CƏMİYYƏT
Ölkəmizdə aparılan uğurlu sosial islahatlar əhalinin rifah halını nəzərəçarpacaq dərəcədə yaxşılaşdırıb
Bakı, 7 mart, AZƏRTAC
Geridə qoyduğumuz il ölkəmizdə dərin sosial islahatlarla yadda qalıb. Ötən il təqdim edilən iki sosial paket nəticəsində minimum əməkhaqqı 2 dəfəyə yaxın artırılaraq 130 manatdan 250, minimum pensiya isə 72,4 faiz artırılaraq 116 manatdan 200 manata çatdırılıb. Sosial müavinət və təqaüdlər orta hesabla 100 faiz artırılıb. Şəhid ailələri üçün təqaüdlər 242 manatdan 300 manata çatdırılıb. Dövlət sektorunda işləyənlərin əməkhaqları 50 faizədək, məcburi köçkünlərin müavinətləri 50 faiz, o cümlədən tələbələrin təqaüdləri artırılıb, 800 min insanın problemli kredit narahatlığına son qoyulub və s. 2019-cu ildəki iki sosial paketin əhatə dairəsi 4,2 milyon nəfər, illik maliyyə yükü 3 milyard manatdan çox olub. Azərbaycan minimum pensiyanın alıcılıq qabiliyyəti indeksi (PPP) üzrə MDB-də 1-ci yeri tutur.
Bu il minimum əməkhaqqının 20 faiz artımla 300 manata, minimum pensiyanın isə 20 faiz artımla 240 manata çatdırılması nəzərdə tutulur.
Şəhid ailələri və müharibə əlillərinə hər zaman qayğı göstərilir
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyindən AZƏRTAC-a bildiriblər ki, ötən il nazirlik tərəfindən şəhid ailələrinə və müharibə əlillərinə 934 mənzil və fərdi ev verilib. 2018-ci ildə verilən mənzillərin sayı isə 626-ya bərabər olub. Ümumilikdə, nazirlik tərəfindən şəhid ailələrinə və müharibə əlillərinə 7600-ə yaxın mənzil və fərdi ev təqdim edilib. 2020-ci ildə isə həmin kateqoriyadan olan vətəndaşlara 1500 mənzil və fərdi ev verilməsi nəzərdə tutulub.
2019-cu ildə nazirlik tərəfindən müharibə əlillərinə 600 avtomobil təqdim edilib ki, bu da nəzərdə tutulduğundan 3,2 dəfə çox olub. 2018-ci ildə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən 265 müharibə əlilinə avtomobil verilib. İndiyədək verilən avtomobillərin sayı 6750-ə çatıb. Bu il isə 400 avtomobilin verilməsi nəzərdə tutulub.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin şəhid ailələrinə xüsusi qayğısının növbəti təzahürü şəhidlərin vərəsələrinin birdəfəlik ödəmə, yəni 11 min manat ilə təminatıdır.
Şəhid hərbi qulluqçulardan və daxili işlər orqanlarının şəhid olmuş əməkdaşlarından ibarət olmaqla 12 min 268 şəhidin vərəsələrinin birdəfəlik ödəmə almaq hüquqlarının olduğu müəyyən edilib. Onlardan artıq 12 minədək şəhidin 18 minədək vərəsəsinin Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən birdəfəlik ödəmə ilə təminatı işləri aparılıb. Şəhidlərin vərəsələrinin birdəfəlik ödəmə ilə təminatı proqramının icra səviyyəsi 98 faizə çatıb. Bununla yanaşı, şəhid ailələri və müharibə əlillərinin uşaqlarına aylıq müavinət ödənilir. Həmin uşaqların dövlət ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində təhsili ödənişli olduqda, dövlət hesabına ödənilir.
Əlilliyi olan şəxslərin reabilitasiyası da diqqət mərkəzində saxlanılır
Dövlət başçısının tapşırıqları əsasında ötən dövrdə bir çox bölgələrdə yeni reabilitasiya mərkəzləri yaradılmaqla, bərpa müəssisələri şəbəkəsi genişləndirilib.
Heydər Əliyev Fondu tərəfindən də əlilliyi olan şəxslərin reabilitasiyasına mühüm töhfələr verilir. Fondun dəstəyi ilə Bakıda Xüsusi Qayğıya Ehtiyacı olan Uşaqların Dövlət Reabilitasiya Müəssisəsi istifadəyə verilib. Beləliklə, hazırda Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin 14 bərpa-müalicə müəssisəsi var. Reabilitasiya infrastrukturunun müasirləşdirilməsi işləri aparılır. Prezidentin göstərişi ilə son illərdə nazirliyin Respublika Əlillərin Bərpa Mərkəzində, Uşaq Bərpa Mərkəzində yüksək səviyyəli reabilitasiya şəraiti yaradılıb.
