İQTİSADİYYAT
“Lapis-Lazuli” – Avropadan Asiyaya birbaşa ticarət yolu
![](/files/galleryphoto/2018/3/1200x630/15458241493590954712_1200x630.jpg)
![](/files/galleryphoto/2018/3/1200x630/1545824149201068978_1200x630.jpg)
![](/files/galleryphoto/2018/3/1200x630/15458241491065258923_1200x630.jpg)
![](/files/galleryphoto/2018/3/1200x630/1545824149117716551_1200x630.jpg)
![](/files/galleryphoto/2018/3/1200x630/15458241493700458316_1200x630.jpg)
![](/files/galleryphoto/2018/3/1200x630/15458241494796834311_1200x630.jpg)
![](/files/galleryphoto/2018/3/1200x630/15458256923896051942_1200x630.jpg)
Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı Lazurit dəhlizi ilə Əfqanıstandan ilk yükləri qəbul edib
Bakı, 26 dekabr, Laçın Sultanova, AZƏRTAC
Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı avtomobil, dəmir yolu və dəniz yükdaşımalarının həyata keçiriləcəyi “Lapis-Lazuli” (Lazurit) nəqliyyat dəhlizi ilə Əfqanıstandan ilk yükləri qəbul edib. Lazurit dəhlizi Əfqanıstandan və Asiyadan yükdaşımaların ən əlverişli və ucuz yoludur.
“Lapis-Lazuli” marşrutu üzrə tranzit və nəqliyyat əməkdaşlığına dair Əfqanıstan-Türkmənistan-Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə arasında beştərəfli saziş 2017-ci il noyabrın 15-də Aşqabadda keçirilən Əfqanıstana dair VII regional iqtisadi əməkdaşlıq konfransında (RECCA - Regional Economic Cooperation Conference on Afghanistan) imzalanıb. Sənəddə iştirakçı ölkələrin nəqliyyat infrastrukturunun (avtomobil, dəmir yolu və dəniz) modernləşdirilməsi, həmçinin gömrük rəsmiləşdirilməsi proseduralarının asanlaşdırılması nəzərdə tutulur. Saziş razılıq əldə edən tərəflərin ərazisindən yüklərin fasiləsiz daşınmasına, nəqliyyatın tranzit hərəkəti ilə bağlı məsələlərin və proseduraların sadələşdirilməsinə şərait yaradır, nəqliyyat vasitələrinin, yüklərin və sərnişinlərin təhlükəsizliyini təmin edir.
AZƏRTAC xəbər verir ki, dekabrın 13-də Əfqanıstanın Herat şəhərində Lazurit dəhlizi üzrə yükdaşımalara start verilib. Mərasimdə çıxış edən Əfqanıstan İslam Respublikasının Prezidenti Məhəmməd Əşrəf Qani Azərbaycan, Türkmənistan, Gürcüstan və Türkiyə prezidentlərinin regional əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi, xüsusilə də “Lapis-Lazuli” miltimodal nəqliyyat dəhlizinin reallığa çevrilməsi istiqamətində göstərdiyi səyləri yüksək qiymətləndirib.
Mərasimdə vurğulanıb ki, Lazurit dəhlizinin uğurla istismara verilməsi region dövlətlərinin iqtisadi tərəqqisinə güclü təkan verəcək, kənd təsərrüfatı və digər məhsulların, faydalı qazıntıların Əfqanıstandan dünya bazarlarına çıxarılması, yeni iş yerlərinin yaradılması hesabına bu ölkədə vəziyyətin tezliklə stabilləşməsinə kömək edəcək.
Nəqliyyat dəhlizinin “Lazurit” adlanması iki min il əvvəl bu marşrutla əfqan lazuriti və digər yarımqiymətli daşların Qafqaza, Balkan ölkələrinə, Şimali Afrikaya və Avropaya daşınması ilə əlaqəlidir.
Əfqan torpağında yetişdirilən kənd təsərrüfatı məhsulları (kişmiş, küncüt, pambıq, qarpız toxumları və s.) ilə yüklənmiş doqquz ağırtonnajlı avtomobildən ibarət karvan Əfqanıstandan Lazurit dəhlizi ilə Türkmənistana yola salınıb. Yüklər Türkmənistanın paytaxtı Aşqabada, oradan Türkmənbaşı liman şəhərinə, oradan isə bərələr vasitəsilə Azərbaycana - Bakı Beynəlxalq Dəniz Limanına yola salınıb. Avtomobil karvanının Bakıya çatması münasibətilə Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanında Əfqanıstan, Türkmənistan, Gürcüstan və Türkiyənin diplomatik missiyalarının rəhbərləri və nümayəndələrinin iştirakı ilə rəsmi qarşılama mərasimi keçirilib.
