Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

İQTİSADİYYAT

Ekspert: Azərbaycanın yaşıl enerji sahəsində imkanları çox böyükdür - MÜSAHİBƏ

Ekspert: Azərbaycanın yaşıl enerji sahəsində imkanları çox böyükdür - MÜSAHİBƏ

Bakı, 30 yanvar, Tamilla Məmmədova, AZƏRTAC

“Strategy International” şirkətinin enerji, geosiyasət və təchizat zəncirləri üzrə direktoru, qlobal enerji marketi eksperti Dr. Siril Vidderşoven AZƏRTAC-ın suallarını cavablandırır.

- Cənab Vidderşoven, qlobal iqtisadiyyat kontekstində Azərbaycanın hazırkı vəziyyətini necə qiymətləndirirsiniz?

- Azərbaycanın qlobal kontekstdə mövqeyi güclənib. Ölkə təkcə regionda deyil, həm də Avropa İttifaqı (Aİ) və ABŞ üçün strateji əhəmiyyətli oyunçuya çevrilib. Azərbaycanın tutduğu kurs müsbət qiymətləndirilir ki, bu da Qərb iqtisadi bloku ilə ticarət əlaqələrinin artmasına xidmət edir. Bakının Aİ ilə enerji əlaqələri əsasən, Rusiya-Ukrayna müharibəsi və Rusiyanın enerji ixracına qarşı tətbiq edilən sanksiyalar nəticəsində xüsusilə fəal şəkildə inkişaf edir. Azərbaycan Asiya blokuna, o cümlədən Çin və Hindistana inteqrasiya imkanlarına malik perspektivli dövlət olaraq qalır. Körfəz ölkələrindən də Bakıya artan maraq var.

- Azərbaycanda investisiya mühitini necə qiymətləndirirsiniz və beynəlxalq investorları cəlb etmək üçün daha nələr edilməlidir?

- Azərbaycanda mövcud investisiya mühiti müsbət qiymətləndirilir. Beynəlxalq təşkilatlar ümumilikdə cari iqtisadi proseslərə, hökumət strategiyalarına və ölkədəki investisiya mühitinə nikbin baxırlar. Maliyyə institutları bank sisteminin şəffaflığının artırılmasının və özəl sektora kredit dəstəyi mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsinin vacibliyini vurğulayırlar. Bundan əlavə, səmərəli idarəetmə məsələləri beynəlxalq təşkilatların və potensial sənaye investorlarının diqqət mərkəzindədir.

- Azərbaycanda bərpaolunan enerjinin inkişafı istiqamətində atılan addımlara münasibətiniz necədir?

- İlk addımlar artıq atılıb, bunu ərəb suveren fondlarından və kommunal xidmətlərindən əhəmiyyətli investisiyalar sübut edir. Bununla belə, hələ çox uzun bir yol var ki, bu da öz növbəsində əlavə imkanlar açır. Enerji sektorunun şaxələndirilməsi və iqtisadiyyatın karbonsuzlaşdırılması zəruri tədbirlərdir, lakin onların həyata keçirilməsi siyasi şüarlara və ya yalnız xarici investisiya axınına deyil, rasional və praqmatik yanaşmaya əsaslanmalıdır. Optimal strategiya təkcə Azərbaycan üçün deyil, həm də qlobal miqyasda iqtisadiyyatın əsas sütunu kimi karbohidrogen sektorunu dəstəkləməyə davam etməklə ayrı-ayrı sektorların tədricən dekarbonlaşdırılması və ən əlçatan həllərin həyata keçirilməsidir. Neft və qaz hasilatından əldə olunan gəlirlərin bərpaolunan enerji mənbələrinin inkişafına və iqtisadiyyatın şaxələndirilməsinə yönəldilməsi artıq bir sıra Aİ ölkələrində müşahidə olunan borc asılılığından və sosial təlatümlərdən qaçmağa kömək edəcək.

