Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

ELM VƏ TƏHSİL

Qərbi Azərbaycan kəndləri - Şirazlı

Bakı, 20 oktyabr, AZƏRTAC

Qərbi Azərbaycan İcmasının sədri, Milli Məclisin deputatı Əziz Ələkbərli Qərbi Azərbaycan kəndləri ilə bağlı araşdırmalar aparıb. AZƏRTAC Əziz Ələkbərlinin “Qərbi Azərbaycan kəndləri” seriyasından növbəti yazısını təqdim edir.

Şirazlı Vedibasar mahalının aran hissəsində, Ağrıdağ vadisində, Vedi rayonunun mərkəzi olan Böyük Vedi qəsəbəsindən 9 kilometr cənub-qərbdə, Vedi çayından ayrılan su arxının, İrəvan-Naxçıvan avtomobil yolunun və İrəvan-Naxçıvan-Bakı dəmir yolu xəttinin üstündə kənddir. 1920-ci ilədək kənddə ancaq azərbaycanlılar yaşayıb. 1922-1988-ci illərdə kənddə azərbaycanlılarla yanaşı ermənilər də yaşayıb. 1988-ci ildə azərbaycanlı əhali qovulduqdan sonra kənd tamamilə erməniləşdirilib.

“İrəvan əyalətinin müfəssəl dəftəri”ndə (1590) kənd Aralıq nahiyəsinin Şirazlı kəndi, “İrəvan əyalətinin icmal dəftəri"ndə (1728) isə Vedi nahiyəsinin Şirazlı kəndi kimi qeydə alınıb. İkinci mənbədə dövlətin müxtəlif vergilər şəklində kənddən ildə 8000 ağça gəlir götürdüyü göstərilib. İvan Şopenin (1832) araşdırmasında Şirazlı Vedibasar mahalının xaraba kəndləri siyahısında verilib. Bu, kəndin 1826-1829-cu illər Rusiya-İran və Rusiya-Osmanlı müharibələri zamanı böyük dağıntılara məruz qaldığını sübut edir.

Kəndin adının türk tayfalarının cənubdan şimala hərəkəti zamanı İrandan gətirildiyi, Şiraz şəhərindən gələnlər mənasını bildirdiyi şübhəsizdir. M.Vəlili bu prosesin Səfəvilər dövründən başladığını yazır.

1832-ci ildən sonra yenidən məskunlaşan kənddə 1873-cü ildə 19 təsərrüfatda 150 nəfər (100 kişi, 50 qadın) azərbaycanlı qeydə alınıb. Kənd mülkədar kəndi olub.

1886-cı ildə kənddə 35 təsərrüfatda 234 nəfər (158 kişi, 76 qadın), 1905-ci ildə 229 nəfər, 1914-cü ildə 237 nəfər azərbaycanlı yaşayıb. 1918-1920-ci illər erməni-müsəlman davası zamanı kənd erməni daşnaklarının vəhşi hücumlarına nə qədər mətanətlə sinə gərsə də, axırda dağıdılıb, əhalisi ev-eşiyindən didərgin salınıb, bütün Vedibasar camaatı kimi, müvəqqəti olaraq Cənubi Azərbaycana mühacirət edib. 1922-ci ildə kənd camaatı (216 nəfər) geriyə dönüb. Həmin vaxt kəndə 114 nəfər Türkiyədən gəlmə erməni də yerləşdirilib. 1926-cı ildə kənddə yaşayan əhalinin nisbəti 243 nəfər azərbaycanlı, 130 nəfər erməni, 1931-ci ildə 250 nəfər azərbaycanlı, 182 nəfər erməni şəklində olub. 1935-ci ildə qonşu Cadqıran kəndi ləğv edilərək Şirazlı kəndinin tərkibinə qatılıb, az vaxtda kənd sürətlə böyüyüb. 1946-1947-ci illərdə xaricdən gətirilən bir çox erməni ailələrinin Şirazlı kəndində məskunlaşdırılması kənddə əhalinin nisbətinin ermənilərin xeyrinə sürətlə artmasına səbəb olub. Bununla belə, 1972-ci ildə kənddə 583 təsərrüfatda 3489 nəfər əhali yaşayıb ki, onlardan 300 təsərrüfatdan çoxu azərbaycanlıların idi. Lakin 1988-ci il hadisələri Şirazlı camaatının da ev-eşiyindən qovulması ilə nəticələndi. Kənd tamamilə erməniləşdirildi.1991-ci il aprelin 9-da kəndin adı dəyişdirilərək Vosgetap qoyulub.