2019-cu ildə Yevlax və Naftalan şəhərlərində Əlilliyi olan şəxslər üçün Regional Bərpa Mərkəzləri, Mərdəkan Müalicə Pansionatı, Protez-Ortopedik Bərpa Mərkəzi, Gəncə Pensiyaçılara Ərazi Sosial Xidmət Mərkəzi əsaslı təmir və yenidənqurmadan sonra istifadəyə verilib.
Gəncə şəhərində ildə 900 nəfərədək şəxs üçün 60 peşə üzrə peşə kursu təşkil etməyə imkan verən Peşə Hazırlığı Mərkəzi istifadəyə verilib. Hazırda Sumqayıt, Şəki, Şirvan, Xaçmaz, Lənkəran Regional Bərpa Mərkəzlərində, Şağan Əlilliyi olan şəxslər üçün Müalicə Pansionatında, Göygöl və Şamaxı Psixonevroloji Sosial Xidmət Müəssisələrində əsaslı təmir və yenidənqurma işləri davam edir. Yaxın aylarda onlardan bir hissəsi istifadəyə veriləcək. Qobustan Sosial Adaptasiya Mərkəzi də yaxın vaxtlarda istifadəyə veriləcək. Dövlət başçısının tapşırığına əsasən, bərpa mərkəzləri şəbəkəsinin ölkə boyu genişləndirilməsi işlərinə başlanılıb. 2020-ci ildə ayrı-ayrı bölgələrdə Uşaq Bərpa Mərkəzlərinin tikintisinə başlanması da nəzərdə tutulub. Bu il, ümumilikdə, 10 sosial xidmət və reabilitasiya mərkəzinin istifadəyə verilməsi planlaşdırılıb.
Prezident İlham Əliyevin “Əhalinin sosial müdafiəsinin yaxşılaşdırılmasına dair əlavə tədbirlər haqqında” 2019-cu il 2 dekabr tarixli Sərəncamı bu mənada mühüm önəm kəsb edir. Sərəncamla bir sıra sosial təyinatlı obyektlərin, o cümlədən reabilitasiya müəssisələrinin layihələndirilməsi, tikintisi, əsaslı təmiri, bərpa yolu ilə gücləndirilməsi və avadanlıqla təchizatı işlərinin daha da genişlənməsinə şərait yaradır. Sərəncamla bu məqsəd üçün 20 milyon 19 min 100 manat ayrılıb.
Özünüməşğulluq proqramının əhatə dairəsi daha da genişləndiriləcək
Özünüməşğulluq proqramının əhatə dairəsi 2017-ci illə nisbətən 2018-ci ildə 6,5 dəfə genişləndirilib və 7267 nəfər özünüməşğulluğa cəlb edilib. 2019-cu ildə isə özünüməşğulluq proqramına cəlb olunan ailələrin sayı 10 min 352 nəfərə bərabər olub. Onlardan böyük əksəriyyəti təlimlərdə iştirak edib və biznes-planlarını müdafiə edərək aktivlərlə təmin olunub. Özünüməşğulluq proqramında həssas əhali qruplarına üstünlük verilir. 2019-cu ildə də proqrama cəlb olunanlardan 2373 nəfəri əlilliyi olan şəxslər, 1860 nəfəri məcburi köçkünlər, 479 nəfəri ünvanlı sosial yardım alanlar, 257 nəfəri şəhid ailəsi üzvləri, 134 nəfəri isə cəzaçəkmə müəssisəsindən azad edilənlərdir.
Ötən il Məşğulluq Mərkəzləri tərəfindən ictimai işlər də daxil olmaqla 103 min nəfər işlə təmin olunub. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin məşğulluq orqanları tərəfindən bu il işlə təmin olunanların sayının 30 faiz artırılmaqla 130 minə, peşə hazırlığına cəlb olunanların sayının 40 faizdən çox artırmaqla 5 minə çatdırılması planlaşdırılıb.
Həmçinin 2020-ci ildə özünüməşğulluq proqramının əhatə dairəsinin daha da genişləndirilməsi nəzərdə tutulur. Bu sahədə Dünya Bankı ilə də əməkdaşlıq həyata keçiriləcək. Ümumilikdə, bu il ən azı 11 min ailə özünüməşğulluq proqramına qoşulacaq.
Bununla bərabər, ödənişli ictimai işlərlə təminat proqramı da genişlənəcək. 64 min nəfərin də ödənişli ictimai işlərə cəlb edilməsi təmin olunacaq.
Builki hədəf nazirliyin məşğulluq orqanları tərəfindən 200 mindən çox şəxsin məşğulluğuna dəstək göstərməkdir.
Prezidentin aylıq təqaüdü ilə təmin edilənlərin sayı 5 dəfəyə yaxın artıb
Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən 2019-cu ildə 488,8 min nəfərə aylıq və birdəfəlik sosial müavinət, 291,6 min nəfərə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdləri ödənilib.