- Günəş və külək enerjisi kimi yaşıl enerjinin inkişafı üçün Azərbaycanın əsas üstünlükləri nədən ibarətdir?

- Paradoksal görünə bilər, lakin təbii qazın və xam neftin aşağı qiymətə olması bərpaolunan enerji sektorunun inkişafı üçün əhəmiyyətli üstünlükdür. Külək və günəş elektrik stansiyalarının istehsalı xüsusilə beton və metal konstruksiyaların istehsalında böyük miqdarda enerji tələb edir. Bu layihələri dəstəkləmək üçün Azərbaycan neftindən və qazından istifadə ölkəyə strateji üstünlük verir.

Bundan əlavə o, iqtisadi diversifikasiyanı təşviq edir, çünki aşağı karbonlu metallar və digər ekoloji cəhətdən təmiz materiallar bütün dünyada tələb olunur və onların istehsalı fəal şəkildə inkişaf etdirilməlidir. Bərpaolunan enerji mənbələri sahəsində layihələrin həyata keçirilməsi üçün sahələr seçilərkən Azərbaycan şelfi xüsusilə cəlbedicidir. Dəniz küləyi, o cümlədən üzən külək texnologiyaları iqtisadiyyatın karbohidrogenlərdən asılılığını azaltmaq üçün perspektivli resurs ola bilər. Eyni zamanda, həm dənizdə, həm də quruda külək turbinləri neft və qaz sektorunu karbonsuzlaşdırmaq üçün istifadə edilə bilər. Məsələn, neft və qaz hasilatı və ya emalında bərpaolunan enerjidən istifadə etməklə. Günəş enerjisi də ölkənin əlverişli coğrafi mövqeyinə görə əhəmiyyətli potensiala malikdir. Yaşıl və mavi hidrogenə gəlincə, Azərbaycan növbəti illərdə bu sahəni aktiv şəkildə inkişaf etdirmək üçün neft-qaz sektorunda öz təcrübəsinə və texnoloji inkişaflara arxalana bilər.

- Azərbaycanda regionun digər ölkələri üçün nümunə ola biləcək əhəmiyyətli yaşıl enerji layihələri varmı?

- Beynəlxalq ictimaiyyət SOCAR və “Masdar” arasında iki günəş və bir külək elektrik stansiyasının tikintisini əhatə edən əməkdaşlığı diqqətlə izləyir. Bu tərəfdaşlıq çərçivəsində üç böyük layihə həyata keçirilir: 445 MVt gücündə Biləsuvar Günəş Elektrik Stansiyası, 315 MVt gücündə Neftçala Günəş Elektrik Stansiyası və 240 MVt gücündə Abşeron-Qaradağ Külək Elektrik Stansiyası. SOCAR – “Masdar” əməliyyatları ciddi nəzarət altındadır və uğurlu olarsa, bu layihələr regiondakı digər investorlar üçün ən yaxşı təcrübə nümunəsinə çevrilə bilər. Bu təşəbbüslər Azərbaycanın bərpaolunan enerji sahəsində strateji hədəflərinə uyğundur və buna əsasən 2030-cu ilə qədər ölkənin ümumi enerji balansında yaşıl enerjinin payı 30 faizə çatmalıdır.

- Azərbaycanın bərpaolunan enerji mənbələrinə keçidində hansı imkanları və çağırışları görürsünüz?

- Beynəlxalq Enerji Agentliyi (IEA) və Beynəlxalq Bərpa Olunan Enerji Agentliyinin (IRENA) qeyd etdiyi kimi, yaşıl enerji sahəsində Azərbaycanın imkanları çox böyükdür. Əsas problemlər investisiyaların yavaş tempi, real aktuallığın olmaması və karbohidrogenlərdən asılılıq olaraq qalır. Lakin bu amillər Azərbaycan üçün ciddi problem kimi qəbul edilməməlidir, çünki bir çox ölkələr, xüsusən də Avropada oxşar problemlərlə üzləşirlər. Bu məsələlərin həllinin aktuallığı daha vacib amil ola bilər. Nəzərə almaq lazımdır ki, bərpaolunan enerji mənbələrinin iqtisadiyyatda payının artırılması daxili istehlak üçün deyil, ixrac üçün əlavə neft və qaz həcmlərini azad edəcək.