Vedibasar mahalının məşhur Ağbal ağa ocağı Şirazlı kəndində yerləşirdi. Əvvəllər Miryaqub ağa və Mirhüseyn ağa qardaşlarının oturduğu bu ocaqda sonralar onların varisi İqbal ağa (camaat Ağbal ağa kimi tələffüz edirdi) otururdu. Bütün bölgədə məşhur olan bu ocağa yaxın-uzaq rayonlardan təkcə müsəlmanlar yox, həm də ermənilər pənah gətirirdilər.

1988-ci ilin mayın 11-də Şirazlı kəndi erməni-daşnak terrorçularının vəhşi hücumuna məruz qalanda 80 yaşlı Ağbal ağa (İqbal Miryaqub oğlu) sinəsindən vurulmuş daş parçası ilə ağır yaralanmış və kənd camaatının gecə ikən kənddən çıxıb sığındığı Türkiyə sərhədində - Araz qırağında şəhid olmuş, orada da dəfn edilmişdi. Ağbal ağanın bu faciəsi Vedibasarın bütün müsəlman əhalisini həyəcana gətirmişdi.

1918-1921-ci illərdə bütün vedibasarlılar kimi, Şirazlının da mərd, igid oğulları silaha sarılıb, erməni daşnaklarına qarşı mübarizə aparıblar. Onların arasında misilsiz şücaətləri ilə fərqlənən Paşa Məmmədovun, Abdulla Əliyevin və başqalarının adları bu gün də ehtiramla yad edilir. Xüsusilə Paşa Məmmədovun igidliyi, mərdliyi və dönməzliyi barədə çoxlu söhbətlər günümüzə qədər gəlib çatıb.

1920-ci illərin əvvəllərində, Sovet hakimiyyətinin ilk illərində Vedibasar mahalının İrəvan xanlığı ərazisində yaradılmış qondarma erməni hökumətinin (Ermənistan SSR) tərkibində qalması, respublikanın yeni erməni rəhbərliyinin rayonun kəndlərində xaricdən gələn erməniləri yerləşdirmək siyasəti yürütməsi yerlərdə çoxlarının narazılığına səbəb olurdu. Çox adam baş götürüb Arazın o tayına, Türkiyəyə gedirdi. Şirazlıdan Xamo oğlu İsrafil ağa isə yazda mal-qarasını götürüb yaylağa qalxdı, payızda isə kəndə dönməyib Əzizkənddə dayandı. “Burada qulağım daha dinc olar”, - deyib aşağı düşmədi.

İsrafil ağa Əli katdanın oğlu idi. Xamo oğlu onun ləqəbiydi. Erməni daşnaklarına qarşı illərlə qəhrəmanlıqla vuruşmuşdu. Kolxozlaşma zamanı onu dilə tutub, Şirazlıya enməyə razı salmış, 15 illik ayrılıqdan sonra kəndə qayıdan İsrafil ağanın bütün var-dövlətini, naxır və sürülərini dərhal əlindən alıb, özünü də həbs etmişdilər. Sonra Şirazlıdan həbs olunmuş daha 15 nəfər “xalq düşməni” ilə birlikdə aparılıb Qəmərlidə ermənilər tərəfindən vəhşicəsinə qətlə yetirilmişdi.

Vedibasar mahalının bütün müsəlman əhalisi kimi, Şirazlı camaatı da həmişə din-iman sahibi olmuş, din xadimlərinə, dini ocaqlara ehtiramla yanaşmışdılar. Şirazlı kəndində Ağbal ağa ocağından başqa, böyük məscid də fəaliyyət göstərirdi. Möhrə palçıqdan tikilmiş bu qədim məscidə kəndin ağsaqqalları yığışar, ibadət edərdilər.

Şirazlı kəndinin iki müsəlman qəbiristanlığı vardı. Qədim qəbiristanlığın yerində sonralar kolxoz üçün bir sıra tikililər salınmış, qəbiristanlıq ləğv edilmişdi. Lakin burada məşhur Seyid Miryaqub ağanın qəbri üstündə tikilmiş günbəzə toxunmağa heç kəs cəsarət etməmişdi.