Lazurit dəhlizi layihənin üzv ölkələrinə regional və kontinental ticarət bazarlarına çıxışları şaxələndirmək üçün şərait yaradacaq. Bu da, öz növbəsində, həm bu dəhliz vasitəsilə yük daşıyan ölkələrin, həm də ərazisindən malların tranziti üçün istifadə olunacaq dövlətlərin iqtisadi inkişafına, həmçinin sürətli və ucuz daşımalar hesabına alıcı ölkələrə malları daha ucuz qiymətə əldə etməyə imkan verəcək.
Lazurit dəhlizi layihəsinin reallaşdırılması ərəfəsində Türkmənbaşı şəhərində tranzit və nəqliyyat əməkdaşlığı haqqında “Lapis-Lazuli” Sazişinin iştirakçısı olan ölkələrin (Əfqanıstan, Türkmənistan, Azərbaycan, Gürcüstan və Türkiyə) nəqliyyat nazirlərinin beynəlxalq konfransı keçirilib. Konfransın işində Azərbaycanın Baş nazirinin birinci müavini Yaqub Eyyubovun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti iştirak edib. Azərbaycan nümayəndə heyətinin tərkibinə ölkəmizin bütün nəqliyyat strukturlarının rəhbərləri daxil olub.
Azərbaycanın Baş nazirinin birinci müavini Yaqub Eyyubov konfransda çıxış edərək bildirib ki, inkişafın innovasiya mərhələsinə keçid dövründə nəqliyyat sektoru iqtisadi tərəqqinin əsas amillərindən biri kimi beynəlxalq ticarət əlaqələrini təkmilləşdirir, təbii ehtiyatlardan istifadənin səmərəsini artırır, sahibkarlığı inkişaf etdirir.
“Azərbaycan “Lapis-Lazuli” layihəsinin reallaşdırılması üçün əlindən gələni edəcək”, - deyən Baş nazirin birinci müavini Bakı limanını bu nəqliyyat dəhlizinin əsas yükaşırma məntəqələrindən biri adlandırıb.
Konfransda çıxış edən “Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin baş direktoru Taleh Ziyadov vurğulayıb ki,
Bakı Limanının yükaşırma dinamikası hər il artır. Belə ki, keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə son 10 ayda ümumi konteyner aşırılması 50.6 faiz artıb (18728 TEU), sərnişin sayı isə 48.5 faiz artaraq 39.215 nəfərə çatıb.
“Bu gün Bakı Limanı bütün növ liman yüklərinin (quru, maye, açıq və paketlənmiş) aşırılmasını həyata keçirə bilir. Bunun üçün Azərbaycan hökuməti 80, 40, 32 ton yük qaldırma qabiliyyətinə malik kranlar, 2 ədəd müasir yedək gəmisi alıb. Liman ərazisində 5 min kvadratmetr olan 2 böyük anbar mövcuddur və liman eyni zamanda 800-1000 arası konteyner saxlama qabiliyyətinə malikdir. Bütün bunlar xarici yük aşırılmasını tez və operativ şəkildə həyata keçirməyə imkan verir.
Hazırda Bakı Limanının tam avtomatlaşdırılmış idarəetmə sisteminin son sınaq testləri həyata keçirilməkdədir. Bu proqram istifadəyə verildikdən sonra, həm yük sahibləri, həm də liman müdiriyyəti hər bir yükün liman ərazisində yeri və statusu onlayn rejimdə izləyə biləcək. Bütün bu qeyd olunanlar “Orta Dəhliz”, o cümlədən “Lapis Lazuli” dəhlizi vasitəsilə yükdaşıma və yükaşırma əməliyyatlarının effektiv və sürətli həyata keçirilməsinə öz töhfəsini verəcək”, - deyə Taleh Ziyadov bildirib .
