Minsk qrupu həmsədrlərinin vasitəçilik səylərini dəstəklədiklərini ifadə etdilər.
Hər iki tərəf yekdilliklə beynəlxalq terrorizmi pislədi, sülh və təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsi istiqamətində qlobal səylərə dəstəklərini davam etdirəcəklərini təsdiqlədi. Bununla əlaqədar prezidentlər bütün qanunsuz fəaliyyətlərə qarşı mübarizədə BMT, eləcə də Avratlantik qurumları çərçivəsində əməkdaşlığın zəruriliyini qeyd etdilər. Onlar həmçinin Avratlantik Tərəfdaşlıq Şurası və NATO-nun “Sülh naminə tərəfdaşlıq” proqramı çərçivəsində sıx əməkdaşlığın həyata keçirilməsinin məqsədəuyğunluğunu qeyd etdilər.
Hər iki Prezident demokratik standartlar, insan hüquqları, plüralizm, qanunun aliliyi və səmərəli idarəçiliyin təşviqi məqsədi ilə Avropa Şurası və ATƏT çərçivəsində ikitərəfli və çoxtərəfli əməkdaşlığı dəstəkləmək barədə razılığa gəldi.
Tərəflər Avropa qonşuluq siyasəti və Avropa İttifaqı-Azərbaycan fəaliyyət planının səmərəli icrasının əhəmiyyətini vurğuladılar. Bu kontekstdə onlar Azərbaycanın Avropa təsisatlarına inteqrasiyası məqsədi ilə ümumi maraq kəsb edən bütün sahələrdə, xüsusilə aşağıdakı sahələrdə əməkdaşlığı təşviq etmək barədə razılığa gəldilər:
1. Avropa İttifaqının ümumi xarici və təhlükəsizlik siyasəti ruhunda ümumi maraq kəsb edən genişmiqyaslı xarici siyasət məsələlərində dialoqu intensivləşdirmək;
2. Avropa İttifaqı və Azərbaycan Respublikası arasında təhsil, mədəniyyət, təlim və gənclər siyasəti sahələrində əməkdaşlığa, o cümlədən mədəniyyətlərarası dialoqun təşviqinə yardım;
3. Kənd təsərrüfatı və aqrar sənaye, əczaçılıq, neft kimyası sənayesi, infrastrukturun inkişafı (nəqliyyat, suların təmizlənməsi və suya qənaət sistemləri), planlaşdırma, layihələrin idarə edilməsi, inşaat və regional inkişaf siyasəti daxil olmaqla, enerji və qeyri-enerji sahələrində qabaqcıl təcrübə mübadiləsi;
4. Avropaya inteqrasiya üzrə informasiya və kommunikasiya strategiyasının həyata keçirilməsi sahəsində təcrübə mübadiləsi;
5. Vətəndaş cəmiyyətinin möhkəmləndirilməsi, qeyri-hökumət təşkilatları, dövlət və özəl sektor arasında mütəmadi əlaqələrə yardım göstərmək.
Tərəflər Avropanın enerji təhlükəsizliyinin əhəmiyyətini vurğuladılar və bununla əlaqədar Avropanın enerji tələbatının təmin edilməsində Xəzər dənizi regionu enerji ehtiyatlarının artan rolunu xüsusilə qeyd etdilər. Bu kontekstdə Tərəflər Bakı-Tbilisi-Ceyhan və Bakı-Tbilisi-Ərzurum neft və qaz kəmərlərinin, eləcə də NABUKKO qaz kəməri layihəsinin həyata keçirilməsinin strateji əhəmiyyətini qeyd edərək, qlobal enerji təhlükəsizliyinə töhfə verməyə hazır olduqlarını ifadə etdilər.
Tərəflər Avropa-Qafqaz-Asiya (TRASEKA) nəqliyyat dəhlizini inkişaf etdirmək üçün nəqliyyat və yüklərin daşınması sahəsində ikitərəfli və regional əməkdaşlığın gücləndirilməsini zəruri hesab edirlər. Onlar qeyd etdilər ki, Şərq-Qərb dəhlizinin bir hissəsi kimi, regionun dəmir yolu sisteminin inkişafı qlobal iqtisadi inkişafa, o cümlədən regionda təhlükəsizliyə və sabitliyə əhəmiyyətli dərəcədə yardım edəcəkdir.
Tərəflər hər iki dövlət arasında ticarətin həcmini, iqtisadi və elmi əməkdaşlığın səviyyəsini onların iqtisadiyyatlarının imkanlarına və potensialına cavab verəcək səviyyəyə qaldırmaq, habelə investisiyaların təşviqi də daxil olmaqla, biznes fəaliyyəti üçün əlverişli hüquqi, institusional və digər şəraitin yaradılması üçün əlavə tədbirlər görəcəklər. Bu kontekstdə Tərəflər bu dövlət səfəri çərçivəsində “Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Macarıstan Respublikası Hökuməti arasında iqtisadi əməkdaşlıq haqqında saziş”in, “Azərbaycan Respublikası Hökuməti ilə Macarıstan Respublikası Hökuməti arasında gəlirlərə və əmlaka görə vergilərə münasibətdə ikiqat vergitutmanın aradan qaldırılması və vergidən yayınmanın qarşısının alınması haqqında saziş”in, “Azərbaycan Respublikasının xarici işlər naziri və Macarıstan Respublikasının xarici işlər naziri arasında birgə bəyannamə”nin və “Azərbaycan Respublikasının Sənaye və Energetika Nazirliyi və Macarıstan Respublikasının İqtisadiyyat və Nəqliyyat Nazirliyi arasında əməkdaşlıq haqqında saziş”in imzalanmasını alqışlayırlar.
Tərəflər mədəniyyət, elm, təhsil və tibb, o cümlədən macar və Azərbaycan dillərinin öyrənilməsi və dövlətlərin mədəniyyətlərinin qarşılıqlı şəkildə yayılması sahəsində əməkdaşlığın inkişafının təşviqi zərurəti barədə razılığa gəlirlər. Hər iki ölkə arasında elm, mədəniyyət və kütləvi informasiya vasitələri sahələrində əlaqələr yaradılmalı və inkişaf etdirilməlidir.
Tərəflər enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsinin təxirəsalınmaz zərurətini təsdiq edirlər. Onlar, eyni zamanda, ətraf mühitin mühafizəsi və iqtisadiyyatın davamlı inkişafını xüsusilə əhəmiyyətli hesab edirlər. Bununla bağlı onlar BMT-nin bütün üzv dövlətlərini qlobal istiləşməni və onun zərərli fəsadlarını azaltmaq məqsədi ilə birgə səy göstərməyə çağırırlar. Bununla əlaqədar Tərəflər bütün dövlətlərin azad bazar şərtləri əsasında enerji ehtiyatlarına sərbəst çıxışının təmin olunması zərurətini təsdiq edirlər.
Budapeşt, 18 fevral 2008-ci il.