Kəndin camaatı da tarix boyu yayda yaylağa qalxardılar. Kəndin yurd yerləri əvvəlcə Əyricə yaylağında yerləşsə də, son vaxtlar kəndin çadırları əsasən Kotuz, Bağçacıq, Almalıq, Dumanlı, Şərdibulağı yurdlarında qurulardı.

Şirazlı kəndində Sovet hakimiyyətinin ilk illərindən etibarən yeddiillik azərbaycanlı məktəbi fəaliyyət göstərib. 1947-1948-ci illərdə kənd yeddiillik məktəbi beynəlmiləl orta məktəbə çevrilib, 1980-ci illərin əvvəllərindən isə bu məktəb iki müstəqil - azərbaycanlı və erməni orta məktəblərinə ayrılıb.

1988-ci ilin dəhşətli Şirazlı faciəsi nəinki bütün Vedi rayonunu, həm də bütün Qərbi Azərbaycanı silkələdi, azərbaycanlıların Qərbi Azərbaycan ərazisindən kütləvi şəkildə qovulub çıxarılmasının başlanğıcını qoydu. Şirazlı faciəsindən sonra Ermənistan azərbaycanlıları üçün bir daha aydın oldu ki, Azərbaycanın ovaxtkı satqın rəhbərliyi onları heç vaxt müdafiə etməyəcək.

Şirazlı hadisələri 1988-ci ilin mayında baş verdi. Xüsusilə həmin ilin aprelində Kiçik Vedi hadisələrindən sonra quduzlaşmış ermənilər qonşu azərbaycanlı kəndlərini tez-tez təhdid edirdilər. Dörd yol ayrıcında, magistral avtomobil yolunun və İrəvan-Bakı dəmir yolu xəttinin üstündə yerləşdiyi üçün Şirazlı daha çox diqqət mərkəzində və həm də bir növ ayaq altında idi.

Mayın 8-də Bakı-İrəvan qatarı saxlanıb, bir saat ərzində ona basqın edildi, vaqon bələdçiləri, azərbaycanlı sərnişinlər döyülüb-söyüldülər. Rayonda vəziyyətin gərginliyi o həddə çatmışdı ki, sabahısı - mayın 9-da SSRİ Ali Soveti sədrinin müavini Demiçev, Ermənistan KP MK-nın ikinci katibi Koçetkov, Nazirlər Soveti sədrinin müavini S.Harutunyan Vediyə gəlib burada geniş müşavirə keçirdilər. Xalisa kənd kolxozunun sədri Məhərrəm Hümbətov və Şirazlı kənd sovetinin sədri Sura Ramazanova çıxış edib, vəziyyəti olduğu kimi açıqladılar. Sura Ramazanova ermənilərin hadisələri milli qırğına apardıqlarını, milli ədavət və düşmənçiliyi yaydıqlarını onların üzünə dedi. Lakin heç bir tədbir görülmədi.

Mayın 10-da da davam edən gərginlik mayın 11-də Şirazlı kəndinə ermənilərin dağıdıcı hücumları ilə nəticələndi. Gün ərzində hazırlıq işləri görən (küçələrə evləri daşlamaq üçün lafetlərlə daş gətirilməsi, erməni evlərinin üstünə xüsusi bayraqlar taxılması, kəndə qıraq yerlərdən maşınlarla saqqallıların daşınıb gətirilməsi, milis işçilərinin yolları bağlaması və s.) ermənilər axşam hava qaralanda dörd dəstəyə ayrılıb, hər dəstə 400-500 nəfər olmaqla azərbaycanlı məhəllələrinə yeridilər. Dəstələrə milis zabitləri başçılıq edirdilər. Rayonun bütün rəhbərləri Şirazlıda idilər. Demək olar ki, bütün azərbaycanlı evləri dağıdıldı və qarət edildi. Adamlar qaranlıqda bağçada, dalda yerdə gizlənib erməni vəhşiliyini müşahidə edirdilər. Ermənilər evlərdən apara bildiklərini aparır, yerdə qalanını sındırır və ya yandırırdılar. Bəzi həyətlərdə erməni vəhşiliyinə dözməyən azərbaycanlılar ermənilərlə əlbəyaxa olmaqdan da çəkinmirdilər. Gecə saat 3-ə qədər davam edən erməni vəhşiliyi həmin vaxt kəndə girən hərbçilərin gəlişindən sonra dayandırıldı. Əhali evləri dağıdıldığı və təhlükəsizliklərinə təminat olmadığı üçün Türkiyə ilə sərhəddəki Şidli kəndinə tərəf hərəkət etdilər, SSRİ-Türkiyə sərhədinə sığındılar.