Bundan əlavə, Əbu-Dabi Milli Neft Şirkətinin (ADNOC) BƏƏ-də etdiyi kimi, karbohidrogen sektorunu dekarbonlaşdırmaq üçün əlavə bərpaolunan enerji istehsalından istifadə edilə bilər. Aşağı karbonlu neft və qaz gələcəkdə potensial müştərilər üçün daha cəlbedici olacaq.

- Dekarbonizasiya kontekstində 2050-ci ildən sonra neft və qazın qlobal iqtisadiyyatda rolu necə dəyişəcək?

- Bütün sistemin dekarbonizasiyası neft və qazdan tamamilə imtina demək deyil, onların istifadəsinin karbon izinin azaldılmasını və istehsalda bərpaolunan enerjidən istifadəni nəzərdə tutur. Qlobal iqtisadiyyatın 2050-ci ildən sonra da neft və qaza ehtiyacı olacaq, baxmayaraq ki, onların rolu dəyişəcək. Onlar ilkin yanacaq kimi istifadə edilmək əvəzinə, ilk növbədə plastik, kimyəvi maddələr və gübrələrin istehsalında istifadə olunacaq.

- Azərbaycan öz resurslarından qonşu ölkələr və beynəlxalq tərəfdaşlarla iqtisadi inteqrasiyanı yaxşılaşdırmaq üçün necə istifadə edə bilər?

- Hazırda ölkənin iqtisadi inteqrasiyası yüksək səviyyədədir. İqtisadiyyatın yeni məhsullara və istehsal sektorlarına şaxələndirilməsi ölkənin regional mövqeyini gücləndirə bilər. Eyni zamanda, bərpaolunan enerjinin inkişafı qonşu ölkələr üçün prioritet istiqamətə çevrilir. Bu kontekstdə Bakının regional güclər və Aİ ilə yeni enerji əlaqələri nəzərdən keçirilir.

- Dayanıqlı enerjiyə keçid dövründə Azərbaycanda iqtisadiyyatın hansı sektorları artımın əsas amilinə çevrilə bilər?

- Polad, beton, plastik və yüksək texnologiyalı istehsalın inkişafı iqtisadiyyatı əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirə bilər. Karbohidrogen gəlirlərindən bu məqsədlər üçün istifadə ölkəyə bütün ölkələrin olmadığı rəqabət üstünlüyü verir. Qida sənayesi və onun emal sektoru hələ də qiymətləndirilməyib və daha çox diqqətə layiqdir. Bunun bariz nümunəsi kiçik ölkə olan, lakin hər il milyardlarla dollar gəlir gətirən əsl kənd təsərrüfatı supergücü olan Niderlanddır.

- Azərbaycanda innovativ texnologiyalar və yaşıl iqtisadiyyatla bağlı yeni sənaye və klasterlərin yaradılması perspektivlərini necə qiymətləndirirsiniz?

- Azərbaycanda xüsusilə innovativ texnologiyalar və yaşıl iqtisadiyyat sahəsində yeni sənaye və klasterlərin yaradılması perspektivləri ümidverici görünür. İnvestisiya səviyyəsi nisbətən yüksək olaraq qalır, lakin bu, daha çox iqtisadiyyatın cəlbediciliyindən və siyasi sistemin sabitliyindən asılıdır. Əsas innovasiya mənbələri olan Qərb ölkələri Azərbaycana sərmayə yatırmağa maraq göstərir və bu potensialdan maksimum dərəcədə səmərəli istifadə edilməlidir. Eyni zamanda, geosiyasət ölkənin beynəlxalq aləmdə mövqelərinin möhkəmlənməsi üçün mühüm alət rolunu oynaya bilər.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Britaniyada mobil telefon oğurluqları iki dəfə artıb

Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimovun xatirəsi yad edilib

San-Pauluda təyyarə avtomobillərlə toqquşub, ölənlər var - YENİLƏNİB

Azərbaycan Parlament Sədrlərinin 6-cı Dünya Konfransında təmsil olunacaq

AzMİU tələbələri xaricdə təhsil və karyera imkanları barədə məlumatlandırılıb

Maya Sandu: Dnestryanı bölgə sanksiyaların pozulmayacağı təqdirdə Rusiyadan qaz ala bilər

Mirsalam Qənbərov: Məqsədimiz həyata keçirilən layihələrin icrası zamanı ekoloji normaların gözlənilməsinə nail olmaqdır

Fici adalarında 6 bal gücündə zəlzələ olub

“Azərişıq” azad olunan ərazilərdə həyata keçirdiyi layihələri açıqlayıb

Nərimanov rayonunda yolun təhsil müəssisəsinin ərazisindən keçən hissəsində mövcud olan 50 ağac köçürülüb

Bu il cənub bölgəsində 4 məktəb binasının tikilib istifadəyə verilməsi planlaşdırılır

Bakıda “Rəqəmsal məktəb” platforması istifadəyə verilib

FHN qeyri-sabit hava şəraiti ilə əlaqədar əhaliyə təkrar müraciət edib

Serxio Ramos Meksika klubuna keçib - RƏSMİ

BSU-nun beynəlmiləlləşmə siyasətinin inkişaf perspektivləri təhlil edilib

Dövlət orqanlarında 88 vakant vəzifə daxili müsahibəyə çıxarılıb

“Bank Respublika” Bakı Ali Neft Məktəbi ilə əməkdaşlığa başlayıb

BƏƏ ötən il Rusiyaya turist axını edən ölkələr sırasında üçüncü yerdədir

Birinci Qarabağ müharibəsi şəhidi Tərlan Məmmədov Yevlaxda dəfn edilib

Prezident Administrasiyasının rəhbəri Samir Nuriyev yeni vəzifəyə təyin olunmuş maliyyə nazirini kollektivə təqdim edib

Regionlarda xidmət sektoru üzrə yeni sahibkarlıq obyektləri yaradılıb

Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin idmançıların psixi sağlamlığı və təhlükəsizliyinə dair metodiki vəsaitləri Azərbaycan dilinə tərcümə edilib

Türkiyədə ilk dəfə olaraq Azərbaycan dili kursları fəaliyyətə başlayacaq

Dövlət Xidməti həqiqi hərbi xidmətə və mülki işə qəbul olmaq istəyən vətəndaşlar üçün müsabiqə elan edir

A.R.Əliyevin Azərbaycan Respublikasının əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri təyin edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

A.R.Əliyevin Azərbaycan Respublikası əmək və əhalinin sosial müdafiəsi nazirinin müavini vəzifəsindən azad edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

Astanada Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun II Şura toplantısı keçirilib

“SBI Markets”: Azərbaycan müsbət investisiya mühiti nümayiş etdirir – MÜSAHİBƏ

Türkmənistanda Azərbaycan məhsullarının onlayn satışı başlanılıb

Kamandan oxatma üzrə Azərbaycan çempionu: Öz çıxışımdan tam razı qalmadım

Millinin baş məşqçisi: Kamandan oxatma ilə məşğul olanların sayı ildən-ilə artır

Aktauda AZAL təyyarəsinin qəzasında həlak olanların xatirəsi anılıb

Ukrayna fevralda ABŞ Prezidentinin xüsusi nümayəndəsinin səfərini gözləyir

USAID-in təhlükəli və dağıdıcı siyasətinin sonu mütləq gəlməli idi ŞƏRH

® Bud-çanaq oynaqları və diz oynaqları xəstəliklərinin müalicəsi necə aparılır?