Yaşa, əlilliyə, ailə başçısını itirməyə görə, habelə sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlara, müharibə əlilləri və şəhid ailələrinin, I və II qrup Çernobıl AES əlillərinin, müddətli hərbi xidmət qulluqçularının, beşdən çox uşağı olan qadınların uşaqlarına, aztəminatlı ailələrin 1 yaşadək uşaqlarına və qanunvericilikdə nəzərdə tutulan digər şəxslərə aylıq sosial müavinət verilir. Uşağın doğulmasına görə ailələr, penitensiar müəssisələrdə cəza çəkməkdən azad edilmiş, tibbi və sosial yardıma ehtiyacı olan insanlar, radiasiya qəzası nəticəsində zərər çəkmiş şəxslər isə birdəfəlik sosial müavinətlə təmin edilirlər. Eyni zamanda, dəfn xərci üçün də birdəfəlik müavinət ödənilir.
Azərbaycan Respublikasının Milli qəhrəmanları və ya onların ailə üzvləri, şəhid ailələri, müharibə əlilləri və onlara bərabər tutulanlar, İkinci Dünya müharibəsi iştirakçıları, 20 Yanvar əlilləri, ümumi səbəblərdən I dərəcə əlilliyi olan şəxslər və onlara, həmçinin sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlara qulluq edənlər, müharibə veteranları, Azərbaycan Respublikasının fəxri adlarını alanlar və qanunvericilikdə nəzərdə tutulan digər vətəndaşlar isə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin aylıq təqaüdü ilə təmin olunurlar.
Ötən il yeni təqaüd növləri də təsis edilib. Belə ki, Prezidentin aylıq təqaüdü ilə təmin olunanların sırasına müharibə veteranları, sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlara və I dərəcə əlilliyi olan şəxslərə qulluq edənlər də daxil edilib. Həmçinin Prezidentin aylıq təqaüdünün I dərəcə əlilliyə görə müavinət alan şəxslərlə bərabər, I dərəcə əlilliyə görə pensiya alan şəxslərə də ödənilməsinə başlanılıb.
Bütün bunlar Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən Prezidentin aylıq təqaüdü ilə təmin edilənlərin sayının 5 dəfəyə yaxın artmasına səbəb olub.
Keçən il ünvanlı sosial yardım proqramı çox geniş şəkildə, 70 faizə qədər artırılıb, ümumilikdə 296 min üzvü olan 72 min ailəni əhatə edib, ailələrə ödənişin məbləği də artaraq 209 manata bərabər olub. 2020-ci ildə də həmin proqram genişləndiriləcək və bunun üzərində işlər mütəmadi olaraq davam edəcək.
“Azərbaycan Respublikasında 2020-ci il üçün ehtiyac meyarının həddi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu ilə ünvanlı dövlət sosial yardımının təyin edilməsi məqsədilə 2020-ci il üçün ehtiyac meyarının həddinin 160 manata çatdırılması ölkədə aztəminatlı ailələrə hesablanan sosial yardımın və nəticədə onlara yönələn dövlətin qayğısının daha da artırılmasına imkan verib.
Əmək pensiyaları indeksləşdirilib
Prezident İlham Əliyevin 2020-ci il fevralın 6-da imzaladığı “Əmək pensiyalarının indeksləşdirilməsi haqqında” Sərəncama əsasən, 2020-ci ilin 1 yanvar tarixinə 2019-cu il üzrə Dövlət Statistika Komitəsi tərəfindən müəyyən edilən orta aylıq nominal əməkhaqqının illik artım tempinə uyğun olaraq bütün növ əmək pensiyalarının sığorta hissəsi indeksləşdirilərək 16,6 faiz artırılıb. Həmin artım sığorta prinsipi ilə pensiya alan bütün pensiyaçıların, yəni 1 milyon 120 minə yaxın insanın pensiyasına şamil olunub.
Ümumilikdə isə son 16 ildə Azərbaycanda orta aylıq əməkhaqqı 11, orta aylıq pensiya 8 dəfə, həmçinin müavinət və təqaüdlər dəfələrlə artırılıb.
Son illər aparılan uğurlu sosial-iqtisadi siyasət nəticəsində yoxsulluq və işsizlik səviyyəsinin nəzərəçarpacaq dərəcədə azaldılıb, vətəndaşların maddi rifah halı yüksəlib, əhalinin bütün təbəqələri üçün bərabər sosial təminat sistemi təkmilləşdirilib, insan kapitalının və sosial infrastrukturun inkişafına nail olunub, sosial cəhətdən həssas əhali qruplarının sosial müdafiəsi gücləndirilib. Aparılan siyasət, atılan addımlar bütün sosial problemlərin həllini tapacağına, hər bir Azərbaycan vətəndaşının həyatında müsbət dəyişikliklərə səbəb olacağına ümid verir.