Şirazlı faciəsi zamanı kəndin 64 azərbaycanlı evi tamam dağıdılmış, 8 ev yandırılmış, 330 ailənin əmlakı məhv edilmiş, 80-dən çox adam döyülmüşdü.

Əslən vedili olan görkəmli yazıçı Fərman Kərimzadə şirazlıların harayına gəldi, Şirazlı və kənar kəndlərdən 20 nəfər ziyalı götürüb, Bakıya, Moskvaya üz tutdu. Lakin nə Bakıdan, nə də Moskvadan onların dərdinə şərik çıxan tapılmadı. Azərbaycan mətbuatı və televiziyası bu faciəni gizlətdi, xalqa çatdırmaqdan qorxdu.

Üç ay Araz çayı sahilində, Türkiyə sərhədində çadırlarda yaşayan Şirazlı camaatı, nəhayət, yiyəsizlik ucbatından Azərbaycana axışıb gəlməyə məcbur oldu. Qədim Şirazlı kəndi beləcə boşaldı, yiyəsiz qaldı, erməniləşdi...

Kəndin tayfaları

Molla Abbaslılar, Məhərrəm uşağı, Seyidlər, Ramazan uşağı, Əli uşağı, Sapannılar, Ağləyər uşağı və s.

Kəndin toponimləri

Cadqıran məhəlləsi, Sapannı məhəlləsi, Aşağı məhəlləsi, Bağçacıq məhəlləsi.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Döyüş meydanındakı Qələbənin diplomatiya müstəvisində davam etdirilməsi uğurlu siyasətin məntiqi nəticəsidir ŞƏRH

Rusiyada Xəzərin çirklənməsinin yeni mənbələrini aşkar ediblər

Qərb Azərbaycanın xoş niyyətinə zərbə vurmağa çalışır ŞƏRH

Türkiyəli ekspert: Qlobal temperatur artımı əsrin sonunda 3 dərəcə Selsiyə çata bilər

COP29 Azərbaycanın qlobal reytinqini daha da gücləndirəcək - RƏY

Xalqımızın şərəfli qəhrəmanlıq səhifəsi ŞƏRH

Vaşinqton ştatında seçki təhlükəsizliyini Milli Qvardiya təmin edəcək

Türkiyə klubu Olimpiya çempionu olan voleybolçunu yenidən transfer edəcək

“Elm və texnologiya” təqaüdünə layiq görülmüş tələbələrlə görüş keçirilib

Professor: İnklüziv inkişaf müasir dövrdə dövlət idarəçiliyinin mexanizmi kimi qiymətləndirilir

Serbiyada dəmiryolu stansiyasındakı qəzada ölənlərin sayı artıb

Qazaxıstan mediası: COP29 Azərbaycana böyük imkanlar yaradır

“Azərbaycan folklorunda təbiət kultu” - elmi konfrans

Azərbaycan alimləri II beynəlxalq elmi-ekspert forumunda iştirak ediblər

DİN əməkdaşları Zəfər Günü ilə əlaqədar növbəti ağacəkmə kampaniyası keçiriblər

Fransada xəstəxana böhranı dərinləşir

® “Birbank Umico” kart sahibləri noyabrda “Birbank” tətbiqində 3 kateqoriya seçimi ilə daha çox “Umico” bonusları qazanacaqlar

Türkiyə və Azərbaycanın pediatrları ən aktual elmi yenilikləri müzakirə ediblər

Futbol üzrə Çin Superliqasının qalibi müəyyənləşib

Sabah bəzi yerlərdə yağış yağacaq VİDEO

Binəqədidə unlu və kremli qənnadı məmulatlarının istehsalı müəssisəsində nöqsanlar aşkarlanıb