Qanunsuz ova cəhd edən şəxs saxlanılıb

Kamandan oxatma üzrə Azərbaycan birinciliyi və çempionatına yekun vurulub

Dirijor Fuad İbrahimov: Orkestr musiqinin ruhudur MÜSAHİBƏ

Beynəlxalq Muğam Mərkəzində Gülhüseyn Kazımlının 75 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib

Şəhid Müşfiq Quliyevin nəşinin qalıqları Cəbrayılda torpağa tapşırılıb

Alyaskada göyərtəsində 10 nəfərin olduğu təyyarənin axtarışları davam edir

Fransada küçələrdə yaşayan insanların sayı kəskin dərəcədə artıb - Hesabat

Səhiyyə Nazirliyi Cəbrayıl şəhərində ilk dəfə sakinlər üçün tibbi müayinələr təşkil edib

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan Respublikasının Dayanıqlı İnkişaf üzrə Milli Əlaqələndirmə Şurasının yaradılması haqqında” 2016-cı il 6 oktyabr tarixli 1066 nömrəli Fərmanında və “Azərbaycan Respublikası tərəfindən 1995-ci il yanvarın 10-da təsdiq edilmiş Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim dəyişmələri üzrə çərçivə konvensiyasına uyğun Azərbaycan Respublikasının qəbul etdiyi öhdəliklərin yerinə yetirilməsinin təmin edilməsinə dair tədbirlər haqqında” 1997-ci il 30 aprel tarixli 560 nömrəli, “Azərbaycan Respublikasında biznes mühitinin əlverişliliyinin artırılması və beynəlxalq reytinqlərdə ölkəmizin mövqeyinin daha da yaxşılaşdırılması ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında” 2016-cı il 13 iyul tarixli 2199 nömrəli sərəncamlarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı

® “Carlsberg Azerbaijan” 2024-cü il üzrə güclü biznes nəticələri və rekord vergi ödəmələri

Konstitusiya Məhkəməsi Palatasının iclasında Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin müraciətinə baxılıb

Sözün sehrini yaşadan ustad – Firudin Ağazadənin 75 illik yubileyi qeyd olunub

Ötən il Naxçıvanda 4,3 milyon manat güzəştli kredit verilib

Nurlana Mustafayeva: Balkan regionu üzrə mütəxəssislərə ehtiyac artır - MÜSAHİBƏ

Cənubi Koreyada qar çovğunu səbəbindən 150-yə yaxın uçuş təxirə salınıb

Azərbaycan idmançısı fiqurlu konkisürmə üzrə beynəlxalq yarışda bürünc medal qazanıb

Kürdəmirdə rayon prokurorluğunun yeni inzibati binası istifadəyə verilib

Hərbi kollektivdə koqnitiv terapiya böyük əhəmiyyət kəsb edir – Məqalə

DYP əlverişsiz hava şəraiti ilə əlaqədar xəbərdarlıq edib

Albaniya 2025-ci ildə ziyarət ediləcək sakit ölkələrdən biridir

Bəzi küçələrdə işıqforların vaxt planı dəyişdirilib

Şəhid Elşən Tağıyevin nəşinin qalıqları Salyanda torpağa tapşırılıb VİDEO

“Qarabağ Universitetinin Klinikası” publik hüquqi şəxs yaradılır – FƏRMAN

“Qarabağ Universitetinin Klinikası” publik hüquqi şəxsin yaradılması və fəaliyyətinin təmin edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı

Sosial islahatların uğurları son bir ildə 120-dək beynəlxalq mükafata və sertifikata layiq görülüb

Naxçıvanda direktorların işə qəbulu üzrə müsabiqənin müsahibə mərhələsi keçirilib

Bakıda qida məhsullarının qablaşdırılması müəssisəsinin fəaliyyəti dayandırılıb

Sabah ölkə ərazisində yağmurlu hava şəraiti gözlənilir

Alimlər Bennu asteroidinin 2182-ci ildə Yerlə toqquşma ehtimalını qiymətləndiriblər