Beynəlxalq Avtomobil Nəqliyyatı İttifaqının (İRU) baş katibi Umberto de Pretto konfransda çıxışında deyib ki, “Lapis-Lazuli” layihəsi çox böyük əhəmiyyətli bir layihə olaraq regionun qlobal iqtisadiyyata daha çox inteqrasiya olunmasına və əmtəə dövriyyəsini artırmağa kömək edəcək. O əlavə edib: “Bu marşrut üzrə səmərəli yükdaşımalar sistemi yaradılması və yükdaşımaların ləngidilməməsi üçün qanunvericilik səviyyəsində bütün tədbirlər görülməlidir. Viza dəstəklənməsi məsələləri prioritet məsələdir”. Baş katib peşəkar sürücülər üçün sadələşdirilmiş viza rejimi tətbiq olunmasını təklif edib. O deyib: “Bizdə təyyarəçilər və dənizçilər üçün mövcud viza sistemi yükdaşımaların sürətini artırır. Mən “Lapis-Lazuli” marşrutu üzrə hərəkət edəcək sürücülər üçün də buna oxşar sistem tətbiq olunmasını təklif edirəm. Axı, nəqliyyatı elektriklə müqayisə etmək olar - o da müqavimət az olan tərəfə gedir. Əgər “Lapis-Lazuli” marşrutu üzrə hərəkət etmək sadə olsa, bu, çoxsaylı tranziterləri cəlb edəcək”.
İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı (İƏT) baş katibinin müavini Avni Bıçaklı hesab edir ki, “Lapis-Lazuli” layihəsi İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının (İƏT) üzvü olan ölkələr arasında ticari-iqtisadi əlaqələrin genişlənməsində böyük rol oynayır. O vəd edib ki, İƏT “Lapis-Lazuli” nəqliyyat dəhlizinin reallaşdırılması üçün mümkün olan hər şeyi edəcək. “Bu layihə dəmir yolu daşımalarının artmasına böyük töhfə verəcək”, - deyə baş katibin müavini vurğulayıb.
BMT Baş katibinin Mərkəzi Asiya ölkələri üzrə xüsusi nümayəndəsi və Mərkəzi Asiya Ölkələri üçün Preventiv Diplomatiya üzrə Regional Mərkəzin başçısı Natalya German əmindir ki, nəqliyyat və tranzit dəhlizlərinin yaradılması insan və malların daşınması çevikliyinin təmin edilməsi üçün daxili marşrutlarda, o cümlədən ictimai nəqliyyatda əlaqələrin yaxşılaşdırılmasına təsir göstərəcək. Malların istehsalından tutmuş onların Avropa bazarlarına çatdırılmasına qədər zəncirin bütün halqaları, həmçinin yeni iş yerlərinin açılması terrorizm təhlükəsinə, habelə narkotiklərin istehsalı və yayılmasına qarşı qoyulacaq. O deyib: “Lapis-Lazuli” Sazişi, həmçinin BMT Baş Məclisinin 9BM) dayanıqlı nəqliyyat üzrə təşəbbüslərini irəlilədir. Bu təşəbbüslər BMT BM-nin “Dayanıqlı inkişaf sahəsində məqsədlərə nail olmaq üçün bütün nəqliyyat növləri arasında əlaqələrin möhkəmləndirilməsi” Qətnaməsinin yerinə yetirilməsinə əhəmiyyətli töhfədir”.
Ekspertlərin qənaətinə görə, Əfqanıstan-Türkmənistan-Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə nəqliyyat dəhlizi daha çox Asiya qitəsi üçün aktual olan bir sıra iqtisadi məsələlərin həllində açar rolunu oynayacaq. Yeni marşrut regionda istehsalın artmasına kömək edəcək, Əfqanıstan iqtisadiyyatının dirçəlməsinə müsbət təsir göstərəcək. Artıq yaxın zamanda nəqliyyat layihələri Əfqanıstanın və bütün regionun iqtisadi inkişafına güclü təkan verəcək.
“Lapis-Lazuli” layihəsi yük axınını əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirəcək və malların istehsalçıdan satış bazarına qədər çatdırılması məsafəsini qısaldacaq ki, bu da xarici istehlakçılar üçün qiymətlərin ucuzlaşmasına səbəb olacaq, iri ticarət müəssisələrini regiondakı istehsalçılarla əməkdaşlığın möhkəmlənməsinə sövq edəcək. Bu marşrut gələcəkdə Asiya ilə Avropa arasında ticari-iqtisadi və mədəniyyət körpüsünə çevriləcək.
Lazurit marşrutu üzrə pilot yükdaşıma əlamətdar hadisədir və Azərbaycanın nəqliyyat-tranzit dəhlizlərinin logistika mərkəzinə çevrilməsinin sübutudur. Şimal-Cənub, Bakı-Tbilisi-Qars, Cənub-Qərb və Lapis-Lazuli beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin kəsişmə nöqtəsində yerləşən Azərbaycan Avropa və Asiyanın birləşdirəcək əsas logistika halqası olmaq üçün bütün imkanlara malikdir.