Əfsanəvi basketbolçunun uğuru təkrarlanıb

Kişineu şəhər meri COP29 barədə məlumatlandırılıb

İspaniyalı nazir: Bu fəlakətin krallıq tarixində bənzəri yoxdur

Bakıda mərkəzi küçələrdən birində avtomobillərin hərəkətinə qısamüddətli məhdudiyyət qoyulub

Harrisin səsvermədə tərəddüd edən ştatlarda qələbə üçün yetərli dəstəyi var

Qərbin COP-un ev sahiblərini hədəf alan böhtan kampaniyaları məqsədlərə nail olunmasını çətinləşdirir TƏHLİL

Gələn il Şuşa və Xankəndidə çövkən yarışları keçiriləcək

Azərbaycan millisinin seçmə mərhələ oyunları üçün heyəti bəlli olub

BMT: Jurnalistlərin qətlinin 50 faizdən çoxu münaqişə və böhran zonalarında baş verib

Qubada “İlk tibbi yardım həyat xilas edir” adlı fləş-mob keçirilib

Cəbrayılda əmək yarmarkası keçiriləcək - 5 müəssisə tərəfindən 125 vakansiya

Ağ ev Cozef Baydenin nitqinin stenoqramını dəyişib

Dövlət Akademik Filarmoniyasında Anton Bruknerin 200 illiyinə həsr olunmuş konsert təşkil edilib

COP29 Azərbaycan Əməliyyat Şirkəti “AzStateNet” dövlət şəbəkəsinə qoşulub

“Məhəmməd Füzuli yaradıcılığı Şərq ədəbiyyatı kontekstində” - seminar

“Cumhuriyet” qəzeti: COP29 insan sağlamlığı və planetin gələcəyi baxımından ilin əsas hadisəsidir

Ötən ay COP29-la bağlı 11 saxta informasiya resursu bloklanıb

Vətən müharibəsinin xronikası: 2 noyabr

ABŞ və Hindistan birgə hərbi təlimlərə başlayır

“Mançester Yunayted”in yeni baş məşqçisi: “Mənə 3 gün vaxt verildi, dedilər, ya indi, ya da heç vaxt”

Başqa bir Xorvatiya: Medjimurye xəzinələri

Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş olması enerji təchizatçısı kimi onun qonşu və Avropa ölkələri üçün imicini gücləndirir – MÜSAHİBƏ

Bakıda yorğa atların ölkə çempionatına start verilib

Polis 31 kiloqram narkotik vasitə aşkar edib VİDEO

Dövlət Xidməti: COP29 trafikinin kiberhücumlara və anomal hadisələrə qarşı mütəmadi monitorinqi təşkil edilib

COP29 günlərində Bakıda 2-ci Yüksək Səviyyəli Nazirlər Dialoqu keçiriləcək

Azərbaycan neftinin qiyməti 75 dollara yaxınlaşır

Hokkeyin 3x3 növü Qış Olimpiya Oyunlarının proqramına daxil edilə bilər

Londonda Azərbaycan-Türkiyə qardaşlıq axşamı təşkil edilib

Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyində qanvermə aksiyası təşkil olunub

“Abşeron”un baş məşqçisi: “Azərreyl”dən ötənilki finalın revanşını aldıq

FHN uşaqların təhlükəsizliyi ilə bağlı əhaliyə müraciət edib VİDEO

Teatr sənətinin vurğunu – Hökümə Qurbanova

Bu gün görkəmli bəstəkar Emin Sabitoğlunun doğum günüdür

Respublika Şahmat Mərkəzinə direktor təyin edilib

Bu gün Misli Premyer Liqasında daha bir oyun keçiriləcək

Dünya birjalarında neft bahalaşıb

COP29 tarixlərində nəqliyyatın idarə olunması planının təqdimatına dair brifinq keçirilib

Heydər Əliyev Mərkəzində italiyalı heykəltaraş Lorenso Kuinnin “Təbiətdə tarazlıq” sərgisi açılıb

Florida Universiteti: ABŞ seçkilərində təxminən 70 milyon vətəndaş səs verib

ABŞ Yaxın Şərqə əlavə qüvvələr göndərəcək

Qədir Xəlilov: Əsas məqsədimiz 44 gündə yazılan qəhrəmanlıq dastanını daim gənclərin yaddaşında canlandırmaqdır