Cəlilabadda heyvandarlığın cins tərkibi yaxşılaşdırılır – fermerlər süni mayalandırmaya maraq göstərirlər VİDEO

Yanvar ayı üçün diplomların tanınması üzrə müraciətlərin statistikası açıqlanıb

Fransada məşhur “Lidl” ərzaq mağazaları qrupunun işçiləri tətillərə başlayıblar

Lebron Ceyms əfsanəvi basketbolçunun rekordunu təkrarlayıb

Ötən il rəqabətin məhdudlaşdırılması üzrə 161 müraciətə baxılıb

İsi Mustafayev: Laçın, Cəbrayıl və Əsgəranda poçt şöbələri fəaliyyətə başlayacaq VİDEO

Sosial Xidmətlər Agentliyinin mərkəzlərində valideynlər üçün qrup terapiyası təşkil edilib

“Sərhədçi” kuboku uğrunda konkur yarışları keçirilib

Almaniya Kansleri Türkiyənin Ukrayna məsələsində səylərini təqdir edib

Agentlik: Gecə boyu və səhər yolların qardan təmizlənməsi işləri aparılıb

Azərbaycandan Ukraynaya elektrik avadanlıqlarından ibarət növbəti humanitar yardım göndərilib

DİN: Valideynlər övladlarının internetdə maraqlandıqları şəbəkə oyunlarına diqqətlə yanaşmalıdırlar

Baş direktorun müavini: Azərbaycanda bu il 7, gələn il 15 etalon laboratoriyanın qurulması planlaşdırılır - MÜSAHİBƏ

DSMF: Yanvar ayında sığortaolunanların sayı 11 min 533 nəfər artıb

Azərbaycanla Slovakiya arasında ilk konsulluq məsləhətləşmələri keçirilib

Azərbaycan parataekvondoçuları beynəlxalq turnirdə iştirak edəcəklər

USAID-in bağlanması ABŞ-ın “müdaxilə siyasəti”nin səmərəsiz olduğunun etirafıdır - ŞƏRH

“Azərpoçt”: Ötən il ərzində üç rəqəmsal layihə təqdim edilib

Haydar Abdikerimov: Orta Dəhlizlə Çindən gələn konteyner qatarlarının sayı 35 dəfə artıb MÜSAHİBƏ

"Azərpoçt" 2024-cü ili 73,5 milyon manat xalis mənfəətlə başa vurub VİDEO

UNICEF: Şərqi Asiya və Sakit okeanda havanın çirklənməsi hər gün 100 uşağın ölümünə səbəb olur

Göygöldə maye qazdoldurma məntəqəsinin istismarı dayandırılıb

Bu yollar Qarabağa gediş-gəlişi asanlaşdıracaq FOTO VİDEO

Səsi ilə könüllərdə iz qoyan sənətkar - Şövkət Ələkbərova

İngiltərə Premyer Liqasında transfer dövrlərinin müddəti qısaldıla bilər

Tədris Cərrahiyyə Klinikasında nadir cərrahi əməliyyat icra olunub

AQTA quş qripi və onun yayılma yolları ilə bağlı məlumat yayıb

“Dirçəliş Kuboku” xeyriyyə futbol turnirinin iştirakçıları daun sindromlu uşaqlarla görüşüblər

Ağstafada yol qəzası baş verib, xəsarət alanlar var

İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi Kommunikasiya Strategiyasını uğurla icra edib

Braziliyada daşqınlar və torpaq sürüşmələri nəticəsində yeddi nəfər ölüb

Naxçıvanın gömrük postunda bəyan edilməyən mallar aşkarlanıb

Bu gün Xalq artisti Tofiq Tağızadənin doğum günüdür

Tramp Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinə sanksiya tətbiq edib

Azərbaycanın gimnastika hakimləri yeni kateqoriyaya yiyələniblər

Hərbi Prokurorluqda qeydə alınmış cinayətlərin üstü yanvar ayında 100 faiz açılıb