Yeni diaqnostik cihaz qan nümunəsi olmadan malyariyanı aşkar edir

Avroliqa: “Fənərbağça” “Partizan”a qalib gəlib

Almaniya Bundesliqası: Son çempion doğma meydanda xal itirib

Bir ayaqda tarazlıq sinir-əzələ yaşlanmasından xəbər verir - TƏDQİQAT

BDU və ARB 24-ün birgə layihəsi olan növbəti “NewsLab” təlim proqramı yekunlaşıb

Rusiya Bankı: Moskva Asiya tərəfdaşları ilə yaxınlaşmaq üçün COP29 platformasından istifadə edə bilər

Əhməd Cavad İnstitutunun direktoru: “Xarıbülbül” bütün türk dünyasının rəmzidir

Qarabağ Zəfərinin ildönümü münasibətilə İstanbulda təhsil alan tələbələrimiz arasında futbol turniri keçirilir

Moldovanın Baş naziri: Ölkə vətəndaşları səsvermə öncəsi ölüm təhdidləri alırlar

Azərbaycan “Şum” Ümumrusiya Gənclər Təhsil Forumunda təmsil olunub

Misli Premyer Liqası: “Qarabağ” və “Neftçi” xal itirib

Saatlıda ətraf mühiti çirkləndirənlər məsuliyyətə cəlb edilib

Ombudsman Aparatında türkiyəli professor İlber Ortaylı ilə görüş keçirilib

Akkan Suver: Azərbaycan COP29-a ev sahibliyi etməklə bəşəriyyətə böyük ehtiramını nümayiş etdirir

COP29 çərçivəsində dəmir yollarında yeniliklər tətbiq olunur

® Jurnalistlər üçün “COP29 və media” mövzusunda təlim keçirilib

Namidan Piriyev: COP29 zamanı bölgələrdən Bakıya gələn avtomobillərə məhdudiyyət tətbiq olunmayacaq

DTX-nin Mədəniyyət Mərkəzində “Zəfərin Səsi” musiqili bədii proqram keçirilib

Serbiyada dəmiryolu stansiyası binasının tavanı çöküb: 8 nəfər ölüb

“Koroğlu” NMM-ə hərəkət edən avtobusların istiqaməti COP29 zamanı digər metrolara yönəldiləcək

® “Azercell”dən qadınların ictimai həyatda fəallığının artırılması ilə bağlı dörd layihəyə dəstək

COP29-un ilk 4 günündə 10-dan çox marşrut xətti üzrə avtobusların hərəkəti dayandırılacaq

Sumqayıt Kimya Sənaye Parkına 546 milyon manat investisiya yatırılması nəzərdə tutulur

Anar Rzayev: COP29 zolaqlarından xüsusi taksilər də istifadə edə biləcək

Türk Dövlətləri Təşkilatının Bişkek Zirvə görüşündə quruma sədrlik Qırğızıstana keçəcək

® “AccessBank” EBRD-nin dəstəyi ilə üçüncü dəfə “Access2Success” layihəsinə başlayır

Ədliyyə orqanlarına qulluğa qəbulla bağlı növbəti test imtahanının vaxtı açıqlanıb

Füzuli şəhəri və Zəngilan rayonunun sakinləri üçün tibbi aksiya keçirilib

“COP29 çərçivəsində elmin davamlı inkişafı üçün süni intellekt” mövzusunda tədbir keçirilib

“Konq-rey” qasırğası Tayvanda 3 nəfərin ölümünə səbəb olub VİDEO

Coğrafiya İnstitutu ilə Rusiyanın Qroznı Dövlət Neft Texniki Universiteti arasında memorandum imzalanıb

Milli Məclisin Xarici müdaxilələrə və hibrid təhdidlərə qarşı komissiyası və Medianın İnkişafı Agentliyi birgə açıqlama yayıb VİDEO

Qarabağ Universitetinin tələbələri regional intellektual yarışda qalib olublar

ADPU-nun Quba filialında Vətən müharibəsi şəhidlərinin xatirəsi anılıb

Cəbrayılda keçirilən idman yarışlarının qalibləri məlum olub VİDEO

Çin rəsmisi: COP29 iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə əməkdaşlığın əvəzolunmazlığını nümayiş etdirəcək VİDEO

Voleybol üzrə Azərbaycan Kubokunda ilk finalçı müəyyənləşib